SözcükTürleri

Belirtme eki ve nesne aynı şey değildir. Belirtme eki, cümledeki bir kelimenin belirli bir şeye işaret ettiğini gösteren ektir. Nesne ise, cümlede öznenin yaptığı iş ve eylemden doğrudan etkilenen ögedir. Belirtme eki almış kelimeler, cümle içerisinde belirtili nesne olarak kullanılır.

Hayır, iyelik ekleri ve iyelik zamirleri aynı şey değildir. İyelik ekleri, isimlere ve isim görevinde kullanılan sözcüklere eklenerek kime veya neye ait olduğunu bildiren eklerdir. İyelik zamirleri ise ek halinde olup getirildiği ismin hangi şahsa ait olduğunu bildirir. Özetle, iyelik ekleri sözcüklere eklenen, iyelik zamirleri ise bu eklerin eklendiği sözcüklerdir.

Evet, kulüp ismi özel isimdir. Özel isimler, belirli bir kişiyi, yeri, şeyi veya fikri adlandırır ve her zaman büyük harfle başlar.

Birleşik fiiller, en az iki sözcüğün birleşimiyle meydana gelir ve bu fiillerden en az birinin fiil olması gereklidir. Türkçede üç tür birleşik fiil vardır: 1. Yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller. 2. Kurallı birleşik fiiller. Dört alt türü vardır: Yeterlik fiili. Tezlik fiili. Süreklilik fiili. Yaklaşma fiili. 3. Anlamca kaynaşmış (deyimleşmiş) birleşik fiiller.

Yüklem, cümlede özne tarafından gerçekleştirilen eylemi, hareketi, yargıyı veya oluşu bildiren çekimli öğedir. Yüklem örnekleri: "Ben işlerimi zamanında yaparım" cümlesinde "yapmak" sözcüğü. "Buradaki evlerin hepsi çok güzeldi" cümlesinde "güzeldi" sözcüğü. "Komşu, komşunun külüne muhtaçtır" cümlesinde "muhtaç" ismi. "Araba kalabalığı şehri yaşanmaz hâle getirdi" cümlesinde "getirdi" fiili. "Hava dün çok güneşliydi" cümlesinde "güneşliydi". Yüklemler, fiil veya isim soylu olabilir.

Bozma kelimesi, Türk Dil Kurumu'na göre iki farklı anlama gelir: 1. Bozmak işi. 2. Biçimi ve kullanılışı değiştirilmiş. Örnek cümle: "Büyükçe bir ahırdan bozma sinema salonu hâlâ gübre kokuyordu".

Fiil çatısı, genellikle özne-yüklem ilişkisi ve nesne-yüklem ilişkisi sorularında çıkar. Özne-yüklem ilişkisi soruları, fiilin etken, edilgen, dönüşlü veya işteş olup olmadığını belirler. Nesne-yüklem ilişkisi soruları ise fiilin geçişli, geçişsiz, ettirgen veya oldurgan olup olmadığını belirler. Fiil çatısı, isim cümlelerinde aranmaz.

Ek eylemin (ek fiilin) bulunup bulunmadığını anlamak için şu yöntemler kullanılabilir: İsim veya isim soylu sözcüklerin yüklemi olup olmadığını kontrol etmek. Kip eklerini incelemek. Şahıs eklerini kontrol etmek. Cümlenin anlamını değerlendirmek. Ek fiil hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: dilbilgisi.net; tr.wikipedia.org; milliyet.com.tr; derslig.com.

Sıfat ve sıfat-fiili ayırt etmek için şu yöntemler kullanılabilir: Ekler: Sıfat-fiiller, fiillere getirilen "-an (-en), -ası (-esi), -maz (-mez), -ar (-er / -ır / -ir / -r), -dık (-dik / -duk /-dük), -acak (-ecek), -mış (-miş / -muş / -müş)" ekleriyle oluşturulur. Görev: Sıfat-fiiller, varlıkları niteledikleri için sıfat görevinde kullanılırlar ve yan cümlecik kurarlar. Olumsuzluk: Bir sözcük sıfat-fiil eklerini almışsa, "ma, me" olumsuzluk ekiyle olumsuz yapılabilirse sıfat-fiil olarak kalır. Örnek: Sıfat: "Ağacın kırık dallarını kökünden kestik." cümlesinde "kırık" sözcüğü sıfat-fiil değildir. Sıfat-fiil: "Ağacın kırılmış dallarını kökünden kestik." cümlesindeki "kırılmış" sözcüğü sıfat-fiildir. Ayrıca, sıfat-fiiller niteledikleri isim düştüğünde onun yerine geçerek bir isim gibi kullanılırlar, yani adlaşırlar.

