ZiyaGökalp

"Anne Sevgisi" adlı şiiri Ziya Gökalp yazmıştır.

"Cenge Giden Askerin Duası" şiiri, Ziya Gökalp tarafından 1912 yılında I. Balkan Savaşı sırasında yazılmıştır. Şiirin tam adı "Asker Duası"dır.

Türkçülüğü ilk savunan kişi olarak İsmail Bey Gaspıralı gösterilebilir. Gaspıralı, 1883 yılında çıkarmaya başladığı Tercüman gazetesinde belirgin bir Türkçü vurguyla laik milliyetçiliği savunmuş ve "Dilde, fikirde, işte birlik" sloganını ortaya atmıştır. Türkçülüğü bir fikir olarak savunan diğer önemli isimler arasında Ahmet Vefik Paşa, Şemseddin Sami ve Ahmed Midhat Efendi de bulunmaktadır. Türkçülüğün manifestosu ise Yusuf Akçura'nın 1904'te yazdığı "Üç Tarz-ı Siyaset" adlı makalesi olarak kabul edilir.

Ziya Gökalp'in en ünlü şiirlerinden biri "Turan" şiiridir. Ayrıca, "Vatan" ve "Asker Duası" şiirleri de oldukça bilinir. Vatan şiiri: > Bir ülke ki camiinde Türkçe ezan okunur, Köylü anlar manasını namazdaki duânın. Bir ülke ki mektebinde Türkçe Kur'ân okunur. Küçük büyük herkes bilir buyruğunu Hüdâ'nın. Ey Türkoğlu, işte senin orasıdır vatanın!. Asker Duası şiiri: > Elimde tüfenk, gönlümde iman, Dileğim iki: Din ile vatan... Ocağım ordu, büyüğüm Sultan, Sultan'a imdâd eyle Yârabbi! Ömrünü müzdâd eyle Yârabbi!.

Ziya Gökalp İlkokulu, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde bulunmaktadır. Adres: Gökalp Mah., 46. Sok., No:30, Zeytinburnu, İstanbul. Telefon: +90 212 415 15 93. Ulaşım: İl merkezine 9 km, ilçe merkezine ise 350 metre uzaklıktadır.

Ziya Gökalp'in toplam 120 şiiri bulunmaktadır. Bu şiirlerin dağılımı şu şekildedir: Kızıl Elma: 27 şiir. Yeni Hayat: 32 şiir. Altın Işık: 4 manzum masal. Dağınık Şiirler: 57 şiir. Ayrıca, "Gökalp" takma adıyla da yazan Ali Canip Yöntem'e ait olan "Türklük" ve "Cenk Türküsü" başlıklı şiirler de Gökalp'in külliyatına dahildir.

"Gözlerimi kaparım, vazifemi yaparım" sözü, Haldun Taner'in 1964 yılında yazdığı iki perdelik tiyatro oyunu "Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım"dan bir repliktir. Bu söz, oyunun iki karakterinden biri olan Vicdani'ye aittir.

"Sen Türk oğlu Türksün" sözü, Ahmet Yüksel Şanlıer'in bir şiirinin başlığıdır. Ayrıca, bu ifade, Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı'nın 2020 yılında Sabah gazetesine verdiği röportajda kullandığı bir sözdür.

"Minareler süngü, kubbeler miğfer, Camiler kışlamız, müminler asker; Bu ilâhi ordu dinimi bekler, Dillerde tevhit Allahû Ekber" dizeleriyle bilinen "Asker Duası" veya "İlahi Ordu" şiiri, Ankara'da yaşayan Mehmet Cevat Örnek adlı şaire aittir. Bu şiir, ilk olarak Örnek'in "7 Dağın Çiçeği" ve "Gülden Dikenden" adlı kitaplarında yer almıştır. Şiirin Ziya Gökalp'e ait olduğu iddiası yanlıştır; Gökalp'in "Asker Duası" adlı şiirinde bu dizeler yer almamaktadır.

Ziya Gökalp, Kars Savaşı'nda esir alınan İngilizlere karşılık, Malta'da esir olan Türklerin serbest bırakılmasıyla sürgünden kurtulmuştur.

Mefkure kavramı, 20. yüzyılın en etkili düşünce adamlarından biri olan Ziya Gökalp tarafından Türkçeye kazandırılmıştır.

Ziya Gökalp'in üç ilkesi, "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak" olarak özetlenebilir. Türkleşmek: Milli kültürün korunması ve geliştirilmesi. İslamlaşmak: İslam dininin kültürdeki yerinin korunması. Muasırlaşmak: Batı'nın teknik ve bilimsel ilerlemelerinin benimsenmesi, ancak milli kültüre uygun bir sentezle.

