SözSanatları

Söz sanatları yazılısına hazırlanmak için aşağıdaki konuları bilmek ve örnekler üzerinden çalışmak önemlidir: 1. Teşbih (Benzetme): İki farklı şey arasında benzerlik kurarak yapılan söz sanatıdır. 2. Teşhis (Kişileştirme): İnsan dışı varlıklara insana ait özelliklerin verilmesidir. 3. Abartma (Mübalağa): Bir şeyin özelliklerini, bir olayı veya bir durumu olduğundan daha büyük veya daha küçük göstermeye denir. 4. Kinaye: Bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlamını kullanarak yapılan söz sanatıdır. 5. Tevriye: Bir kelimenin iki farklı anlamını çağrıştıracak şekilde kullanılmasıdır. Ayrıca, nazım türleri, şiir incelemesi ve edebi akımlar gibi konular da yazılıda çıkabilir.

Eğreti ve istiare terimleri aynı şeyi ifade eder. İstiare, bir kelimenin benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanılması olarak tanımlanan bir söz sanatıdır.

7. sınıf Türkçe söz sanatları şunlardır: Abartma (Mübalağa). Benzetme (Teşbih). Kişileştirme (Teşhis). Konuşturma (İntak). Karşıtlık (Tezat).

Söz sanatları testleri 9. sınıf, edebi metinlerde kullanılan söz sanatlarını tanıma ve ayırt etme yeteneğini ölçen testlerdir. Bu testlerde genellikle aşağıdaki söz sanatları sorgulanır: 1. Benzetme (Teşbih): Bir varlığın ya da olayın başka bir varlığa benzetilmesi. 2. Abartma (Mübalağa): Bir düşünce veya duygunun etkileyici kılmak için olduğundan daha fazla ya da az gösterilmesi. 3. Kişileştirme (Teşhis): İnsana özgü özelliklerin insan dışındaki varlıklara yüklenmesi. 4. Konuşturma (İntak): Kişileştirilen varlıkların konuşturulması. 5. Tenasüp (Uygunluk): Anlamca ilgili sözcüklerin bir arada kullanılması. Bu tür testler, öğrencilerin edebi metinleri daha iyi anlamalarına ve çözümlemelerine yardımcı olur.

Abartma sanatı, anlatımı daha güçlü kılmak, etkileyici ve çarpıcı hale getirmek için kullanılır. Bu sanatın kullanım amaçları arasında: Vurgulama. Mecaz kullanımı. Duygusal etki. Abartma sanatı, edebiyat eserlerinde ve günlük konuşmalarda sıkça kullanılır.

Liliyar şiirinde aşağıdaki söz sanatları bulunmaktadır: 1. İstiare (Eğretileme): Şiirde, "kuklaların kukla olmadığı besbelli" dizesinde olduğu gibi, benzeyen veya kendisine benzetilenin eksik olması durumu. 2. Teşhis (Kişileştirme): "Perdeleri sıyırıp çirkin adamı burnundan yakalayışı" dizesinde olduğu gibi, insan dışı varlıklara insani özellikler atfedilmesi. 3. Nida (Seslenme): "Bizi öpmeden mi gideceksin Lili?" dizesinde olduğu gibi, bir ünlemle seslenilmesi. 4. Tenasüp (Uygunluk): "Ekmek, bakkalın olmuş ya da Cabaret de Paris'in; sen herhangi bir ekmek yiyeceksin işte" dizelerinde olduğu gibi, birbiriyle ilişkili kelimelerin bir arada kullanılması.

Konuşturma (İntak) sanatı, insan dışındaki canlı veya cansız varlıkları insan gibi konuşturarak onların duygu ve düşüncelerini ifade etme sanatıdır.

