ToprakBilimi

Dünya toprak haritası, toprakların fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini ve dağılımlarını gösteren bir haritadır. Bu haritalar genellikle aşağıdaki yöntemlerle oluşturulur: 1. Veri Toplama: Belirli bir bölgedeki toprak örnekleri alınır ve bu örnekler belirli noktalardan sistematik olarak toplanır. 2. Laboratuvar Analizleri: Toprak örnekleri laboratuvarlarda analiz edilerek pH, organik madde içeriği, tuzluluk ve su tutma kapasitesi gibi özellikler ölçülür. 3. Harita Hazırlama: Analiz sonuçları, harita üzerinde farklı renkler ve sembollerle gösterilir; her toprak türü veya özelliği için ayrı bir gösterim kullanılır. 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS): Toprak verileri, dijital ortamda haritalamak, analiz etmek ve görselleştirmek için GIS yazılımları kullanılır. Yaygın toprak haritası türleri arasında toprak sınıflandırma haritaları, toprak verimlilik haritaları, toprak erozyon haritaları ve toprak su geçirgenlik haritaları bulunur. Dünya genelinde kullanılan bazı toprak sınıflandırma sistemleri arasında FAO/UNESCO ve Dünya Toprak Kaynakları Referans Sistemi (WRB) yer alır.

Kumlu toprak, killi toprağa göre daha geçirimlidir. Kumlu topraklar, büyük taneciklerden oluşur ve suyu çabuk geçirir.

Toprak çeşitleri haritasını okumak için aşağıdaki adımları izlemek gereklidir: 1. Veri Toplama: Haritanın oluşturulacağı bölgedeki toprak örnekleri alınmalı ve laboratuvarda analiz edilmelidir. 2. Harita Tasarımı: Analiz sonuçları, farklı renk ve sembollerle gösterilerek harita tasarlanır. 3. Haritanın Yorumlanması: Oluşturulan harita, çeşitli alanlarda kullanılabilir: - Tarım: Çiftçiler, hangi tür bitkilerin yetiştirilebileceğini belirlemek için haritayı kullanabilirler. - Çevre Yönetimi: Çevre bilimcileri, toprak erozyonu, kirlilik ve sürdürülebilir toprak yönetimi konularında haritayı kullanabilirler. - Şehir Planlaması: Mühendisler ve şehir planlamacıları, toprak özelliklerini göz önünde bulundurarak yapılaşma ve altyapı projelerini planlayabilirler.

Bitkilerde demir eksikliğini gidermek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir: 1. Toprak pH'ını Düzenleme: Toprağın pH seviyesi yüksekse, asidik malzemeler (kükürt, sülfürik asit veya amonyum sülfat) kullanılarak pH düşürülebilir. 2. Şelatlı Demir Kullanımı: Şelatlı demir (Fe-EDDHA, Fe-DTPA, Fe-EDTA) içeren gübreler, bitkilerin demiri daha kolay almasını sağlar. Bu gübreler, yapraklara püskürtme veya toprağa uygulanarak kullanılabilir. 3. Organik Maddeyi Artırma: Kompost, hayvan gübresi veya yeşil gübreleme yöntemleri kullanılarak toprağın organik madde içeriği artırılabilir. 4. Demir İçeren Gübreler Kullanma: Demir sülfat veya demir oksit içeren gübreler, doğrudan toprağa uygulanabilir. 5. Yaprak Gübrelemesi: Acil durumlarda, demir içeren yaprak gübreleri kullanılarak bitkilere hızlı bir şekilde demir sağlanabilir. 6. Drenaj ve Sulama Yönetimi: Aşırı sulama ve su tutucu topraklar, demir alımını zorlaştırabilir. Drenajı iyileştirmek ve sulama düzenini kontrol altına almak, köklerin sağlıklı bir şekilde demir emmesini kolaylaştıracaktır. Bu yöntemler, bitkilerin demir ihtiyacını karşılayarak sağlıklı bir büyüme süreci sağlar.

Killi toprakta su olabilir, çünkü killi topraklar yüksek su tutma kapasitesine sahiptir. Ancak, aşırı yağış durumunda killi topraklar suyu çok iyi tuttukları için kolayca sertleşebilir ve çamur haline gelebilir.

