Türkçülük

Falih Rıfkı Atay, Batıcılık ve Türkçülük akımlarının etkisi altında kalmış bir yazardır. II. Meşrutiyet’in ilanından sonraki kültürel ve düşünsel ortamda, Darülfünun yıllarında Edebiyat-ı Umumiye hocası Mehmet Akif’e karşı Ahmet Haşim’i, yani Servet-i Fünun ve Fecri Ati edebi akımlarını savunmuştur. Atay, aynı zamanda Cumhuriyet devrimlerinin ve Atatürkçü düşüncenin savunucusu olarak da bilinir.

Efruz Bey, Ömer Seyfettin'in romanı olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemindeki siyaset, bilim, Türkçülük, köycülük, eğitim ve felsefe gibi akımları ele alır. Romanda, bu akımların temsilcisi olan gerçek kişiler, Efruz Bey'in değişken kişiliği üzerinden eleştirilir. Eserde, Batı'nın ve aşırı batılılaşma yanlısı sözde aydınların yol açtığı toplumsal değişim, kültürel bellek yitiminin sonucu olan yabancılaşma ve gündelik hayattaki görünümleri de eleştirilir.

Ziya Gökalp'in "Ala Geyik" şiiri, "toplum için sanat" anlayışıyla yazılmıştır. Şair, bu şiirde fikirlerini topluma yaymayı amaçlamıştır. Ayrıca, "Ala Geyik" hem içerik hem de biçim açısından Millî Edebiyat akımının görüşlerine uygundur. Yaşar Kemal'in "Ala Geyik" adlı eseri ise Çukurova'da duyulan veya derlenen bir halk hikâyesinden esinlenilerek kurmaca bir anlatı haline getirilmiştir.

Türk Ocakları, parti siyasetine hizmet etmeme ilkesine bağlı bir kuruluş olarak tanımlanır. Ancak, tarih boyunca Türk Ocakları ile çeşitli siyasi partiler arasında farklı ilişkiler kurulmuştur: İttihat ve Terakki: 1913'ten itibaren Türk Ocağı'nı kontrol altına almaya çalışmış, ancak Ocak yönetimi siyasetten uzak durmaya özen göstermiştir. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP): 1927'de Türk Ocakları, CHP ile ilişkilendirilmiş ve 1931'de tüm mal varlığı ve üyeleriyle partiye devredilmiştir. Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF): Bazı Türk Ocağı şubelerinin SCF'ye teveccüh göstermesi, kapatılma sürecinde etkili olmuştur. Günümüzde Türk Ocakları, bölücü olmamak şartıyla her partiye eşit mesafede durduğunu belirtmektedir.

Yusuf Akçura, Ziya Gökalp ve İsmail Gaspıralı'nın ortak fikri, Türk milletinin gelişmesinin en önemli yolunun eğitimden geçtiğidir. Ayrıca, bu düşünürlerin ortak fikirleri arasında şunlar da yer alır: Ortak dil: Osmanlı Türkçesini hareket noktası olarak seçme. Toplumsal birlik: Milli bir kimliğe sahip olmak, aynı dili yazmak-konuşmak ve aynı kültürel geçmişe ve gelecek idealine sahip olmak. Medeniyet inşası: Maarif konusunda yapılacak reformlarla Türk kültürünün oluşturduğu bir medeniyet inşası.

İsmail Hami Danişmend, Türkçülük akımına aittir. Danişmend, Türk tarihi ve diliyle ilgili araştırmalarıyla tanınan bir tarihçi ve Türk dili araştırmacısıdır.

Cemal Oğuz Öcal, Türkçülük akımına mensuptur.

Ömer Seyfettin, Efruz Bey karakterini, Batı medeniyetine özentiyi eleştirmek amacıyla yaratmıştır. Ayrıca, Efruz Bey üzerinden dönemin siyasi ve sosyal akımları eleştirilmiştir. Ömer Seyfettin, bu eseri "fantezi roman" olarak nitelemiştir.

Hüseyin Nihal Atsız, 12 Ocak 1905'te İstanbul'da doğmuş ve 11 Aralık 1975'te aynı şehirde vefat etmiş Türk yazar, Türkolog, şair, düşünür ve öğretmendir. Başlıca özellikleri: Eğitim: Kadıköy Sultanisi ve Askeri Tıbbiye'de eğitim almıştır. Kariyer: Üniversitede asistanlık yapmış, edebiyat öğretmenliği görevinde bulunmuştur. Görüşleri: Türkçücü, milliyetçi ve Turancı bir dünya görüşüne sahiptir. Eserleri: "Dalkavuklar Gecesi", "Bozkurtların Ölümü", "Deli Kurt" gibi romanların yanı sıra şiir ve araştırma eserleri de bulunmaktadır. Mücadeleleri: 1944'te "Irkçılık-Turancılık" davası nedeniyle yargılanmış, 1969'da emekli olduktan sonra milliyetçi-Türkçü-Turancı çizgide çalışmalar yapmıştır.

