Tutuklama

20 Aralık 2024 tarihinde, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'nın açıklamasına göre, 5 ayrı organize suç örgütüne yönelik düzenlenen "Hücre" operasyonları sonucunda 38 şüpheli yakalanmış, 24'ü tutuklanmıştır. Yakalanan şüphelilerin suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, uyuşturucu madde ticareti, göçmen ticareti, bilişim yoluyla nitelikli dolandırıcılık, nitelikli hırsızlık ve suçtan elde edilen mal varlığı değerlerini aklama gibi suçlardan soruşturmaları devam etmektedir. Operasyonların gerçekleştirildiği iller ve elebaşıları şu şekildedir: Manisa (E.K.); Erzurum (E.A.); Kırklareli (M.T.); Muğla (R.T.); İstanbul (T.K.). Operasyonların, Cumhuriyet Başsavcılıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı KOM Daire Başkanlığı'nın koordinasyonu ve il jandarma komutanlıklarının çalışmalarıyla gerçekleştirildiği belirtilmiştir.

Evet, Cumhuriyet savcısı tutuklama kararını geri alabilir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 103. maddesinin birinci fıkrasına göre, Cumhuriyet savcısı, şüphelinin adli kontrol altına alınarak serbest bırakılmasını sulh ceza hâkiminden talep edebilir. Ayrıca, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, adli kontrol veya tutuklamanın artık gereksiz olduğu kanısına varacak olursa, şüpheliyi re'sen serbest bırakabilir.

Yenidoğan Çetesi soruşturmasında tutuklanan bazı kişiler: Doktorlar: Bener Mansuroğlu, Hilda Keykubad, Zeki Ötünç. Sekreterler: Aslı Alemdağ, Gözde Polat, Müberra Palabıyık. Hemşire: Nigar Kubilay. Sağlık memuru: Remzi Karaca. Hasta bakım elemanı: Seher Çuhadar. Tıbbi sekreter: Senanur Ünlü. Mesul müdür: İbrahim Oktay. Garson: Meryem Küçükoğlu. Ambulans şoförü: Hüseyin Gündüz. Acil çağrı merkezi çalışanı: Serdar Yüksel. Ayrıca, örgüt lideri olduğu iddia edilen Dr. Fırat Sarı ve yönetici Dr. İlker Gönen de tutuklular arasında yer almaktadır. Soruşturma kapsamında toplam 22 şüpheli tutuklanmıştır.

Haksız tutuklamada zamanaşımı, hak düşürücü süreye tabidir ve şu şekilde hesaplanır: 3 aylık başvuru süresi: Haksız tutuklamaya dair kararın kesinleşmesini takiben 3 ay içinde tazminat davası açılmalıdır. 1 yıllık genel süre: Her halde kararın kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde dava açılmalıdır. Bu süreler içinde dava açılmazsa, tazminat davası usul yönünden reddedilir.

Bolu'daki Grand Kartal Otel yangınına ilişkin davada, otel sahipleri Halit Ergül, Emine Mürtezaoğlu Ergül, Ceyda Hacıbekiroğlu ve Elif Aras dahil olmak üzere toplam 4 otel sahibi tutuklanmıştır. Ayrıca, yangınla ilgili olarak toplam 32 sanık hakim karşısına çıkmıştır.

Yoldaki Mühendis kod adlı Abdullah Galib Bergusi'ye yasak, 2003 yılında İsrail tarafından tutuklandıktan sonra tek kişilik hücrede hapis cezası alması nedeniyle uygulanmaktadır.

Evet, Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi'ndeki Grand Kartal Otel'in sahibi Halit Ergül ve işletme müdürü Emir Aras tutuklandı. 24 Ocak 2025 tarihinde, 78 kişinin hayatını kaybettiği otel yangınına ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında gözaltına alınan 14 şüpheliden adliyeye sevk edilen 10 kişi arasında yer alıyorlardı. Savcılık ifadelerinin ardından tutuklama talebiyle nöbetçi sulh ceza hakimliğine sevk edilen 8 kişi arasında bulunan Halit Ergül ve Emir Aras, hakimlik tarafından tutuklandı.

CMK madde 142/1-a, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Tazminat İsteminin Koşulları" başlıklı 142. maddesinin birinci fıkrasının a bendini ifade eder. Bu fıkra, haksız tutuklama tazminatı ile ilgili olarak şu durumu kapsar: "Kanunlarda belirtilen koşullar dışında hakkında yakalanan, tutuklanan veya tutukluluğunun devamına karar verilenler". Tazminat davası açabilmek için, kararın kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay ve her hâlde karar veya hükümlerin kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde başvuru yapılması gerekmektedir.