Evet, alüvyal toprak verimlidir. Alüvyal topraklar, akarsuların taşıdığı alüvyonların birikmesiyle oluşur ve organik madde bakımından zengindir.

Hümik asit ve hümas terimleri farklı anlamlara sahiptir: - Hümik asit, tamamen ayrışmış organik yaşam kalıntılarından oluşan, toprakta doğal olarak bulunan ve bitkilerin besin maddelerini daha etkili bir şekilde emmesine yardımcı olan bir bileşiktir. - Hümas ise, hümik asidin ticari olarak satılan bir ürünüdür ve genellikle leonardit veya linyit gibi kaynaklardan elde edilir. Dolayısıyla, hümik asit genel terimi, hümas ise bu asidin belirli bir kaynağını ifade eder.

Porozite ve hacim ağırlığı arasındaki ilişki şu şekildedir: Porozite, belirli bir toprak kütlesi içindeki su ve hava ile dolu boşlukların toplam hacminin, kütlenin toplam hacmine oranıdır. Hacim ağırlığı ise, doğal durumdaki toprak kütlesinin kuru ağırlığının, kütlenin toplam hacmine oranıdır. Bu iki değer arasındaki bağlantı, porozite arttıkça hacim ağırlığının azalmasıdır.

Toprak hacim ağırlığı hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır: Hacim Ağırlığı (g/cm³) = Etüv Kurusu Toprak Ağırlığı / Silindirin Hacmi. Bu hesaplamada: 1. Etüv kurusu toprak ağırlığı, toprağın 105°C'de kurutulduktan sonra tartılmasıyla elde edilir. 2. Silindirin hacmi, genellikle 100 cm³ olan silindirin hacmidir. Ayrıca, toprak hacmi hesaplamak için alanın genişliği, uzunluğu ve derinliği çarpılır.

Toprak, bir kimyacı olarak kabul edilir çünkü kimyasal ve mineralojik bileşikleri ve reaksiyonları kapsayan bir disiplinin konusudur. Toprak kimyası, toprağın yapısını, içindeki maddelerin etkileşimlerini ve çevresel faktörlerin bu süreçlere etkisini inceler.

Toprağın katı fazını oluşturan maddelerin boyutları, bunların birbirlerine bağlanma durumları, agregat sistemleri ve toprak parçalarının diziliş ve duruş şekilleri toprağın tekstürünü ifade eder.

Bitki ekolojisi, Ege Üniversitesi'nde Ziraat Fakültesi bünyesinde yer alan Toprak Bilimi ve Bitki Besleme bölümünde incelenmektedir.

Toprak tuzluluğu, 0-2 dS/m arasında olduğunda düşük olarak kabul edilir ve bitkiler genellikle sağlıklı bir şekilde büyüyebilir. 2-4 dS/m arasındaki tuzluluk orta derecede olarak değerlendirilir ve bazı bitkilerde büyüme sorunları görülebilir. 4-8 dS/m arasındaki tuzluluk yüksek olarak sınıflandırılır ve bu seviyede çoğu bitki türü için büyüme sorunları başlar. 8 dS/m ve üzeri ise çok yüksek tuzluluk olarak değerlendirilir ve bu koşullarda sadece tuza dayanıklı bitki türleri yaşayabilir.

Isırgan otu gübresi, aşağıdaki besin maddelerini içerir: Azot (N); Fosfor (P); Potasyum (K); Kalsiyum (Ca); Magnezyum (Mg); Demir (Fe); Çinko (Zn); Vitaminler (A, C, K ve B grubu vitaminleri); Antioksidan bileşikler; Organik asitler (örneğin, sitrik asit).

