Suçlar

6763 sayılı Kanun ile Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) değiştirilmiş ve uzlaşma kapsamına giren suçların kapsamı genişletilmiştir. 6763 sayılı Kanun ile uzlaşma kapsamına alınan bazı suçlar: Kasten yaralama suçu (TCK m. 86, fıkra hariç). Taksirle yaralama suçu (TCK m. 89). Konut ve işyeri dokunulmazlığını ihlal suçu (TCK m. 116). İş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçu (TCK m. 117/1). Tehdit suçu (TCK m. 106/1). Hırsızlık suçu (TCK m. 141). Mala zarar verme suçu (TCK m. 151). Dolandırıcılık suçu (TCK m. 157). Ayrıca, suça sürüklenen 18 yaşından küçük çocuklar bakımından, suçun kamu tüzel kişisi aleyhine işlenmemesi kaydıyla, üst sınırı 3 yılı geçmeyen hapis veya adli para cezası gerektiren suçlar da uzlaşma kapsamındadır (CMK md. 253/1-c). Şikayete bağlı olup olmamasına bakılmaksızın, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ve ısrarlı takip suçu uzlaşma kapsamı dışındadır.

Koşullu salıverilme (şartlı tahliye), hapis cezalarına mahkum olan hükümlüler için geçerlidir. Koşullu salıverilme hakkından yararlanabilecek bazı suçlu grupları: Hırsızlık, yağma, tehdit, hakaret, şantaj, resmi veya özel evrakta sahtecilik, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, mala zarar verme, uyuşturucu madde kullanma suçu, kasten yaralama gibi suçlara mahkum olanlar. Cinsel saldırı, reşit olmayanla cinsel ilişki, cinsel taciz, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlara mahkum olan çocuklar. Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlara mahkum olanlar. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçuna mahkum olan çocuklar. Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarına mahkum olanlar. Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde suç işleyenler. Koşullu salıverilme oranı, suçun niteliğine göre değişiklik gösterebilir; bazı suçlar için 2/3 veya 3/4 oranı uygulanabilir. Koşullu salıverilme hakkından yararlanamayacak suçlar arasında ise devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene karşı suçlar ve milli savunmaya karşı suçlar yer alır.

R tipi cezaevlerinde genellikle akli dengesi yerinde olmayan mahkumlar yatar. Türkiye'de bu tip cezaevlerinden ikisi bulunmaktadır: Elazığ R Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu; Menemen R Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu.

Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) düzenlenen hürriyete karşı suçlar şunlardır: tehdit; şantaj; cebir; kişiyi hürriyetinden yoksun kılma; eğitim ve öğretim hakkının engellenmesi; kamu hizmetlerinden yararlanma hakkının engellenmesi; siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi; inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasının engellenmesi; konut dokunulmazlığının ihlali; iş ve çalışma hürriyetinin ihlali; sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi; haksız arama; dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi; nefret ve ayrımcılık; kişilerin huzur ve sükûnunu bozma; haberleşmenin engellenmesi.

Ceza Özel Hukuku, suçların ve bu suçlara karşı uygulanacak cezaların düzenlenmesi ile ilgilenir. Bu hukuk dalında ele alınan bazı konular şunlardır: Suçların tasnifi. Kişilere karşı suçlar. Suçun unsurları. Suçun özel görünüş biçimleri. Yaptırım türleri ve güvenlik tedbirleri. Ceza sorumluluğu. Ceza Özel Hukuku, aynı zamanda suç işleyen bireylerin cezalandırılmasını ve topluma yeniden kazandırılmasını hedefler.

Uluslararası hukukta yasaklanmış bazı hareketler şunlardır: Hainlik: Düşmanın güven elde edip, daha sonra bu güvene aykırı hareket ederek öldürülmesi, yaralanması veya ele geçirilmesi. Bazı amblem, bayrak ve üniformaların uygunsuz kullanımı: Eğer bu kullanım ölüme veya ciddi yaralanmaya sebep olursa, bu fiil savaş suçunu teşkil eder. Kuvvet kullanımı: Birleşmiş Milletler Sözleşmesi madde 2/4'e göre, bir başka devletin toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı ya da BM'nin amaçları ile bağdaşmayacak herhangi bir biçimde kuvvet kullanma veya kuvvet kullanma tehdidi yasaktır. Casusluk: Casuslar savaşan statüsüne sahip olmadığı için bazı sınırlamalara tabidir. Zararla karşılık: Kuvvet kullanma içeren zararla karşılık eylemleri uluslararası hukuka aykırıdır. Ayrıca, soykırım, köle ticareti ve deniz haydutluğu gibi eylemler de jus cogens (emredici) kurallar kapsamında yasaklanmıştır.

