Ekler

İlgi (tamlayan) eki, dil bilgisinde bir varlığın kime ait olduğunu bildiren ektir. Türkiye Türkçesinde ilgi ekleri şunlardır: ünsüzle biten ad kök ve gövdelerine {+In} "-ın, -in, -un, -ün"; ünlüyle bitenlerden sonra {+nIn} "-nın, -nin, -nun, -nün". İlgi eki, isim tamlamalarında tamlayanın yanına gelerek belirtili ad tamlaması oluşturur ve bu yüzden tamlayan eki olarak da bilinir. Ayrıca, ilgi eki şu görevlere de sahiptir: Zamirlere gelerek edat grubu oluşturur. Zamirleri ve isimleri fiillere bağlar. "Ben" ve "biz" zamirlerine eklendiğinde -im şekline dönüşür (benim, bizim). İlgi eki, aitlik eki "-ki" ile karıştırılmamalıdır.

Belirtme ve iyelik eklerini ayırt etmek için şu yöntemler kullanılabilir: Sözcüğün başına “onun” ifadesi getirilerek cümle okunur. “Onu” kelimesi, “-i, -ı, -ü, -u” eklerini alan sözcüğe eklenir. Örnekler: “(Onun) kitabı kaybolmuş. “(Onun) kitabı versene. Belirtme hali eki, bir ismin yöneldiği yeri veya amacı belirtir ve “-i, -ı, -u, -ü” gibi eklerle kullanılır.

Evet, iyelik ve aitlik ekleri aynıdır, çünkü bu ekler, isim veya isim soylu sözcüklere eklenerek onların kime veya neye ait olduklarını gösterir. Bu eklere aynı zamanda sahiplik ekleri de denir.

Yazım kurallarında en çok yanlış yapılan kurallardan bazıları şunlardır: Bağlaç olan “de” ve ek olan “-de”nin yazımı: Bağlaç olan “de” her zaman ayrı yazılırken, ek olan “-de” bitişik yazılır. Özel isimlere gelen eklerin yazımı: Özel isimlere gelen ekler kesmeyle ayrılmaz. Sayıların yazımı: Sayılarda kesirler nokta ile değil virgül ile ayrılır ve dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır. Birleşik kelimelerin yazımı: Birleşik kelimeler bitişik yazılırken, “her şey” gibi kelimeler ayrı yazılır. Noktalama işaretlerinin kullanımı: Üç nokta yerine iki nokta veya üçten çok sayıda nokta kullanılmaz. Bu kurallar, yazım hatalarının sıkça yapıldığı ve dikkat edilmesi gereken temel kurallardan bazılarıdır.

Türkçede dört çeşit yapım eki bulunmaktadır: 1. İsimden isim yapan ekler. 2. İsimden fiil yapan ekler. 3. Fiilden isim yapan ekler. 4. Fiilden fiil yapan ekler.

İyelik zamiri ve iyelik eki arasındaki fark şu şekildedir: İyelik Zamiri: İsimlerin yerini sözcük halinde tutan ve sahiplik veya aidiyet belirten zamirlerdir. İyelik Eki: İsimlere eklenerek onların kime veya neye ait olduğunu belirten eklerdir. Örnekler: Tekil şahıs iyelik eki: -m, -n, -ı, -i, -u, -ü. Çoğul şahıs iyelik eki: -mız, -miz, -muz, -müz, -nız, -niz, -nuz, -nüz, -ları, -leri. Özetle, iyelik zamirleri ismin yerini alırken, iyelik ekleri bu isimlerin kime ait olduğunu belirtir.

Eki eki yapım eki değildir. Türkçe'de ekler iki ana kategoriye ayrılır: yapım ekleri ve çekim ekleri. Yapım ekleri, kelimelerin anlamını ve türünü değiştirirken, çekim ekleri kelimenin anlamını değiştirmeden cümlede diğer kelimelerle olan ilişkisini belirler. Eki kelimesi, Türkçe'de genellikle "-ler" veya "-lar" çoğul ekiyle kullanılır ve bu ek bir yapım eki değildir. Örnekler: - Yapım Eki: "göz" kelimesine "-lük" eklenerek "gözlük" oluşturulur. - Çekim Eki: "gözlük" kelimesine "-te" eklenerek "gözlükte" kullanılır.