Türkiye'deki toprak dağılımı üç ana toprak tipi üzerinden incelenebilir: zonal topraklar, azonal topraklar ve intrazonal topraklar. 1. Zonal Topraklar: İklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan topraklardır. Türkiye'deki başlıca zonal topraklar şunlardır: - Kahverengi Orman Toprakları: Karadeniz Bölgesi'nde, özellikle Batı Karadeniz'de bulunur. - Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra Rossa): Akdeniz ve Ege Bölgeleri'nde görülür. - Kahverengi ve Kestane Renkli Bozkır Toprakları: İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nde yaygındır. 2. Azonal Topraklar: Taşınmış topraklardır ve iklimden bağımsız olarak farklı bölgelerde bulunabilirler. Türkiye'deki azonal topraklar arasında: - Alüvyal Topraklar: Akarsu vadileri ve delta ovalarında bulunur. - Lös Topraklar: İç Anadolu ve Doğu Anadolu'nun bazı kesimlerinde yer alır. - Kolüvyal Topraklar: Dağ etekleri ve yamaçlarda görülür. 3. İntrazonal Topraklar: Ana kaya ve drenaj koşullarına bağlı olarak oluşan topraklardır. Türkiye'deki intrazonal topraklar arasında: - Tuzlu Topraklar: Tuz Gölü çevresi ve İç Anadolu'nun kurak alanlarında bulunur. - Vertisoller (Dönen Topraklar): Trakya ve Doğu Anadolu'nun bazı kesimlerinde yaygındır.

İntrazonal topraklar, genellikle aşınmanın devamlı olduğu dağlık alanlarda, alüvyonlu ovalarda ve dağların eteklerinde görülür. Bu topraklar ayrıca şu yerlerde de bulunabilir: - Halomorfik topraklar: Burdur, Kars, Tuz Gölü çevresi ve Konya Ereğli civarında. - Hidromorfik topraklar: Kızılırmak, Gediz ve Çukurova deltalarının taşkına uğrayan kesimlerinde. - Kalsimorfik topraklar: Trakya Bölgesi, Güney Marmara ve Menemen Ovası'nda (vertisoller); İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Ege Bölgesi'nde (rendzinalar).

Toprak analizi için temsil edici toprak örnekleri alınmalıdır. Bu örnekler, aşağıdaki kriterlere göre seçilmelidir: 1. Toprak ve arazi özellikleri: Renk, eğim, yükseklik, tekstür, drenaj durumu, topografya, jeolojik yapı, verimlilik gibi faktörler dikkate alınmalıdır. 2. Homojenlik: Arazi, yerel değişimlerin etkisi en az düzeye indirilecek şekilde homojen kısımlara ayrılmalıdır. 3. Örnekleme zamanı: En uygun zaman, seracılık ve tek yıllık bitki yetiştiriciliğinde ekimden veya dikimden bir ay öncesi, meyve ağaçları ve bağlar için ise gübreleme zamanından 1-2 ay öncesidir. Örnek alma araçları ise kürek, toprak burgusu veya toprak sondası gibi aletler ile plastik kova, etiket, bilgi formu, naylon torba ve kurşun kalem gibi yardımcı malzemelerden oluşur.

Çernezyom (kara toprak), en verimli kurak toprak olarak kabul edilir.

Humuslu toprak, coğrafya açısından, bitki ve hayvan artıklarının çürümesiyle oluşan organik maddelerle zenginleşmiş toprak türüdür. Bu topraklar, koyu renkli, süngerimsi yapıda olup, su tutma kapasitesi yüksek, besin yönünden zengin ve mikroorganizmalar açısından yoğundur.

Toprak coğrafyası, toprakların oluşumunu, dağılışını ve türlerini inceleyen coğrafyanın bir alt bilim dalıdır. Bu bilim dalı, toprakların çevre, ekosistemler ve insan faaliyetleriyle etkileşimlerini de araştırır. Toprak coğrafyasının bazı temel yönleri şunlardır: - Toprak oluşumu: Ana materyal, iklim, organizmalar, topografya ve zaman gibi faktörlerin toprak gelişimine nasıl katkıda bulunduğunu inceler. - Toprak özellikleri: Doku, yapı, gözeneklilik ve geçirgenlik gibi toprak özelliklerinin karakterizasyonunu kapsar. - Toprak sınıflandırması: Toprakları özelliklerine göre sınıflandırmak için çeşitli sistemler kullanır. - Toprak erozyonu ve korunması: Toprak erozyonunun dinamiklerini ele alır ve koruma önlemlerinin uygulanmasını sağlar.