Mehmet Emin Yurdakul'un "Ya Gazi Ol, Ya Şehit" şiiri, Millî Edebiyat ve Türkçülük akımlarına aittir.

Reha Oğuz Türkkan, Türkçülük ve milliyetçilik akımlarına mensuptur.

"Türklük, hem mefkurem, hem de kanımdır" sözü, Ziya Gökalp'e aittir. Bu söz, Ali Kemal'in Ziya Gökalp'ı Türk olmamakla itham eden yazılarına cevap olarak yazılan "Ali Kemal'e" adlı şiirde yer almaktadır.

"İsmail Gaspıralı ve ‘Dilde Birlik’ Fikri Üzerine" makalesi, Mustafa Toker tarafından yazılmış ve 2004 yılında Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi'nin 16. sayısında, 31-45. sayfalar arasında yayımlanmıştır. Makalede, Rusya’daki Türkçülük hareketinin babası olarak kabul edilen İsmail Gaspıralı’nın kısa bir hayat hikâyesi verildikten sonra, temel olarak “dilde birlik” fikri üzerinde durulmuştur. Gaspıralı'nın ölümünden sonra da bu fikir, onun yolundan giden aydın bilim adamları tarafından savunulmaya devam edilmiştir.

Yusuf Akçura, Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerindendir.

Ömer Seyfettin'in "İlk Düşen Ak" adlı eseri, sade dilcilik akımına aittir. Yazar, bu öyküsünde Türk milliyetçiliği ve bir insanın hayatta bir ilke-ülküsü olması gerektiği gibi konuları işlemiştir.

Ömer Seyfettin'in "Ant" adlı hikayesi, Milli Edebiyat akımına aittir. Milli Edebiyat akımının öncülerinden biri olan Ömer Seyfettin, hikayelerinde sade dil kullanımı, milli değerler ve toplumsal konuları işlemiştir.

Ömer Seyfettin'in Turan ülküsü, Türklerin tek bir bayrak altında birleşmesi ve büyük bir Türk medeniyeti kurulması düşüncesidir. Ömer Seyfettin'e göre Turan, bir devlet değil, kültürel ve milli bir vatandır; Türklerin çoğunluk oluşturduğu tüm bölgeleri kapsar. Yazar, Turan'ın gerçekleşmesi için dil birliğine, bilim ve fennin gelişmesine önem verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Savaşın sonunda yanıldığını anlayan Ömer Seyfettin, Türk birliğinin gerçekleşmesi için silahtan önce, dile, eğitime ve bilime önem verilerek kültür birliğinin sağlanması gerektiğini söylemiştir.

Hüseyin Nihal Atsız'ın en güzel sözü olarak değerlendirilebilecek bazı sözler şunlardır: "Mutlak Seveceksin". "Kahramanlık". "Din, Arab'ın; hukuk, sizin; harp, Türklüğündür". "Askerlik rütbe ve elbise değil, ruhtur". "Bize bir gençlik lazımdır. Temelinde cehalet, duvarlarında riya, tavanlarında dalkavukluk bulunmasın". Atsız'ın en güzel sözü olarak değerlendirilebilecek başka sözler de bulunabilir.

Ziya Gökalp, Yusuf Akçura ve İsmail Gaspıralı, Türkçülük fikir akımının temsilcileridir. Türkçülük, Osmanlı Devleti’nin dağılmasını engellemek amacıyla 2. Meşrutiyet’in ilanından sonra güç kazanmış bir akımdır. Bu üç ismin yanı sıra Türkçülük akımının diğer temsilcileri arasında Mehmet Emin, Necip Asım, Süleyman Paşa, Ziya Paşa gibi isimler yer almaktadır.

İbrahim Kalın'ın "Akıl ve Erdem" kitabı, Türkiye'nin modernleşme sürecinde karşılaştığı ikilemleri ve bu ikilemlerden kurtulmanın yollarını ele alır. Kitabın temel konuları: Modernleşme ve kimlik: Bir yandan dünyayla entegre olup kendi varlığına sırtını dönmek, diğer yandan her şeyi ötekileştirmek ve küçük milliyetçiliklere hapsolmak. Toplumsal muhayyile: Yerel ile küresel, tarih ile bugün, gelenek ile modernlik ve birey ile cemaati bir arada tutabilecek bir bakış açısı. Kavramların yeniden yapılandırılması: Özgürlük, barış, çoğulculuk gibi kavramların Anglo-sakson yorumlarının mutlaklaştırılması ve diğer yorumların marjinalize edilmesi. Erdemli toplum: Erdeme, ben'i geride bırakma ve kendini olgunlaştırma bağlamında bakma. Kitap, bu konuları İslam ve Batı düşünce gelenekleri çerçevesinde inceler.