Albay Şenol Boyu, "Matkap Operasyonu" kapsamında, "suç işlemek için kurulan örgüte üye olmak" ve "gasp" suçlarından tutuklanmıştır. Boyu'nun tutuklanmasına sebep olan olaylar şu şekilde özetlenebilir: Orhan Aykut ile telefon görüşmeleri. Milletvekilinden para isteme iddiası. İşadamlarını ve milletvekillerini tehdit. Boyu'nun tutuklanmasının ardından, avukatı Kadir Kartal, müvekkilinin doğuda istihbarat amaçlı görev yaptığını ve bir süre önce kolon kanserine yakalandığını belirtmiştir.

Tutuklama kararına itirazdan sonra şu adımlar izlenir: İtirazın İncelenmesi: İtiraz, kararı veren sulh ceza hakimliği tarafından incelenir. Kararın Düzeltilmesi: Hakim, itirazı yerinde bulursa kararını düzeltir. Üst Mercie Gönderim: İtiraz yerinde görülmezse, en fazla üç gün içinde itirazı incelemeye yetkili olan asliye ceza mahkemesine gönderilir. Nihai Karar: Asliye ceza hakimi, itirazı değerlendirerek nihai kararı verir. Tahliye veya Adli Kontrol: İtirazın kabul edilmesi durumunda tutuklama kararı kaldırılır ve kişinin serbest bırakılmasına veya adli kontrol tedbirlerine başvurulmasına karar verilir. Tutuklama kararına itiraz, kararın öğrenilmesinden itibaren 2 hafta içinde yapılmalıdır.

Mustafa G., Kocaeli'deki taksici cinayetinin sanığıdır. 14 Ekim 2023 tarihinde, Karamürsel ilçesinde, 4 Temmuz Mahallesi 101. Cadde'de gerçekleşen olayda, Mustafa G. müşteri olarak bindiği taksinin şoförü Murat Karaca'yı, kardeşine tokat attığı gerekçesiyle tabancayla öldürmüştür. Polis tarafından yakalanan Mustafa G., ifadesi sonrasında çıkarıldığı mahkemece tutuklanmıştır. Hakkında hazırlanan iddianamede "tasarlayarak kasten öldürme", "kişiyi hürriyetinden yoksun kılma" ve "6136 sayılı yasaya aykırılık" suçlamalarıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası talep edilmiştir. 13 Şubat 2025 tarihinde görülen karar duruşmasında, Mustafa G. "Tasarlayarak kasten öldürme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet, "kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma" suçundan 4 yıl hapis ve "ateşli silahlar kanununa aykırılık" suçundan 2 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.

3 Nisan 2025 tarihinde, Kocaeli'nin Körfez ilçesinde 648 kişinin zehirlenmesine neden olan tavuk dönercisi ile ilgili olarak işletme sahipleri K.Y. ve E.T. tutuklanmıştır. Bu nedenle, toplamda 2 kişi tutuklanmıştır.

Tutuklama kararı verilebilmesi için aşağıdaki şartlar gereklidir: 1. Kuvvetli Suç Şüphesi: Şüpheli veya sanığın suçu işlediğine dair yüksek bir ihtimal bulunmalıdır. 2. Tutuklama Nedeni: Kaçma veya delilleri karartma şüphesi gibi bir tutuklama nedeni olmalıdır. 3. Adli Kontrol Yetersizliği: Adli kontrol tedbirlerinin yetersiz kalacağı anlaşılmalıdır. 4. Ölçülülük İlkesi: Tutuklama, orantılı ve gerekli bir tedbir olarak görülmelidir. 5. Hâkim Kararı: Tutuklama kararı, mutlaka bir hâkim tarafından verilmelidir. Ayrıca, yalnızca adli para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama yasağı vardır.

