TehlikeSınıfları

D sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanlığı, mevcut sınıflandırmalarda yer almamaktadır. İş sağlığı ve güvenliği uzmanları, işyerlerinin tehlike sınıflarına göre A, B ve C sınıfı olarak üç dereceye ayrılır. A sınıfı: Çok tehlikeli işyerlerine bakar. B sınıfı: Tehlikeli işyerlerine bakar. C sınıfı: Az tehlikeli işyerlerine bakar.

C ve B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı arasındaki temel fark, görev yapılabilecek iş yerlerinin tehlike sınıfıdır: C sınıfı iş güvenliği uzmanları, yalnızca az tehlikeli iş yerlerinde görev yapabilir. B sınıfı iş güvenliği uzmanları, hem az tehlikeli hem de tehlikeli iş yerlerinde görev alabilir. Sınıf yükseltme için belirli çalışma süreleri ve sınav şartları gereklidir: C sınıfı bir uzman, en az 3 yıl çalıştıktan sonra B sınıfı uzmanlık eğitimine katılabilir. B sınıfı bir uzman, en az 4 yıl çalıştıktan sonra A sınıfı uzmanlık eğitimine katılabilir. Doğrudan sınıf atlama mümkün değildir; ancak iş sağlığı ve güvenliği alanında yüksek lisans yapanlar, doğrudan B sınıfı olma hakkı kazanabilir.

Tehlikeli sınıf periyodik muayene, işyerinin NACE koduna göre belirlenen tehlike sınıfına göre hesaplanır. Az tehlikeli işyerlerinde periyodik muayeneler en geç 5 yılda bir yapılır. Tehlikeli işyerlerinde bu süre 3 yıldır. Çok tehlikeli işyerlerinde ise çalışanların her yıl periyodik muayeneden geçmesi zorunludur. Periyodik muayene, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında işverenlerin yasal yükümlülüğüdür.

İş güvenliği eğitim sunumunda yer alması gereken bazı konular: İş sağlığı ve güvenliği genel prensipleri. Temel kavramlar: iş sağlığı ve güvenliği, meslek hastalıkları, iş kazası, tehlikelerden etkilenme. Yasal haklar ve sorumluluklar. Kişisel koruyucu donanım (KKD) seçimi ve önemi. Uyarı ve ikaz işaretleri. İşyerinin özelliklerine göre riskler ve alınacak önlemler: gürültü, toz, mekanik, ergonomik tehlikeler. İş kazasından korunma prensipleri. Güvenlik ve sağlık işaretleri. Acil durum planları: ilk yardım, yangın. Ayrıca, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemesi gerektiği vurgulanmalıdır.

OSGB'de çalışma süresi, işyerinin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına bağlı olarak değişir. İş Güvenliği Uzmanı: Az tehlikeli işyerlerinde: Çalışan başına ayda 10 dakika. Tehlikeli işyerlerinde: Çalışan başına ayda 20 dakika. Çok tehlikeli işyerlerinde: Çalışan başına ayda 40 dakika. İşyeri Hekimi: Az tehlikeli işyerlerinde: Çalışan başına ayda 5 dakika. Tehlikeli işyerlerinde: Çalışan başına ayda 10 dakika. Çok tehlikeli işyerlerinde: Çalışan başına ayda 15 dakika. Diğer Sağlık Personeli (DSP): Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve belirli sayının üzerinde çalışanı olan işyerlerinde zorunludur. Bu süreler, yasal olarak sağlanması gereken minimum hizmet süreleridir.

Kimyasal maddelerin tehlike ve zararlılık sınıfları, Küresel Uyumlaştırılmış Sistem (GHS) ve Avrupa Birliği sınıflandırmalarına göre belirlenir. GHS'ye göre bazı zararlılık sınıfları: Sağlık zararlılık işaretleri: Solunum yolu tahrişi, cilt veya göz hasarı, alerjik reaksiyonlar, kanserojen etkiler, üreme toksisitesi gibi riskleri gösterir. Çevresel zararlılık işaretleri: Su ekosistemlerine, toprağa ve havaya verilebilecek zararları belirtir. Avrupa Birliği sınıflandırmasına göre bazı tehlike sınıfları: Çok toksik, toksik, zararlı maddeler: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında veya deri yoluyla emildiğinde sağlık riskleri oluşturur. Patlayıcı maddeler: Alevin etkisi ile patlayabilen veya şoklara ve sürtünmeye hassas olan maddelerdir. Oksitleyici maddeler: Diğer maddelerle temas ettiğinde çok fazla ısı açığa çıkaran maddelerdir. Aşındırıcı maddeler: Canlı dokularla temas ettiğinde tahribata neden olan maddelerdir. Tahriş edici maddeler: Deri veya mukozalarda iltihaplanmalara yol açan maddelerdir.