Ünlü düşmesinde genellikle şu ekler düşer: Çekim ekleri. Yapım ekleri. Birleşme esnasında. Ünlü düşmesinin gerçekleşmediği durumlar da vardır: İkilemeler. Belirli sözler.

İlgi ve iyelik eklerini ayırt etmek için şu yöntemler kullanılabilir: Aitlik kontrolü: Başına "senin" getirip okuyabiliyorsanız iyelik ekidir, getiremiyorsanız ilgi ekidir. Anlam farkı: İyelik ekleri bir nesneye aitliği veya ilişkiyi gösterirken, ilgi ekleri bir nesneyle yapılan ilgiyi veya bağlantıyı ifade eder. Eklenme farkı: İlgi ekleri genelde fiillere eklenirken, iyelik ekleri isimlere ve zamirlere eklenir. Örnekler: "Kalemin ucu sivriymiş" cümlesinde "kalemin" kelimesindeki "-ün" eki ilgi ekidir. "Sözün o kadar ağır ki zoruma gitti" cümlesinde "sözün" kelimesindeki "-ün" eki iyelik ekidir.

İlgi eki ve tamlayan eki arasındaki fark şu şekilde ayırt edilebilir: İlgi eki, ad tamlamalarında tamlayan olan sözcüklere gelerek belirtili ad tamlaması oluşturur ve "-ın, -in, -un, -ün" şekillerine sahiptir. Tamlayan eki, zamirlere geldiğinde "-im" şeklinde yazılır (ben - im kitabım, biz - im köyümüz). Örnekler: İlgi eki: Kitabın kapağını çok beğendim. Tamlayan eki: Bütün güzellikler senin olsun. Dikkat Edilmesi Gerekenler: "Ben" ve "biz" zamirlerine eklendiğinde tamlayan eki "-im" şeklinde yazılır. İlgi ekleri, iyelik ekleriyle birlikte belirtili isim tamlaması oluşturur.

İlgi tamlayan eki ve iyelik tamlanan eki arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Anlam Farkı: - İlgi tamlayan eki, bir nesneyle yapılan ilgiyi veya bağlantıyı belirtir (-e, -a, -de, -da, -den, -dan). - İyelik tamlanan eki, bir nesnenin kime ait olduğunu veya kiminle ilişkili olduğunu gösterir (-im, -in, -si, -imiz, -iniz, -leri). 2. Kullanım Alanı: - İlgi tamlayan eki, genellikle fiillere eklenirken, iyelik tamlanan eki isimlere ve zamirlere eklenir. 3. Yapı Farkı: - İlgi tamlayan eki, isimleri isimlere bağlayarak tamlama kurar (-ın/-in/-un/-ün). - İyelik tamlanan eki, tamlamada ikinci kısmın (tamlananın) sonuna gelir (-ı/-i/-u/-ü). Bu farklar, dilbilgisinde bu iki ek türünün işlevlerini ve kullanımlarını belirler.

Küçük ünlü uyumunu bozan bazı ekler şunlardır: -gil; -mtırak; -ki (aitlik eki); -ken (zarf-fiil eki); -leyin (isimden zarf yapan ek); -daş/-taş (isimden isim yapan ek). Ayrıca, şimdiki zaman eki -yor da küçük ünlü uyumunu bozar. Örnekler: kavun-u; konsolos-luk; muzır-lık; müzik-çi; yağmur-luk. Alıntı kelimelerde ise bu kural aranmaz.