Attila İlhan'ın "Ben Sana Mecburum" şiirinde aşağıdaki söz sanatları bulunmaktadır: 1. Teşbih (Benzetme): "Adını mıh gibi aklımda tutuyorum" ifadesinde sevgilinin adı, mıh benzetmesiyle güçlendirilmiştir. 2. Tezat (Zıtlık): "Ağlayan bir bulut gibi" ifadesinde karşıt kavramlar bir arada kullanılmıştır. 3. Mecaz (İstiare): "Gözlerindeki yağmurlar" ifadesinde gözler, yağmur olarak ifade edilmiştir. 4. Aliterasyon: "Sesinde ne var biliyor musun" dizesinde "s" sesi tekrarlanarak ahenk yaratılmıştır. 5. Teşhis (Kişileştirme): "Fatih'te yoksul bir gramofon çalıyor" ifadesinde gramofona insan özelliği verilmiştir.

Söz Sanatları Test 4 cevap anahtarı aşağıdaki gibidir: 1. D - Sabır bir anadır, sancı acı su. 2. C - Söylerken o sözleri kızardı, hem hazzeder ah hem kızardı. 3. D - Görmediğim şeyi asla sezemem, korku bilmem hiç yalnız gezemem. 4. C - Ateşten kızaran bir gül arar da, gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. 5. E - Eğer ben, ben isem nesin sen ey yâr! Eğer sen, sen isen ağlayan ben kimim?. 6. E - Haliç’te bir vapuru vurdular dört kişi. 7. C - Sevgin dağıtsın hüznü, sevinci doldur avuçlarına.

“Derdim vardır inilerim” dizesi, kişileştirme (teşhis) söz sanatına örnektir.

Edebi sanatlar genel olarak üç ana kategoride incelenir: mecaz, anlam ve söz sanatları. Söz sanatları ise beşe ayrılır: 1. Abartma (Mübalağa): Bir şeyin özelliklerini olduğundan daha büyük veya küçük gösterme. 2. Benzetme (Teşbih): Aralarında benzerlik bulunan iki varlıktan zayıf olanın güçlü olana benzetilmesi. 3. Kişileştirme (Teşhis): İnsan dışı varlıklara insana özgü özelliklerin verilmesi. 4. Konuşturma (İntak): İnsan dışındaki varlıkların konuşturma, onların ağzından söz söyleme sanatı. 5. Karşıtlık (Tezat): Birbirine karşıt olan durum, kavram ve fikirlerin bir arada kullanılması.

Söz sanatları ile ilgili çıkmış bazı sorular: 1. "Kan tükürsün adını candan anan dudaklar / Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun" dizelerindeki altı çizili sözlerde görülen edebî sanat hangisidir? - Cevap: Mecaz-ı mürsel. 2. "Bizim memlekette dağ taş, orman ağaç hayatın hikâyesini anlatır" cümlesinde aynı söz sanatı kullanılmıştır? - Cevap: Teşhis (kişileştirme). 3. "Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir / İspanya neşesiyle bu akşam bu zildedir" dizelerinde hangi sanat kullanılmıştır? - Cevap: Tezat. 4. "Her nere gidersen eyle talanı / Öyle yap ki ağlatasın güleni / Bir saatte söyle yüz yalanı / El bir doğru söz söylerse inanma" dizelerindeki söz sanatı nedir? - Cevap: Tariz. 5. "Ağaçlar sonbahara hazırlanıyor / Bu şehir o eski İstanbul mudur?" dizelerinde hangi sanat öne çıkmaktadır? - Cevap: Hüsn-i talil.

Kişileştirme örneklerine dair test soruları ve çözümleri için aşağıdaki kaynakları inceleyebilirsiniz: 1. Sanalokulumuz.com: 6. sınıf Türkçe söz sanatları testinde, "Dağlara yaslanıp yatan güneşi / Yaralı, hastadır, yorgundur sandım" dizelerinde kişileştirmenin yapıldığı belirtilmektedir. 2. Wordwall.net: "Cebeci Köprüsünün üstü / Karınca yuvasına benziyor" cümlesinde köprünün karıncalara benzetilmesi, kişileştirme örneğidir. 3. Sultanalparslanortaokulu.meb.k12.tr: "Köyün çayı boş yere akmaktan sıkılıyor, bir bostanı sulayacağı günlerin gelmesini iple çekiyordu" cümlesinde çayın insana özgü bir nitelik olan "sıkılmak" ile kişileştirildiği ifade edilmektedir.