Ziya Gökalp Mahallesi'ne M9 (Ataköy – Olimpiyat) Metro Hattı'nın Ziya Gökalp Mahallesi istasyonu gider. Ziya Gökalp Mahallesi istasyonu, Başakşehir'in Ziya Gökalp Mahallesi'nde, Hürriyet Bulvarı üzerinde yer almaktadır. Ayrıca, İkitelli Sanayi İstasyonu’nda, M3 Bakırköy-Kayaşehir metro hattı ile aktarma yapılabilir.

Ziya Gökalp'in mahallesi, onun düşünce ve eğitim hayatının şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Mahallenin önemli olmasının bazı nedenleri: Aile çevresi: Gökalp'in entelektüel olarak yetişmesi ve toplumsal konulara yönelik merakının gelişmesinde, ailesinin ve özellikle babasının sağladığı olumlu düşünsel ortam etkili olmuştur. Eğitim kurumları: Gökalp, mahallesindeki "Memedin Mescidi"nde alfabeyi öğrenmiş, daha sonra gittiği Mahalle Mektebi'nde Kur'an-ı Kerim ve yazı öğrenmiştir. İlk siyasi eylemleri: Gökalp, lise yıllarında okulda idarecilere karşı bir eylem gerçekleştirmiş ve bu, onun politik bilincinin erken yaşlarda oluştuğunu göstermiştir.

Ziya Gökalp'in kütüphanesi, Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi ve Ziya Gökalp Müzesi olmak üzere iki farklı yerde bulunmaktadır: 1. Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi: Diyarbakır'da, Camii Kebir Mahallesi, Ulu Cami Avlusu, Mesudiye Medresesi No:1 Sur adresinde yer almaktadır. 2. Ziya Gökalp Müzesi: Diyarbakır'da, Merkez, Ziya Gökalp Mahallesi, 21300 adresinde bulunmaktadır. Ayrıca, Kayseri'de de Ziya Gökalp adını taşıyan bir semt kütüphanesi bulunmaktadır: - Ziya Gökalp Semt Kütüphanesi: Kayseri, Kocasinan, Ziya Gökalp Mahallesi, Milli Egemenlik Caddesi No:5 adresinde yer almaktadır.

Ziya Gökalp, ''yasak yayınları okumak ve muhalif derneklere üye olmak'' nedeniyle 1898 yılında hapse girmiştir. 1908 Meşrutiyet Devrimi ile serbest kaldıktan sonra aktif olarak siyasi ve entelektüel hayatına devam eden Gökalp, 1919 yılında İngilizler tarafından tutuklanarak dört ay Bekirağa Bölüğü'nde tutuklu kaldıktan sonra sözde Ermeni soykırımı iddiaları ile ilgili işgal mahkemesi tarafından yargılanmıştır. Yargılama sonucu diğer İttihatçılarla birlikte Malta'ya sürgüne gönderilen Ziya Gökalp, orada arkadaşlarına toplumbilim ve felsefe dersleri vermiştir.

Ziya Gökalp, çeşitli türlerde eserler yazmıştır: Şiir: "Şaki İbrahim Destanı" (1908), "Kızıl Elma" (1914), "Yeni Hayat" (1918), "Altın Işık" (1923). Deneme ve düşünce yazıları: "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak" (1918), "Türkçülüğün Esasları" (1923), "Doğru Yol" (1923). Sosyolojik ve kültürel çalışmalar: "Hars ve Medeniyet", "Türk Medeniyet Tarihi" (ölümünden sonra, 1926). Ayrıca, "Limni ve Malta Mektupları", "Üç Cereyan" gibi eserleri de bulunmaktadır.

"Turan Elazığ" adlı eser, Ziya Gökalp'e aittir.

Ziya Gökalp, milli eğitim bakanı olarak görev yapmamıştır. Ancak, milli eğitim alanında önemli katkılarda bulunmuştur. Ziya Gökalp'in milli eğitim alanındaki bazı çalışmaları: Ders programları ve kitaplar: İstanbul Üniversitesi ve Darülfünun'da ders programları ve okutulacak kitaplar konusunda etkili olmuş, kendi önerilerini hayata geçirmiştir. Sosyoloji derslerinin müfredata girmesi: Lise ve üniversite müfredatına sosyoloji derslerinin konulmasını sağlamıştır. Müfredat çalışmaları: Liseler için müfredat hazırlanmasına öncülük etmiş ve Talim ve Terbiye Kurulunun ilk nüvesini oluşturmuştur. Dünya klasiklerinin çevirisi: Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte, Batı ve Doğu klasiklerinin Türkçeye çevrilip yayımlanmasını başlatmıştır. Anayasa çalışmaları: 1923 yılında İkinci Devre Büyük Millet Meclisinde Diyarbakır mebusu olarak görev yapmış ve "Teşkilat-ı Esasiye" (Anayasa) kanununun hazırlanmasına katkıda bulunmuştur.

Ziya Gökalp'in Çanakkale'ye yazdığı şiirin adı "Çanakkale"'dir.