Uzay

Uzaydaki astronotlar, uzayda geçirdikleri her ay için dünyada yaklaşık bir yıl yaşlanır. Bu durum, uzayda yer çekimsiz ortamda uzun süre kalmanın kas kütlesi erimesine, kemik yoğunluğunun azalmasına ve vücudun çeşitli bölgelerinde iltihaplanma, genomik istikrarsızlık gibi sorunlara yol açmasından kaynaklanır. Örneğin, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda 286 gün geçiren NASA astronotları Butch Wilmore ve Suni Williams, Dünya'ya döndüklerinde fiziksel görünümlerinde belirgin değişiklikler ve sağlık sorunları yaşamış, adeta 9 ayda 10 yıl yaşlanmış gibi görünmüşlerdir. Zamanın göreceliği teorisi ise, uzayda Dünya’dan daha yüksek bir hızda hareket eden ve daha düşük bir yerçekimi kuvvetine maruz kalan bir astronotun saatinin, Dünya’daki bir insanın saatinden daha yavaş işleyeceğini ve bu nedenle astronotun Dünya’ya döndüğünde, Dünya’daki insanlardan daha az yaşlanmış olacağını öne sürer.

Jüpiter belgeseli YouTube'dan şu platformlardan izlenebilir: youtube.com/watch?v=W7mvRSsmBW0. youtube.com/watch?v=8ifULo1TOTU. youtube.com/watch?v=J7w4QPDOAGw. Ayrıca, dailmotion.com sitesinde de "Jüpiter Belgeseli | Güneş Sistemi’ndeki Gücü | Uzay Belgeseli" başlıklı bir video bulunmaktadır. Son olarak, yandex.ru sitesinde "Evrende Yolculuk Gizemli Gezegen jüpiter'e Gidiyoruz - Türkçe Uzay Belgeseli @uzayınbilinmeyenleri" başlıklı bir video bulunmaktadır.

"Molli and Max in the Future", distopik bir gelecekte geçen bir bilim kurgu, romantik komedi filmidir. Filmin hikayesi, 12 yıl boyunca dört gezegen, üç boyut ve bir uzay tarikatı etrafında dönen yörüngeleri sürekli çarpışan Molli ve Max'in hikayesini anlatır. Filmde yer alan bazı karakterler: Molli (Zosia Mamet); Max (Aristotle Athari); MAR14 (Erin Darke); Moebius (Okieriete Onaodowan).

Okul öncesi dönemde uzay teması işlenirken şu yöntemler ve etkinlikler kullanılabilir: Fen etkinlikleri: Merak duygularını gidererek yeni kavramlar öğrenmelerini sağlar. Hikaye anlatımı: "Ortadan Kaybolan Güneş" gibi hikayelerle uzay ve gezegenler tanıtılabilir. Dramatizasyon: Gezegen şapkaları takan çocuklar, hikayedeki olayı canlandırabilir. Sanat etkinlikleri: Kağıt tabaklarla güneş sistemi, uzay gemisi yapımı gibi aktiviteler yapılabilir. Soru-cevap ve oyunlar: Gezegen isimleri, büyüklükleri gibi konularda sorular sorulabilir; gezegen kapma gibi oyunlar oynanabilir. Video gösterimi: "Düşyeri-Gezegenlere Yolculuk" gibi videolar izletilebilir. Uzay gibi soyut konular işlenirken, kavramları somutlaştırmak ve uygun görseller kullanmak önemlidir.

Uzayda bir günün kaç saat sürdüğü, uzaydaki konuma ve gök cisimlerine olan yakınlığa bağlı olarak değişir. Dünya etrafında dönen bir uydu için bir gün 24 saat olarak kabul edilir. Uzay istasyonunda görev yapan astronotlar için bir gün 16 kez gün ve gece yaşanır. Işık hızının yüzde 99,9'u kadarlık bir hızla bir saat boyunca hareket edilirse, dünyadakiler için 22,36 saat (neredeyse 1 gün) geçer. Genel olarak, uzayda bir günün süresi dünyada bir günden daha kısa olabilir.

Uzay filmleri çeşitli formatlarda çekilebilir ve izlenebilir: 1. 35 mm film ve IMAX 70 mm fotoğrafçılık gibi geleneksel film formatları. 2. Bilgisayar tarafından oluşturulan görüntüler (CGI) kullanılarak yapılan çekimler. 3. Pratik yerler ve minyatür efektler gibi inşa edilmiş setler. 4. Netflix gibi dijital platformlar üzerinden online belgesel formatında izlenebilir.