"O kaşları keman" dizesinde iki söz sanatı bulunmaktadır: 1. Kinaye (Değinmece): "Kaşları keman" ifadesi, gerçek anlamından sıyrılarak benzetme amacıyla kullanılmıştır. 2. Telmih (Hatırlatma): Dizede, kaşların kemana benzetilmesi, geçmişteki bir olaya (keman şeklindeki kaşlar) telmih yapmaktadır.

AYT edebiyatta en zor konu olarak değerlendirilebilecek bir konu yoktur, çünkü her konu farklı beceriler ve bilgiler gerektirir. Ancak, sınavda sıklıkla yer bulan ve üzerinde daha fazla çalışılması önerilen konular şunlardır: Edebi akımlar ve dönemler: Tanzimat, Servet-i Fünun, Milli Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. Edebi sanatlar: Mecaz, teşbih, istiare gibi sanatların tanınması ve şiirlerde nasıl kullanıldığının öğrenilmesi. Şiir bilgisi: Şiir türleri, nazım şekilleri ve vezinlerin öğrenilmesi. Anlam bilgisi: Paragraf, cümle ve kelime anlamı sorularının çözümü. Sınav başarısı için bu konuların yanı sıra eser özetleri, temalar ve önemli sanatçıların biyografileri de öğrenilmelidir.

Söz sanatları PDF konu anlatımını indirmek için aşağıdaki kaynaklardan faydalanabilirsiniz: 1. z-turkce.com: Sitede "Söz Sanatları PDF İndir" başlıklı bir doküman bulunmaktadır. Bu dokümanı indirmek için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz: [https://www.z-turkce.com/2020/10/soz-sanatlar-pdf-indir.html](https://www.z-turkce.com/2020/10/soz-sanatlar-pdf-indir.html). 2. turkcedersi.net: Sitede 5. sınıf söz sanatları etkinlikleri ve çalışma kağıtları içeren indirilebilir PDF dosyaları bulunmaktadır. 3. Fulya Hoca: Bu sitede söz sanatları (edebi sanatlar) üzerine PDF konu anlatımı mevcuttur.

"Her damlada bir umman var" ifadesi, bir şeyin olduğundan daha büyük veya daha önemli gösterilmesi anlamına gelen mübalağa (abartma) söz sanatına örnektir.

Eğretileme olarak ödünç alma, bir sözcüğü benzetme amacıyla başka bir sözcük yerine kullanmak anlamına gelir. Bu durumda "ödünç alma" ifadesi, "istiare" olarak da adlandırılır ve edebiyatta sıkça kullanılan bir söz sanatıdır.

Abartı ve mübalağa kavramları genellikle benzer anlamlar taşısa da, aralarında bazı farklar bulunmaktadır: Abartı, bir durumu, olayı veya duyguyu olduğundan daha büyük, küçük, güçlü veya zayıf göstererek anlatma sanatıdır. Mübalağa ise, sözün etkisini artırmak için, tasvir olunan/anlatılan herhangi bir şeyi, olduğundan çok farklı göstermek veya anlatmak anlamında kullanılır. Özetle, mübalağa, abartının edebi bir terim olarak kullanılmasını ifade eder.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Hatırlama" şiirinde kullanılan söz sanatları şunlardır: Teşbih (Benzetme). İstiare (Eğretileme). Tecahül-i Arif (Bilmezlikten Gelme). Tenasüp (Uygunluk). Leff ü Neşr. Hüsn-i Talil (Güzel Nedene Bağlama). İrsal-i Mesel (Atasözü veya Özdeyiş Kullanımı).