İş yeri tehlike sınıfının kaç yılda bir güncellendiği hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) eğitimlerinin tehlike sınıfına göre belirlenen periyotlarda yenilenmesi gerektiği bilinmektedir: Az tehlikeli işyerleri: İSG eğitimleri üç yılda bir, en az 8 saat olacak şekilde yenilenmelidir. Tehlikeli işyerleri: İSG eğitimleri iki yılda bir, en az 12 saat olacak şekilde yenilenmelidir. Çok tehlikeli işyerleri: İSG eğitimleri yılda bir, en az 16 saat olacak şekilde yenilenmelidir.

İş sağlığı ve güvenliği iskelede hangi sınıf sorusuna yanıt bulunamadı. Ancak iskelelerin sınıfları hakkında bilgi bulunabilecek kaynaklardan bazıları şunlardır: guvenliinsaat.csgb.gov.tr; resmigazete.gov.tr; casgem.gov.tr; eski.imo.org.tr. Ayrıca, oguzhaniskele.com sitesinde güvenlikli iskeleler hakkında bilgi bulunmaktadır.

Vergi levhasında NACE koduna göre hangi sınıfın yer aldığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, NACE kodunun vergi levhasına kaydedildiği bilinmektedir. NACE kodu, işletmelerin faaliyet gösterdiği alanları belirlemek için kullanılan altı haneli bir kodlama sistemidir. NACE koduna göre işler; az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olarak sınıflandırılır: Az tehlikeli. Tehlikeli. Çok tehlikeli. NACE kodu, internet vergi dairesi üzerinden alınan barkodlu vergi levhasının “Ana Faaliyet Kodları” bölümünde yer alır.

Yangın dolabı ile hidrant arasındaki mesafe, bina tehlike sınıfına göre değişiklik gösterir: Çok yüksek tehlikeli bölgelerde: 50 metre. Yüksek tehlikeli bölgelerde: 100 metre. Orta tehlikeli bölgelerde: 125 metre. Az tehlikeli bölgelerde: 150 metre. Ayrıca, normal binalarda tehlike durumu olmadan da, hidrantlar 5 ve 15 metre aralıklarla yerleştirilebilir.

Tehlike sınıfı 2, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kapsamında tehlikeli işyerlerini ifade eder. Bu sınıflandırma, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde yapılır ve NACE kodları kullanılarak tespit edilir. Bazı NACE kodları ve karşılık geldiği tehlike sınıfları: 56.10 19 — Tehlikeli; 22.23.03 — Tehlikeli. Tehlikeli işyerlerinde İSG önlemleri daha sıkı uygulanır.

Destek elemanlarının sayısı, işyerinin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre değişir: Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, her 30 çalışana kadar en az 1 destek elemanı görevlendirilir. Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, her 40 çalışana kadar en az 1 destek elemanı görevlendirilir. Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, her 50 çalışana kadar en az 1 destek elemanı görevlendirilir. 10’dan az çalışanı olan işyerlerinde, acil durumlara ilişkin ulusal ve yerel kurum ve kuruluşlarla irtibatı sağlamak için en az 1 destek elemanı görevlendirilmesi yeterlidir. Birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken durumlarda, bu çalışanlar konularına göre ekipler halinde koordineli olarak görev yapar ve her ekipte bir ekip başı bulunur.

İş yerleri, iş sağlığı ve güvenliği açısından üç tehlike sınıfına ayrılır: 1. Az Tehlikeli Sınıf: Büro faaliyetleri, perakendecilik, oteller, okullar gibi. 2. Tehlikeli Sınıf: Ayakkabı, mobilya, deterjan, et üretimi, diş hekimliği gibi. 3. Çok Tehlikeli Sınıf: Yapı sektörü, hastaneler, petrol istasyonları gibi.

