Tanık

Tanık delili, tek başına kesinlik kazanmaz; diğer delillerle desteklenmesi gerekir. Tanık beyanının kesinlik kazanabileceği durumlar: İnandırıcı deliller: Aksine inandırıcı deliller yoksa, tanık beyanlarının gerçek olduğu kabul edilir. Sanığın sorgulama imkanı: Tanığın, sanığın da sorgulama imkanı bulunduğu bir dönemde dinlenmesi. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre kesin deliller ise şunlardır: kesin hüküm; senet; yemin; ikrar.

Hayır, CMK'ya göre polis tanık olarak dinlenemez. Ceza Muhakemesi Kanunu'na (CMK) göre, tanık olarak dinlenebilecek kişiler arasında kolluk kuvvetleri yer almamaktadır.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 210. maddesine göre, olayın delili bir tanığın açıklamalarından ibaret ise, bu tanık duruşmada mutlaka dinlenmelidir. Tanığın duruşmada dinlenmemesi, Yargıtay tarafından bozma sebebi olarak görülebilir. CMK 210. maddenin istisnaları arasında, tanığın veya suç ortağının ölmüş olması, akıl hastalığına tutulmuş olması veya bulunduğu yerin öğrenilememesi gibi durumlar bulunur.

Gizli tanık, kimliğinin sanık veya yakınları tarafından öğrenilmesinin tanık veya yakınları için "ciddi ve ağır bir tehlike" oluşturabileceği durumlarda gizli tutulur. Gizli tanıklığın gizli tutulma sebeplerinden bazıları şunlardır: Tanığın korunması. Maddi gerçeğe ulaşma. Gizli tanıklığın gizli tutulabilmesi için, tanığa ait kişisel bilgiler, Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından muhafaza edilir.

Gizli tanık olabilme şartları: Tehlike: Tanığın veya yakınlarının hayatı, fiziksel bütünlüğü veya malvarlığı ciddi tehdit altında olmalıdır. Suç Tipi: Bu tehdit, yargı makamlarınca somut şekilde değerlendirilebilen, ağır suçlar (örneğin, ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve alt sınırı on yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar) kapsamında olmalıdır. Mahkeme Kararı: Kimliğin gizlenmesi için mahkeme kararı gereklidir. Gizli tanıklık süreci: 1. Tehlike Değerlendirmesi: Mahkeme, tanığın güvenliğini tehdit eden durumu inceler. 2. Karar Verilmesi: Ciddi tehlike tespit edilirse, kimlik gizleme kararı alınır. 3. İfade Süreci: Tanık, güvenliği sağlanarak ifade verir ve kimliği gizli tutulur. 4. Bilgi Saklama: Tanığa ait bilgiler sadece yetkililer tarafından erişilebilir şekilde muhafaza edilir. 5. Ek Koruma Tedbirleri: Tanığa yer değişikliği, geçici kimlik veya fiziksel koruma gibi önlemler sağlanabilir.

Tanıklar, geçerli bir sebepleri olduğunda mazeret bildirirler. Bu sebepler arasında: Sağlık sorunları (örneğin, hastanede ameliyat olacak olmak); Şehir dışında olma durumu; Başka bir mahkemede duruşmanın olması. Tanıkların mazeret bildirmesi, duruşmaya katılamayacaklarını mahkemeye bildirmek ve cezai yaptırımlardan kaçınmak içindir.

Tahkikat aşamasında tanık dinlenmesi, davanın aydınlatılması ve adil bir karar verilmesi açısından önemlidir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre, tanık listesi için kesin süre verildiği ve dinlenme gününün belirlendiği hallerde, liste verilmemiş olsa dahi taraf, o duruşmada hazır bulundurursa tanıklar dinlenir. Ancak, tanık listesinde sunulmayan tanıkların duruşmada dinlenilmesi, silahların eşitliği ilkesine aykırı olabilir. Tanık dinlenmesi, takdiri bir delil olması nedeniyle kesin bir güven kaynağı değildir. Bu nedenle, tanık beyanlarının diğer delillerle desteklenmesi ve dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerekir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre tanık listesinde gösterilecek olan tanık sayısı hakkında herhangi bir sınırlama yoktur. Ancak, fazlaca tanık bildiren tarafın amacı yargılamayı uzatmaksa hâkim bu tanıkların dinletilmesi talebinin reddine karar verecektir.

Savcının tanıklara yemin vermesinin bazı nedenleri: Doğruyu söyleme ödevi: Tanığın maddi vakıaya ilişkin doğruyu söyleme ödevini yerine getirmesini sağlamak. Cezai yaptırım: Tanığın kasten yanlış beyanda bulunmasını ve yargılamanın gidişatını olumsuz etkilemesini önlemek (yalan tanıklık TCK m. 272 gereğince suç sayıldığı için). Tanığın önemini kavraması: Yemin, tanığa yemin etmenin önemini ve anlamını anlatır. Tanığın etkilenmesini önleme: Tanıkların birbirinden etkilenerek çelişkili beyanlarda bulunmasının önüne geçmek.

Adli görüşmede bulunan kişiler şunlardır: Görüşme yapılacak kişi. Adli görüşmeci (uzman). Gerektiğinde tercüman. Gözlem odasındaki kişiler. Görüşme yapılacak kişinin vekili, müdafii veya uzmanının talebiyle ya da resen ilgili hakim veya cumhuriyet savcısı da adli görüşme odasını kullanabilir. Adli görüşme odasında, görüşme yapılacak kişi ve adli görüşmeci dışında kimse bulunmamalıdır.