Durum ekleri, aynı zamanda hal ekleri olarak da bilinir ve isimlerin veya zamirlerin cümledeki görevlerini belirtmek veya nitelemek amacıyla kullanılan eklerdir. Türkçede dört ana durum eki vardır: 1. Belirtme durum eki: -ı, -i, -u, -ü. 2. Yönelme durum eki: -e, -a. 3. Kalma (bulunma) durum eki: -de, -da. 4. Ayrılma (çıkma) durum eki: -den, -dan. Örnekler: Belirtme durum eki: "Arabayı bu sene aldım". Yönelme durum eki: "Senin ona yardım etmen mümkün değil". Kalma durum eki: "Saat beşte burada buluşalım". Ayrılma durum eki: "Bizden aldınız kitapları artık geri vermelisiniz".

Sözcük türleri ve sözcükte yapı şu şekilde ayırt edilebilir: Sözcük Türleri: Adlar (isimler): Kişi, nesne, yer veya kavramı temsil eder. Sıfatlar: Nesnelerin, varlıkların veya kavramların niteliklerini belirtir. Fiiller: Zaman, kişi ve sayı gibi özelliklere göre değişebilir. Zamirler: Belirli bir kişiyi veya şeyi işaret eder. Zarflar: Eylemlerin nasıl yapıldığını belirler. Edatlar: Cümledeki diğer kelimeler arasındaki ilişkiyi belirler. Ünlemler: Duygusal ifadeleri temsil eder. Bağlaçlar: Cümle sıralamasını belirler. Sözcükte Yapı: Basit Sözcük: Yapım eki almamış sözcüklerdir. Türemiş Sözcük: Kök veya gövdelere yapım eki getirilerek oluşturulur. Birleşik Sözcük: İki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşur. Özetle, sözcük türleri, sözcüklerin işlevine göre; sözcükte yapı ise sözcüklerin ek alıp almadığına ve oluşum şekline göre ayırt edilir.

Gerçek soru cümleleri mutlaka cevap gerektirirken, sözde soru cümleleri cevap gerektirmez. Gerçek soru cümlelerine örnekler: "Aralarında ne konuştular acaba?"; "Artık göreve dönemeyeceğini ona nasıl anlatmalı?"; "Bu yükü sen omuzlayabilir misin?". Sözde soru cümlelerine örnekler: "Ben bu sınava nasıl girmem?"; "Bu adamla niçin konuştum?"; "Hiç seni sevmez miyim?". Ayrıca, bir cümlenin soru cümlesi olup olmadığını anlamak için soru anlamı taşıyan unsurlar (soru edatı, soru zarfı, soru sıfatı, soru zamiri) kontrol edilebilir.

Eylem (fiil), varlıkların yaptığı işi, hareketi, oluşları veya durumları anlatan sözcüklerdir. Eylemlere (fiillere) bazı örnekler: gel; dinle; uyu; duyur; geçebil; mecbur ol; seyret; taşınıyor; yorulduk; getirmelisin. Eylemler, anlamlarına göre iş, oluş ve durum fiilleri olmak üzere üç gruba ayrılır: İş fiilleri: Öznenin kendi iradesiyle gerçekleştirdiği, bir nesneye yönelmiş hareketleri ifade eder. Durum fiilleri: Öznenin kendi iradesiyle yaptığı, ancak bir nesneye doğrudan etkisi olmayan eylemleri ifade eder. Oluş fiilleri: Öznenin iradesi dışında gerçekleşen ve kendiliğinden olan değişimleri ifade eder.

Anlam çeşitleri şunlardır: Gerçek (temel) anlam: Bir kelimenin akla gelen ilk anlamıdır. Yan anlam: Kelimenin gerçek anlamından kopmadan, benzerlik veya ilişki yoluyla kazandığı yeni anlamdır. Mecaz anlam: Kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak, benzetme yoluyla kazandığı yeni anlamdır. Terim anlam: Bilim, sanat veya meslek dallarında kullanılan özel anlamlardır. Ayrıca, genel ve özel anlamlı kelimeler, soyut ve somut anlamlı kelimeler, eş anlamlı kelimeler ve zıt anlamlı kelimeler gibi farklı anlam ilişkileri de bulunmaktadır.

