Tapınaklar

Hattuşa'da (Hattuşaş) birçok tapınak bulunmaktadır. Özellikle Yukarı Şehir olarak bilinen alanda, "Tapınaklar Mahallesi" olarak adlandırılan bir bölgede çok sayıda tapınak yer almaktadır. Bazı önemli tapınaklar: Büyük Tapınak: Hattuşa'nın en büyük dini yapısı olup, Fırtına Tanrısı Teşup ve Güneş Tanrıçası Arinna'ya adanmıştır. Yerli Tapınak: Sfenksli Kapı'nın çevresindeki tapınaklar: Bu alan, Mabedler Mahallesi olarak bilinir ve çeşitli evrelere ait birçok tapınak içerir. Tam sayı vermek gerekirse, Hattuşa'daki tapınakların kesin sayısı bilinmemektedir, ancak çok sayıda olduğu söylenebilir.

Asklepion'un tanrısı, Yunan mitolojisinde tıp ve sağlık tanrısı olarak bilinen Asklepios'tur. Asklepios, Sağlık Tanrısı Apollon ile Koronis adlı bir perinin çocuğudur.

Didim'deki Apollon Tapınağı'nın inşası yüzyıllar sürmüş ve yapı hiçbir zaman tamamlanamamıştır. Tapınağın inşası MÖ 6. yüzyılda başlamış ve MÖ 4. yüzyılda bile alınlık, korniş, heykeltıraşlık süslemeler ve bazı sütunlar yarım kalmıştır.

Mezopotamya'da kaç tane tapınak olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, Sümer döneminde Mezopotamya'da 18'i büyük olmak üzere yaklaşık 35 şehir ve kasaba olduğu bilinmektedir. Bazı önemli tapınaklar: E'anna Tapınağı: Uruk'ta, İnanna'ya adanmıştır. E'kur Tapınağı: Nippur'da, Enlil'e adanmıştır. E'abzu Tapınağı: Eridu'da, Enki'ye adanmıştır. E'saggila Tapınağı: Babil'de, Marduk'a adanmıştır. E'hursag Tapınağı: Ur'da, Nanna veya Sin'e adanmıştır. Ekur: Ur'daki büyük tapınak.

Evet, Bergama'nın en büyük tapınağı Kızıl Avlu'dur. Kızıl Avlu, M.S. 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu döneminde, muhtemelen İmparator Hadrian zamanında inşa edilmiştir.

Heraion Tapınağı, Antik Yunanistan'daki Samos (Sisam) Adası'na aittir. Heraion, genel olarak Antik Yunanistan'da tanrıça Hera'ya adanmış tapınak veya ibadet mekânlarına verilen isimdir. Ayrıca, Tekirdağ'da bulunan Heraion Teikhos Antik Kenti de bir Trak yerleşimi olup, burada da Heraion adı geçmektedir.

Phasellis Apollon Tapınağı'nın ne zaman yapıldığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'deki Apollon Tapınağı'nın yapım tarihi hakkında bilgi verilebilir. Apollon Tapınağı, Akdeniz kıyısında, Türkiye'nin güneyindeki antik Karya kenti Side'de, Roma döneminde, MS 150 civarında inşa edilmiştir.

Hattuşa Tapınağı, Hitit Uygarlığı'na aittir.

Hephaestus Tapınağı, Antik Yunan uygarlığına aittir. Yunanistan'ın başkenti Atina'da bulunan tapınak, Dorik bir peripteral yapıdır ve Atina Agorası'nın kuzeybatısında, Agoreos Kolonos tepesinin üzerinde yer almaktadır.

Eskişehir'de bulunan tapınak sayısı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Eskişehir'de bazı tarihi yapılar ve anıtlar tapınak olarak değerlendirilebilir: Midas Anıtı (Yazılıkaya). Pessinus Antik Kenti. Hamamkaya Frig Kaya Mezarı. Bu yapılar tapınak olarak kabul edilse de, Eskişehir'deki toplam tapınak sayısını belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Mısır'daki üç büyük tapınak, Gize Piramitleri olarak da bilinen Keops, Kefren ve Mikerinos Piramitleri'dir ve Kahire yakınlarındaki Gize platosunda, Nil Nehri’nin Batı kıyısında yer almaktadır. Keops Piramidi: 147 metre yüksekliğe ve 230 metre taban büyüklüğüne sahiptir. Kefren Piramidi: 143 metre yüksekliğe ve 216 metre taban büyüklüğüne sahiptir. Mikerinos Piramidi: 109 metre taban uzunluğuna ve yüksekliğine sahiptir.