İş yerinde çalışan biri, mahkemede tanık olabilir, ancak bu durum bazı koşullara bağlıdır. Aynı işyerinde çalışmış tanıklar: Davacı işçinin talep ettiği alacakların ilgili olduğu dönemde, tanık işçi o işyerinde çalışmışsa, bu işçinin beyanı dikkate alınır. İşverene karşı dava açmış tanıklar: İşverene karşı dava açan tanıkların beyanları, taraflı olabileceği düşüncesiyle dikkatle değerlendirilir. İşverenle arası iyi olmayan tanıklar: İşçi ile işveren arasında husumet bulunan tanıkların, işlerini kaybetmemek için işveren aleyhine beyanda bulunmaktan çekinebilecekleri göz önünde bulundurulmalıdır. Genel olarak, iş yerinde çalışan ve işverenle iyi ilişkileri olmayan tanıkların, daha tarafsız ve güvenilir beyanda bulunabileceği düşünülür.

Duruşma tarihinde Türkiye'de olmayan bir tanık, istinabe yoluyla dinlenebilir. Ayrıca, SEGBİS (Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi) aracılığıyla da tanık dinlenebilir. Tanığın dinlenmesi için gerekli işlemlerin yapılabilmesi amacıyla, tarafların tanık listesini mahkemeye sunması ve gerekli masrafları karşılaması gerekir.

"Garson" kodlaması, 2009-2010 yıllarında Türk Silahlı Kuvvetleri'ndeki (TSK) FETÖ yapılanmasını ifşa etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gizli tanık "Garson" tarafından 18 Nisan 2017 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na teslim edilen iki mikro SD kartta bulunan veriler, 276 bin 785 emniyet personelinin fişleme bilgilerini ve 4 bin 672 mahrem sorumlunun kimlik bilgilerini içermektedir.

Görgüye dayalı tanıklık, bir kişinin dava konusu olay hakkında kendi beş duyusuyla elde ettiği bilgi ve görgüyü mahkeme huzurunda anlatmasıdır. Bu tür tanıklığın geçerli olabilmesi için, tanığın beyanının kendi algısına ve görgüsüne dayanması, başkalarından duyduklarını aktarmaması gerekir.

Tanık beyanı, tek başına hükme esas alınmaz. Tanık beyanı, hukuk sistemimizde takdiri delil niteliğinde olup, diğer delillerle desteklendiğinde tam bir ispat gücüne kavuşur. Ayrıca, tanık ile taraflar arasındaki akrabalık veya iş ilişkisi gibi yakınlıklar, tanık beyanının geçersizliği sonucunu doğurmaz. Tanık beyanlarının hükme esas alınabilmesi için, aşağıdaki koşulların sağlanması gereklidir: Duruşmada dinlenmesi. Diğer delillerle desteklenmesi.

Husumetli tanık dinlenebilir, ancak beyanlarına ihtiyatla yaklaşılması ve diğer yan delillerle desteklenmesi gerekir. Yargıtay'ın görüşüne göre, işverenle husumetli olan tanıkların beyanlarıyla fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarının ispatı yapılamaz. Ancak, husumetli tanık beyanlarının hiç dikkate alınamayacağı anlamına gelmez; bu beyanlar, diğer delillerle birlikte değerlendirilerek sonuca gidilir.

İstinabe, hukukta bir mahkemenin, kendi yargı çevresi dışında yapılacak bir iş için başka bir mahkemeden iş veya işlemin ifası talebinde bulunması anlamına gelir. İstinâ hakkında ise hukukta bir bilgi bulunamamıştır. Bazı istinabe örnekleri: Samsun Asliye Hukuk Mahkemesi, Amasya Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yargı çevresi içinde oturan tanıkların dinlenmesi için istinabe yoluna başvurabilir. Yetki sahibi mahkemenin İzmir Asliye Ceza Mahkemesi olduğu bir davada, tanıklar Ardahan’da ikamet ediyorsa, İzmir Asliye Ceza Mahkemesi tanıkların dinlenmesi için Ardahan Asliye Ceza Mahkemesine talepte bulunabilir.

Tanığın tekrar dinlenmesi talebi, genellikle çelişkili ifadelerin açıklığa kavuşturulması veya yeni delillerin ortaya çıkması durumunda yapılır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 57'ye göre, yemin ile dinlenen bir tanığın aynı soruşturma veya kovuşturma evresinde tekrar dinlenmesi gerektiğinde, yeniden yemin verilmeyip önceki yemini hatırlatılmakla yetinilebilir. Tanığın tekrar dinlenmesi, aynı soruşturma ya da aynı aşama için geçerlidir; aynı oturumda tekrar dinlenme halinde yemin hatırlatılmaz.

Kanun dinletilerinin ne zaman yapılacağına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, bazı üniversitelerde kanun dinletileri düzenlenmektedir. Örneğin, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi'nde 17 Kasım 2023 tarihinde bir kanun dinletisi gerçekleştirilmiştir. Daha güncel bilgiler için ilgili kurumların etkinlik takvimlerini kontrol etmek en doğru yaklaşım olacaktır.

Witness kelimesi, İngilizce'de çeşitli anlamlarda kullanılır: İsim olarak: Tanık, şahit. Belge tanığı. Mahkemede tanıklık eden kişi. Fiil olarak: Şahit olmak, görmek. Şahitlik etmek. İmza atmak.