Memurluk sıfatına zarar veren suçlar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48/A-5 maddesinde sınırlı sayıda (numereus clasus) olarak belirtilmiştir. Bu suçlar şunlardır: Devletin güvenliğine karşı suçlar. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar. Zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçları. Ayrıca, memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak da memurluktan çıkarılma nedeni olarak kabul edilir. Taksirli suçlar, ceza miktarına bakılmaksızın memuriyete engel değildir.

TCK 167/2, Türk Ceza Kanunu'nun 167. maddesinin ikinci fıkrasını ifade eder. TCK 167/2'ye göre, ceza indirimi gerektiren durumlar: Hakkında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin zararına olarak suçun işlenmesi; Aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin zararına olarak suçun işlenmesi; Aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak suçun işlenmesi. Bu hükümde öngörülen şikayet şartı, hem basit dolandırıcılık suçunu (TCK m.157) hem de nitelikli dolandırıcılık suçlarını (TCK m.158) kapsar.

Türk Ceza Kanunu'na (TCK) göre teşebbüs, her suç için uygulanmaz. İşlenmeye başlanan suçta teşebbüs, failin suçu gerçekleştirme niyetiyle girişimde bulunup, eylemin icrasına başlaması ardından herhangi bir sebeple suçun tamamlanamaması durumunu kapsar. İşlenmeye başlanmadan önce teşebbüs, failin suçun icrasına geçmeden hazırlık safhasında kalarak, suçun gerçekleşmesini engelleyebilecek bir irade ve eylem sergilemesi durumudur. Ayrıca, anayasal düzeni zorla değiştirmeye teşebbüs gibi, teşebbüs hareketlerinin bağımsız suç tipi olarak düzenlendiği suçlara teşebbüs mümkün değildir.

Jandarma, aşağıdaki hallerde tutuklama yapabilir: Suç delillerinin tespiti veya suç faillerinin yakalanması. Kanunsuz toplantı veya kanunsuz yürüyüşlerin dağıtılması. Yangın, su baskını, yer sarsıntısı gibi afetlerde. Umuma açık yerlerde yapılan her türlü toplantı veya yürüyüşlerde bozulan düzenin sağlanması. Herhangi bir sebeple tıkanmış olan yolların trafiğe açılması. Jandarma, tutuklama yetkisini kullanırken, 5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine uygun hareket eder.

K tipi cezaevlerinde genellikle kadın ve çocukların işlediği suçlardan dolayı hüküm giyenler yatar. K tipi cezaevlerinde yatan mahkumların suçları çeşitlilik gösterebilir ve hırsızlık, cinayet gibi suçları kapsadığı bilinmektedir. Türkiye'de 23 adet K tipi cezaevi bulunmaktadır.

Mali şubeye giren bazı suçlar şunlardır: Yolsuzluk suçları. Mali sektör suçları. Kara para aklama. Vergi kaçakçılığı ve vergi ziyaı. Dolandırıcılık suçları. Kaçakçılık suçları. Mali suçların tanımı konusunda Türkiye'de bir netlik bulunmamaktadır.

CMK'ya göre etkin pişmanlıktan yararlanamayacak kişiler, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmadığı suçlarda yer alan kişilerdir. Etkin pişmanlık, belirli suçlar için kanunda açıkça düzenlenmiştir ve bu suçlar dışında kalan durumlarda uygulanmaz. Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmadığı suçlar arasında şunlar bulunur: Şantaj suçu; Tehdit suçu; Konut dokunulmazlığını ihlal suçu; Göçmen kaçakçılığı; Kasten yaralama ve kasten öldürme suçları; Cinsel taciz. Ayrıca, etkin pişmanlığın uygulanabilmesi için failin suçu işlediği için pişman olduğunu davranışlarıyla göstermesi gerekir.

İdam cezası, genellikle ağır ceza suçları için uygulanır ve bu suçlar ülkeler arasında değişiklik gösterebilir. Bazı idam cezası gerektiren suçlar: Cinayet. Terör suçları. Devletin güvenliğine karşı yapılan saldırılar. Büyük çaplı dolandırıcılık. Suikast. Vatana ihanet. Casusluk. İsyan. Uyuşturucu kaçakçılığı ve uyuşturucu ticareti. Ayrıca, bazı ülkelerde zina, ensest, sodomi, hayvanlarla cinsel ilişki, irtidat (devlet dininden resmî olarak vazgeçme) gibi dini suçlar da idam cezası gerektiren suçlar arasında yer alır.