Göbeklitepe ile benzer yapılar, Şanlıurfa'da çeşitli bölgelerde bulunmaktadır: Harbetsuvan Tepe: Şanlıurfa'da, Göbeklitepe'deki yapılara benzeyen eserlere rastlanan bir tepedir. Karahantepe: Şanlıurfa kent merkezine 46 km uzaklıktaki Tek Tek Dağları Milli Parkı içerisinde yer alan Karahantepe'de de Göbeklitepe ile benzer "T" şeklindeki dikilitaşlar bulunmaktadır. Boncuklu Tarla: Mardin'in Dargeçit ilçesinde, Ilısu Barajı yakınlarında yer alan Boncuklu Tarla'da, Göbeklitepe ile çağdaş ve benzer yapılar keşfedilmiştir. Ayrıca, Stonehenge (İngiltere), Çatalhöyük (Türkiye), İskandinavya'daki megalitik yapılar ve Meksika'daki Teotihuacan gibi yerler de geçmişte olduğu gibi günümüzde de dini ve kültürel anlam taşıyan önemli mekanlar olarak değerlendirilmektedir.

Eskişehir'e "tapınak şehri" denmesinin nedeni, Pessinus Antik Kenti'nin bir tapınak kenti olarak bilinmesidir. Pessinus, Friglerce "Tanrıça Kybele" diye adlandırılan ana tanrıçanın en önemli tapınma yerlerinden biridir. Günümüzde Pessinus'a ait stadyum, tiyatro, tapınak, su kanalı ve nekropol kalıntılarına ulaşılmıştır.

Sümerlerin en büyük tapınağı, Ur Zigguratı olarak kabul edilir. Sümerler, tapınaklarını ziggurat adı verilen basamaklı piramit şeklindeki kuleler üzerine inşa etmişlerdir. Diğer ünlü zigguratlar arasında, Sümer mitolojisinde dünyanın ilk şehri kabul edilen Eridu’da bulunan Eridu Zigguratı ve Sümerlerin dini başkenti olarak bilinen Nippur’daki Nippur Zigguratı yer alır.

Knidos Antik Kenti'nde birçok tapınak bulunmaktadır. İşte bazıları: Apollon Tapınağı ve Sunağı. Aphrodite Tapınağı. Korint Tapınağı. Dionysos Tapınağı. Dor Tapınağı. Yuvarlak Tapınak. Ayrıca, kentte Pembe Tapınak olarak bilinen, sonradan kilise olarak kullanılmış bir tapınak da bulunmaktadır.

İlk çağ mimarisine örnek olarak aşağıdaki yapılar verilebilir: Neolitik Çağ yapıları. Zigguratlar. Şehir duvarları. Tapınaklar. Saraylar. Ayrıca, Antik Mısır’ın anıtsal piramitleri ve Antik Yunan’daki Parthenon Tapınağı da ilk çağ mimarisi örnekleri arasında sayılabilir.

Antik Yunan tapınaklarında kullanılan bazı cephe düzenleri: Prostylos: Tapınağın ön cephesinde sütunlar bulunur. Amphiprostylos: Pronaos ve opisthodomos önünde sütun sıraları yer alır. Templum in Antis: Pronaosun önünde ve ante duvarları arasında iki sütun bulunur. Amphidistyl in Antis: Ön ve arka cephelerde ante duvarları arasında ikişer sütun yer alır. Peripteros: Tapınağın etrafı sütunlarla çevrilidir. Dipteros: Tapınağın etrafı çift sıra sütunla çevrilidir. Pseudo-Peripteros: Cella’yı çevreleyen sütunlar, cella duvarları üzerine yarım sütunlar şeklinde bitiştirilir. Pseudo-Dipteros: Dipteros planlı bir yapının içteki sütun sırası bulunmaz. Ayrıca, Dor, İyon ve Korint gibi farklı mimari düzenler de tapınak cephe düzenlemelerinde kullanılmıştır.

Akad Tapınağı'nın tam konumu bilinmemektedir, çünkü Akad şehrinin yeri kesin olarak belirlenememiştir. Akad'da bulunan en önemli tapınak, tanrı Marduk adına yapılan ve 7 katlı bir zigurat olan yapıdır.

Phokaia'da Athena'ya tapılmasının nedeni, kentin ana tanrıçası olarak kabul edilmesi ve savaş, bilgelik, güzel sanatlar ve doğanın koruyucusu olarak görülmesidir. Ayrıca, Yunan mitolojisinde tanrılar ve tanrıçalar hayvanlar ile sembolize edildiği için, horoz da Athena'yı temsil eden sembollerden biridir.

Luksor ve Karnak tapınakları aynı değildir, ancak Luksor'da yer alan önemli tarihi yapılardır. Karnak Tapınağı, Luksor'da bulunan ve antik Mısır'ın en büyük tapınak komplekslerinden biridir. Luksor Tapınağı ise Nil Nehri'nin doğu kıyısında, eski Teb kentinin kalbinde yer alır ve Luksor'un en eski ve en görkemli tapınaklarından biridir.