Uzay fobisinin (alan fobisi) nedenleri arasında şunlar sayılabilir: Dengeyi kaybetme ve düşme korkusu. Büyüklük, boşluk ve derinlik korkusu. Uzay fobisinin genetik, çevresel ve deneyimsel faktörlerin etkisiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Fobilerin hastalık değil, huy veya kişilik özelliği olduğu ve tedavisinin olmadığı gibi yanlış inanışlar, bu tür sorunlara sahip kişilerin yardım almasını geciktirebilir. Eğer bu tür bir korku günlük yaşamı olumsuz etkiliyorsa, bir uzmana danışılması önerilir.

Morgan Freeman'ın sunumuyla uzayın sırlarını konu alan belgesel, "Morgan Freeman ile Evrenin Sırları" (Through the Wormhole) adlı yapımdır. Bu belgesel, 8 sezon ve 62 bölümden oluşmaktadır. Belgeselin izlenebileceği bazı platformlar: DMAX; YouTube; belgeselx.com.

Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın uzaya çıkış saati, 18 Ocak 2024'ü 19 Ocak 2024'e bağlayan gece Türkiye saatiyle 00.49 olarak planlanmıştır. Bu tarih, olumsuz hava koşulları nedeniyle daha önce ertelenmişti.

Uzayda çıplak gezmek yasaktır gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak, uzay kıyafetleri olmadan uzayda 2 dakikaya kadar hayatta kalmak mümkündür. Uzayda çıplak gezmek, ciddi sağlık riskleri taşır ve bu riskler arasında hızlı sıcaklık değişimi, basınç kaybı ve güneş ışınlarına karşı koruma eksikliği bulunur.

Uzay gemilerinde kapıların olmamasının birkaç nedeni vardır: Enerji tasarrufu: Kapıların açılması ve kapanması için enerji gereklidir, bu da uzayda sınırlı olan enerjiyi verimli kullanmayı zorlaştırır. Demateryalizasyon ve materyalizasyon: Uzay gemilerinde giriş ve çıkışlar, maddenin seriskumlarının hızlandırılması ve yavaşlatılması esasına dayanan "demateryalizasyon, materyalizasyon" prensibiyle gerçekleşir. Ayrıca, bazı uzay araçlarında uzay boşluğuna çıkmak için çift kapı sistemi bulunur; ilk kapı açılır, kapatılır ve ardından dış kapı açılır.

Uzayda yenebilen bazı yiyecekler: Kurutulmuş veya dondurulmuş yiyecekler: Astronotlar, Dünya'da yedikleri yiyeceklerin çoğunu kurutulmuş veya dondurulmuş haliyle uzay görevlerinde de tüketir. Konserve yiyecekler: Et, balık, tavuk, meyve, sebze gibi konserve ürünler. Sıvı gıdalar ve takviyeler: Su içeriği düşük yiyecekler için sıvı gıdalar ve takviyeler alınır. Özel besinler ve diyet takviyeleri: Kalsiyum, D vitamini veya demir gibi takviyeler. Uzayda yenemeyen bazı yiyecekler: Ekmek ve kraker: Kırıntılı yapıları nedeniyle temizlik sorunlarına yol açabilir. Gazlı içecekler: Düşük yer çekiminde asit reflüsüne neden olabilir. Tuz ve karabiber: Toz hâlindeki baharatlar, hava temizleyicilerini ve filtreleri tıkayabilir. Dondurma: Raf ömrünün kısa olması nedeniyle. Alkollü içecekler: Konsantrasyon gerektirdiği için NASA tarafından yasaklanmıştır.

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) kalınacak süre, astronotların görevine ve uzay aracındaki arızalar gibi beklenmedik durumlara bağlı olarak değişebilir. Örneğin, NASA astronotları Sunita Williams ve Barry Wilmore, 8 günlük bir görev için ISS'ye gitmişlerdi, ancak Boeing'in Starliner aracındaki arızalar nedeniyle 2025 yılına kadar ISS'de kalmak zorunda kaldılar. Genellikle astronotlar, ISS'de 6 ay kadar kalmaktadır. Türkiye'nin ilk uzay yolcuları Alper Gezeravcı ve Tuva Cihangir Atasever'in ISS'de 14 gün kalması planlanmaktadır.

