Mustafa Toker'in "İsmail Gaspıralı ve 'Dilde Birlik' Fikri Üzerine" başlıklı makalesi, 2004 yılında Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi'nin 16. sayısında yayımlanmıştır 12.

Makalenin özeti: Bu çalışmada, Rusya'daki Türkçülük hareketinin babası olarak kabul edilen İsmail Gaspıralı'nın hayatı kısaca anlatıldıktan sonra, "dilde birlik" fikri ele alınmıştır 12. Gaspıralı'nın amacı, tüm Türklerin birbirlerini kolaylıkla anlayabilecekleri ortak bir Türk dili oluşturmaktır 12. Bu yolda çetin mücadeleler vermiş ve konunun uzun süre gündemde kalmasını sağlamıştır 12.

Ancak, zaman içinde ortaya çıkan çeşitli engeller, bu mücadelenin tam anlamıyla başarıya ulaşmasını engellemiştir 12. Buna rağmen, bütün Türklerin ortak bir Türkçeyle konuşmaları fikri yok olmamış, Gaspıralı'nın yolundan giden aydın bilim adamları bu fikrin savunucuları olmaya devam etmişlerdir 12.