Az tehlikeli iş yerinin tehlike sınıfı değişikliği için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Vergi Dairesi ile Görüşme: Öncelikle bağlı bulunulan Vergi Dairesi ile görüşülüp, faaliyet kodunun incelenmesi talebinde bulunulmalıdır. 2. SGK İl Müdürlüğü'ne Başvuru: Bağlı bulunulan Sosyal Sigorta Kurumu İl Müdürlüğü İşveren Servisi'ne, tehlike sınıfı değişikliği başvuru dilekçesi ile birlikte yeni vergi levhası (faaliyet kodu değişikliği işlenmiş halde) sunulmalıdır. 3. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bildirimi: İşveren, asıl iş faaliyet değişikliğini en geç bir ay içerisinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bildirmelidir.

İSG çalışma süresi, işyerinin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre hesaplanır. İş Güvenliği Uzmanı: Az tehlikeli sınıfta, çalışan başına aylık en az 10 dakika. Tehlikeli sınıfta, çalışan başına aylık en az 20 dakika. Çok tehlikeli sınıfta, çalışan başına aylık en az 40 dakika. İşyeri Hekimi: Az tehlikeli sınıfta, çalışan başına aylık en az 5 dakika. Tehlikeli sınıfta, çalışan başına aylık en az 10 dakika. Çok tehlikeli sınıfta, çalışan başına aylık en az 15 dakika. Hesaplama Örneği: Tehlikeli sınıfta, 60 çalışanı olan bir firma: İş güvenliği uzmanı: 60 x 20 dakika = 1200 dakika (20 saat). İşyeri hekimi: 60 x 10 dakika = 600 dakika (10 saat). Tam zamanlı uzman çalıştırma zorunluluğu, işyerinin çalışan sayısına ve tehlike sınıfına göre belirlenir. 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, İSG profesyonellerinin aylık normal çalışma süresi 180 saat, fazla mesai süresi ise 22,5 saattir.

A ve B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı arasındaki temel farklar şunlardır: Görev Alabilecekleri İşyerleri: B sınıfı uzmanlar, az tehlikeli ve tehlikeli işyerlerinde görev yapabilir. A sınıfı uzmanlar, tüm tehlike sınıflarındaki işyerlerinde, özellikle çok tehlikeli işyerlerinde görev yapabilir. Deneyim Süresi: B sınıfına geçiş için C sınıfı uzman olarak en az 3 yıl, A sınıfına geçiş için ise B sınıfı uzman olarak en az 4 yıl fiilen çalışma gereklidir. Yetki: A sınıfı uzmanlar, daha geniş bir yetki alanına sahiptir ve tüm işyerlerinde görev alma yetkisine sahiptir. Sınav Gerekliliği: B sınıfına geçiş için yeni bir sınava girmek gerekirken, A sınıfına geçiş için hem deneyim süresi hem de yeni bir sınavı başarıyla tamamlamak gereklidir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre, 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak zorundadır. Çalışan sayısının tespitinde dikkat edilecek hususlar: Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinin bulunması durumunda, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin üstlenilebileceği iş yerlerinin belirlenmesinde Sosyal Güvenlik Kurumu'ndaki tescil kayıtları esas alınır. İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar, çalışan sayısına dâhil edilmez. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler de çalışan sayısının tespitinde dikkate alınmaz.

İlkyardımcı sayısı, işyerinin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre değişiklik gösterir: Az tehlikeli iş yerleri: Her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı. Tehlikeli iş yerleri: Her 15 çalışan için 1 ilkyardımcı. Çok tehlikeli iş yerleri: Her 10 çalışan için 1 ilkyardımcı. Bu sayılar, çalışanların vardiyalı olarak çalışması durumunda her vardiya için geçerlidir.

Yangın dolapları, sulu söndürme sistemi olarak sadece yangın dolapları sisteminin bulunduğu yapılarda kullanım suyu sistemine bağlanır. Ayrıca, yapıda sprinkler sistemi (otomatik söndürücüler) bulunması durumunda, su deposu kapasitesi yapının risk sınıfına bağlı olarak en az tabloda belirtilen süreyi sağlayabilecek kapasitede seçilmelidir. Yangın dolapları, binaların yangından daha iyi korunmasını sağlayan otomatik sprinkler sistemlerine alternatif değildir.

C sınıfı İSG uzmanı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, çalışan başına ayda en az 10 dakika çalışmak zorundadır. Ayrıca, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre, C sınıfı İSG uzmanları için haftalık maksimum 45 saat çalışma süresi ve yıllık en fazla 270 saat fazla mesai yapma imkanı bulunmaktadır.