Orhan Turan, Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Başkanı olarak, 13 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen TÜSİAD Genel Kurulu'ndaki konuşmasında, adli mercilerce yürütülen bazı soruşturma ve kovuşturmalarla ilgili yargıyı telkin ve yönlendirme ile gerçeğe aykırı, dezenformasyon içerikli beyanlar bulunduğu gerekçesiyle tutuklanmadı, ancak hakkında soruşturma başlatıldı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında, Turan ve TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi (YİK) Başkanı Mehmet Ömer Arif Aras, 20 Şubat 2025 tarihinde yurt dışına çıkış yasağı ve adli kontrol talebiyle mahkemeye sevk edildi ve aynı gün serbest bırakıldılar. Soruşturmanın devamı kapsamında, 20 Mayıs 2025 tarihinde İstanbul 28. Asliye Ceza Mahkemesi'nde hakim karşısına çıktılar ve bu duruşmada yurt dışı çıkış yasakları kaldırıldı. Hazırlanan iddianamede, Turan ve Aras'ın "zincirleme şekilde basın ve yayın yoluyla yanıltıcı bilgiyi alenen yayma" suçundan 5 yıl 6 aya kadar hapisleri isteniyor.

Evet, yurt dışı yasağı olan bir kişi tutuklanabilir. Yurt dışına çıkış yasağı, tutuklama yerine uygulanan bir adli kontrol tedbiridir. Tutuklama nedenleri arasında, şüphelinin kaçması veya delilleri karartma şüphesi bulunur. Dolayısıyla, yurt dışına çıkış yasağı olan bir kişi, bu şartlar sağlandığında tutuklanabilir.

Hükmü birlikte tutuklama kararı, yani sanığın mahkumiyet hükmü ile birlikte tutuklanması, soruşturma aşamasında mümkün değildir. Kovuşturma aşamasında, sanığın tutuklanmasına Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya resen mahkemece karar verilebilir. Sanık müdafiinin hazır bulunmadığı duruşmada tutuklama kararı verilemez.

Evi terk etme durumunda polisin ne yapacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, "konutu terk etmeme (ev hapsi)" şeklindeki adli kontrol tedbirine ilişkin bazı bilgiler şu şekildedir: Bu tedbir, şüpheli veya sanığın belirlenen konuttan çıkışını kısıtlar. Tedbirin ihlali, şüpheli veya sanığın tutuklanmasına neden olabilir. Elektronik kelepçe ile izleme yapılır; kişinin belirlenen alanın dışına çıkması durumunda ilgili kurumlara otomatik bildirim gönderilir.

24 Aralık 2024 tarihinde Balıkesir'de meydana gelen mühimmat fabrikasındaki patlamayla ilgili olarak, soruşturma kapsamında şirketin müdür vekili Cem Yılmaz, patlayıcı mesul müdürü Serkan Bozoğlu ve iş sağlığı ve güvenliği müdürü Hulusi Yağız Aboumarsa tutuklanmıştır. Patlayıcı üretim müdürü Murad B. ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştır.

Mersin'de "Kaplanlar" olarak bilinen suç örgütüne yönelik "Hücre-12" operasyonlarında 22 şüpheli yakalanmış, 15'i tutuklanmıştır. 17 Şubat 2025 tarihinde yapılan açıklamaya göre, Erdemli Cumhuriyet Başsavcılığı koordinasyonunda, Mersin İl Emniyet Müdürlüğünce 33 ayrı adrese düzenlenen operasyonlarda yakalanan şüphelilerin silahlı tehdit, silah zoruyla senet imzalatmak suretiyle yağma, birden fazla kişiyle nitelikli yağma, 6136 sayılı kanuna muhalefet, şantaj, kumar oynatmak için yer temin etme ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarından soruşturma başlatılmıştır. Operasyonlarda 7 ruhsatsız tabanca, bir miktar uyuşturucu madde ile çok sayıda kesici, delici alet ve dijital materyal ele geçirilmiştir. Yakalanan şüphelilerden 7'si hakkında adli kontrol kararı verilmiştir. Operasyonu koordine eden Erdemli Cumhuriyet Başsavcılığını ve operasyonu gerçekleştiren polisleri İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya tebrik etmiştir.

Tutuklama ve adli kontrolde şüphe, "kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin" bulunması kriterine göre değerlendirilir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100. maddesinde belirtilen tutuklama nedenlerinin varlığı halinde, şüpheli veya sanığın tutuklanması yerine adli kontrol altına alınmasına karar verilebilir. Bu nedenler arasında: şüphelinin kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olgular; şüphelinin davranışları; delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme, tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma. Uygulamada, tutuklama koşulları oluşmasa dahi adli kontrol kararı verilebilmekte, ancak bu kararlar yeterli gerekçe içermemektedir.