Evet, ilgeç ve edat aynı anlama gelir. Edat (ilgeç), tek başlarına bir anlam taşımayan, ancak diğer kelimeler ve kelime gruplarıyla bir araya geldiklerinde anlam kazanan sözcüklerdir.

Evet, ilgeç ve edat aynı anlama gelir. Edat (ilgeç), tek başlarına bir anlam taşımayan, ancak diğer kelimeler ve kelime gruplarıyla bir araya geldiklerinde anlam kazanan sözcüklerdir.

-ce ve -ca ekleri, Türkçe'de eşitlik hali eki olarak kullanılır ve çeşitli anlamlar katar: Benzerlik anlamı: "Çocukça davranışları vardı" veya "insanca hareket etmeliyiz" gibi cümlelerde olduğu gibi. Yüklem yapma: "Onun davranışları çok zaman delicedir" cümlesindeki gibi. Bakımında veya yönüyle anlamı: "O sizden kiloca biraz daha düşük" örneğinde olduğu gibi. Göre anlamı: "Sence bu yaptığın doğru mu?" cümlesindeki gibi. Çokluk veya abartma anlamı: "Evinde yüzlerce kitabı var" örneğinde olduğu gibi. Zaman anlamı: "Bu okulda yıllarca çalıştım" cümlesindeki gibi. Birliktelik anlamı: "Bu kararı sınıfça aldık" örneğinde olduğu gibi.

Hayır, türemiş fiil ve türemiş sözcük aynı şey değildir. Türemiş fiil, fiil kök veya gövdelerine yapım eki getirilerek türetilen fiillerdir. Türemiş sözcük ise isim ve fiil köklerine veya diğer türemiş sözcüklere yapım ekleri getirilerek türetilen sözcüktür. Türemiş sözcükler, türetildikleri sözcüğün türüne göre ikiye ayrılır: İsimden türeyenler. Fiilden türeyenler. Türemiş sözcükler çekim eki alabilir.

Yer tamlayıcısı, bir cümlede ismin "-e, -de ve -den" hâllerinde bulunan, yüklemin bildirdiği işi yer bakımından belirten ögedir. Yer tamlayıcısını cümle içerisinde bulabilmek için yükleme “neye, nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, neden” soruları sorulur. Örnekler: Kuruma dilekçe verdim. Babamdan harçlık istedim. Ormandan koşarak uzaklaştım. Sularda binlerce canlı türü yaşar. Haftaya tatile çıkacağım. Cebimden bir onluk çıkardım. Bu soruyu ona sormaktan çekindim. Sende önemli bir şeyler var. Bu sorunlar yüzünden seni kaybettim. Yer tamlayıcısı isim soylu yüklemlere -a, -e, -da, -de, -ta, -te, -dan, -den, -tan, -ten ekleriyle bağlanır. "-e / -den hâl eki için edatı görevinde kullanılıyorsa ya da sebep bildiriyorsa zarf tümleci kurar. Örnekler: Sağa sola bakmadan içeri girdi. Akşama, yemeğe gideceğiz. Korkudan dili tutulmuştu. Babasıyla kavga ettiğinden eve uğramıyor. Birazdan hava kararacak. Denize yüzmeye gidiyorum. Ailesine yürekten bağlıydı. Bazı yer tamlayıcıları kendinden önceki yer tamlayıcısının açıklayıcısıdır. Örnek: Her tarafta, yükselen otların kenarlarında, kırların en tenha ve göze görünmez noktalarında başlı başına tam bir güzellikle açılmış, belki renkleri biraz soluk kır çiçekleri vardı.

Pekiştirmeli sözcük, bir kelimenin anlamını güçlendirmek ve daha etkili hale getirmek için ilk hecesine veya kelimenin tamamına "p, m, r, s" gibi harflerin eklenmesiyle oluşan sözcüktür. Bazı pekiştirmeli sözcük örnekleri: kıpkırmızı; tertemiz; masmavi; sapsarı; koskocaman. Pekiştirmeli sözcükler, cümle içerisinde hem sıfat hem de zarf olarak kullanılabilir.