Orman suçlarında tazminat hesaplaması, 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 112, 113 ve 114. maddelerine göre yapılır. Dikiliden ağaç kesilmesi durumunda: Tazminat, kesilen ağacın hacmi esas alınarak "mahalli rayiç" bedeline göre hesaplanır. Fidan kesilmesi durumunda: Tazminat, fidanın tür ve yaşına göre, ekim, dikim ve bakım masraflarının iki katı olarak hesaplanır. Orman yangınları nedeniyle oluşan zarar: Yanan ağaçların yangın öncesi ve sonrası odun değeri tespit edilerek, aradaki değer azalması hesaplanır. Tazminat hesaplamaları, her yılın mart ayı başından takip eden yılın şubat ayı sonuna kadarki süreyi kapsayan tazminata esas cetvellere göre yapılır. Tazminat miktarı hesaplanmasında, kaçak olarak kesilen ağaçtan elde edilmiş ürünlerin akıbeti dikkate alınmaz.

Cebir ve tehdit arasındaki temel fark, kullanılan baskı yönteminin türüdür: Cebir, bir kişinin fiziki kuvvet kullanarak başka bir kişiyi belirli bir eylemi yapmaya veya yapmamaya zorlamasıdır. Tehdit ise, bir kişiye karşı korkutucu bir tehlike yaratmak amacıyla gerçekleştirilen bir davranıştır ve mağduru belirli bir eylemi yapmaya veya yapmamaya zorlamayı amaçlar. Cebirde amaç, mağduru fiziki zor kullanarak belirli bir davranışta bulunmaya veya bulunmamaya zorlamaktır; tehditte ise fiziki kuvvet kullanılmaz, mağdur üzerinde psikolojik baskı kurulur.

Hak mahrumiyetine neden olan suçlar arasında şunlar bulunmaktadır: Kredi borcu veya diğer borçların ödenmemesi. TCK 53. madde kapsamında kasten işlenen suçlar. Hak mahrumiyetine neden olan suçlar arasında trafik kazaları sonucu oluşan hak mahrumiyeti de bulunmaktadır. Not: Hak mahrumiyeti, suçun niteliğine ve ilgili yasal düzenlemelere göre değişiklik gösterebilir. Detaylı bilgi için bir avukata danışılması önerilir.

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 321. ve 322. maddeleri savaş zamanında işlenen suçlarla ilgilidir. TCK 321: Savaş zamanında, devletin yetkili makam ve mercilerinin emir veya kararlarına bilerek aykırı harekette bulunan kişi, bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. TCK 322: Savaş zamanında, devletin silahlı kuvvetleri veya halkın ihtiyaçları için yapılan sözleşmedeki yükümlülükleri kısmen veya tamamen yerine getirmeyen kişi, üç yıldan on yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi taksirle meydana gelmişse, cezanın dörtte üçü kadarı indirilebilir.

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 43. ve 44. maddeleri arasındaki temel fark, işlenen suçların niteliği ve ceza belirleme yöntemidir. TCK'nın 43. Maddesi: Zincirleme Suç. TCK'nın 44. Maddesi: Fikri İçtima. Özetle, zincirleme suçta aynı suç tekrarlanırken, fikri içtimada tek bir fiil ile birden fazla suç işlenir.

Türk Ceza Kanunu (TCK) Madde 167, malvarlığına karşı işlenen suçlarda, belirli akrabalar arasında cezaya hükmolunmamasını veya ceza indirimini düzenler. Cezaya hükmolunmayan durumlar: Ayrılık kararı verilmemiş eşler; Üstsoy, altsoy ve kayın hısımları; Aynı konutta yaşayan kardeşler. Ceza indirimi yapılan durumlar: Ayrılık kararı verilmiş eşler, aynı konutta yaşamayan kardeşler, amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımları. TCK Madde 168 ise, malvarlığına karşı suçlarda etkin pişmanlık gösteren failin cezasında indirim yapılabilmesini sağlar. Bu maddelerin tam metinlerine ve açıklamalarına mevzuat.gov.tr ve alphanlevent.av.tr gibi kaynaklardan ulaşılabilir.