Türkiye'nin Ay'a gönderdiği uzay aracının fırlatılma tarihi 2026 yılı olarak planlanmaktadır. Ay Araştırma Programı kapsamında geliştirilen uzay aracının tüm süreçlerinin 2026 yılında tamamlanması ve aracın bu yıl içinde uzaya fırlatılması hedeflenmektedir.

Roketin bölümleri genellikle şu üç ana kısımdan oluşur: 1. Motor: Yakıtın oksitlenmesi sonucu oluşan gazların dışarı püskürtülmesi ile itki kuvveti üretir. 2. Gövde: Motor ve yük arasındaki bağlantıyı sağlar, genellikle hafif ve sağlam malzemelerden yapılır. 3. Kontrol Sistemleri: Roketin doğru yöne gitmesini ve hedefine ulaşmasını sağlar, yönlendirme jetleri, jiroskoplar ve bilgisayar kontrollü sistemler içerir. Ayrıca, roketlerin tasarımına göre farklı bölümleri de olabilir: Kanatlar: Roketin orta kısmına yerleştirilir ve uçuş sırasında kararlılık sağlar. Burun Konisi: Gövde içine yerleştirilir ve aerodinamik bir kaporta görevi görür. Ayrılma ve Kurtarma Sistemi: Roketin güvenli bir şekilde inmesini sağlar. Bu bilgiler, roketin genel yapısını anlamak için bir slayt sunumunda kullanılabilir.

Uzaydan dünyaya gelen gizemli sinyal, ASKAP J1832-0911 adı verilen kozmik bir nesneden yayılmaktadır. Bu nesne, her 44 dakikada bir 2 dakika boyunca hem radyo dalgaları hem de X-ışınları yaymaktadır. İki ana teori öne sürülmektedir: 1. Magnetar (manyetik nötron yıldızı). 2. Beyaz cüce ikili sistem. Ancak bu teoriler de tüm gözlemleri açıklamakta yetersiz kalmaktadır. Ayrıca, bazı bilim insanları bu sinyallerin uzaylı medeniyetlerden gelebileceğini de öne sürmektedir.

Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı'na bağlı bir kurumdur. Ayrıca, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ilgili bir kuruluş olarak da kabul edilir.

Moskova'daki uzay müzelerinden biri, Kozmonotluk Anıt Müzesi olarak da bilinen Uzay Keşifleri Anıt Müzesi'dir. Adres: Mira Ave., 111, Moskova 129515 Rusya. Ulaşım: Metro ile VDNKh (VDNH) durağında inilerek ulaşılabilir. Diğer bir uzay müzesi ise 2019 yılında kurulan Kosmo Müzesi'dir. Adres: Moskova'nın merkezinde yer almaktadır. Ulaşım: Yakındaki metro istasyonları, çoklu otobüs güzergahları ve ücretli otopark tesisleri ile kolayca ulaşılabilir.

Düzensiz galaksiler, sarmal veya eliptik galaksilerin aksine belirgin bir düzgün şekle sahip olmayan galaksilerdir. Özellikleri: Şekil: Kaotik bir görünüme sahiptirler, sarmal kollar ve merkezi şişlik gibi düzenli yapılardan yoksundurlar. Bileşim: Gaz, toz, genç yıldızlar, bulutsu oluşumlar, nötron yıldızları ve kara delikler içerirler. Boyut: Genellikle küçüktürler, ancak bazı büyük örnekler de vardır. Evrim: Bazı düzensiz galaksiler, bir zamanlar sarmal veya eliptik galaksilerdi, ancak dengesiz dış kütleçekim etkisiyle bozulmaya uğradılar. Düzensiz galaksiler, Hubble'ın sınıflandırma sistemine göre üç ana türe ayrılır: 1. Irr-I galaksileri: Sarmal yapı izleri taşır. 2. Irr-II galaksileri: Hiçbir yapı özelliği göstermez. 3. dI galaksileri (cüce düzensiz galaksiler): Düşük metalliğe ve yüksek gaz seviyelerine sahip olma eğilimindedir.

UFO'ların hangi gezegenden geldiğine dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. UFO'lar, tanımlanamayan uçan cisimler anlamına gelir ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir: Doğal olaylar: Göktaşları, atmosferik fenomenler, kuşlar, balonlar. İnsan yapımı nesneler: Uydular, roket parçaları, askeri uçaklar. Bilimsel araştırmalar, evrende yalnız olmadığımızı düşünse de, UFO'ların uzaylılara ait olduğuna dair olağanüstü bir kanıt mevcut değildir.