Ünsüz değişimi, genellikle ünlüyle başlayan ek veya sözcüklerin gelmesiyle gerçekleşir. Bazı örnekler: "-cık, -cik" ekleri: ufak-cık → ufacık. Birleşik sözcüklerin oluşumu: üst-teğmen → üsteğmen. Özel isimler: Tokat'ı, Zonguldak'ı. Tek heceli sözcüklerde genellikle ünsüz değişimi görülmez. Yabancı dillerden gelen sözcüklerde de yumuşama olmayabilir. Özel isimlerde yazarken yumuşama olmaz, konuşurken ise olabilir.

Ek, sözcük kök veya gövdelerine gelerek onlardan yeni sözcükler türeten veya cümlede sözcükler arasında anlam ilişkisi kurulmasını sağlayan unsurdur. İki ana ek türü vardır: 1. Yapım Ekleri: Sözcüklere gelerek onlardan yeni sözcükler türeten eklerdir. 2. Çekim Ekleri: Kelimelerin anlamını değiştirmeden, cümle içinde diğer kelimelerle ilişki kurmasını sağlayan eklerdir. Bazı çekim ekleri: Çokluk Eki: "-ler", "-lar". Hâl Ekleri: "-i", "-e", "-den", "-de". İyelik Ekleri: "-ı", "-i", "-u", "-ü". İlgi Ekleri: "-ın", "-in", "-un", "-ün". Eşitlik Eki: "-ca", "-ce".

"Ekı" kelimesi, Türkçe'de bilinen bir ek değildir. Ancak, Türkçe'de iki ana ek türü bulunur: yapım ekleri ve çekim ekleri. Yapım ekleri, sözcüklere eklenerek yeni sözcükler türetir veya sözcüğün anlamını değiştirir. Çekim ekleri, kelimelerin cümle içindeki işlevlerini belirler, ancak kelimenin anlamını değiştirmez. Eğer "ekı" kelimesi belirli bir bağlamda kullanılıyorsa, daha fazla bilgi veya bağlam sağlanması gerekebilir.

İlgi ekini anlamak için şu özelliklere dikkat edilebilir: Görevi. Ekler. Örnekler. Zamirlerle kullanımı. İlgi eki, aitlik eki "-ki" ile karıştırılmamalıdır.

Hal ve iyelik eklerini ayırt etmek için şu yöntemler kullanılabilir: Sözcüğün önüne “onun” ifadesi getirmek. “Onu” kelimesini eklemek. Örnekler: “Ceketi evde unutmuşlar. “Dolabı yeni almış. Ayrıca, iyelik ekleri isim tamlamalarında tamlanana gelirken, belirtme durum eki eklendiği sözcüğe belirginlik anlamı katar ve cümlede öge olarak belirtili nesne görevini üstlenir. Eklerin doğru kullanımı için bir dil bilgisi öğretmenine danışılması önerilir.

İlgi ekinin diğer adı tamlayan ekidir.

Yapım ekleri, sözcüklere gelerek onlardan yeni sözcükler türeten eklerdir. Bazı yapım ekleri: İsimden isim yapım ekleri: -lik, -li, -siz, -cil, -daş, -inci, -msı, -sal, -ıt, -tı. İsimden fiil yapım ekleri: -aç, -ce, -cak, -ecek, -ak, -gan, -gı, -gıç, -gın, -ı/i. Fiilden isim yapım ekleri: -t, -dır, -ın, -ele, -ı, -msa. Fiilden fiil yapım ekleri: -dır, -l, -n, -t. Çekim ekleri, kelimelerin anlamını değiştirmeden, onların dilbilgisel işlevlerini ve ilişkilerini belirleyen eklerdir. Bazı çekim ekleri: İsim çekim ekleri: Çokluk eki, durum ekleri, ilgi ekleri, iyelik ekleri, eşitlik eki. Fiil çekim ekleri: Haber ekleri, dilek ekleri, kişi ekleri, soru eki, ek-fiil.

Ki bağlacı ve ki eki arasındaki temel fark, kullanım amaçları ve yazım şekilleridir: Ki Bağlacı: Cümleleri birbirine bağlar ve genellikle sebep-sonuç, amaç, şart gibi anlamlar taşır. Her zaman ayrı yazılır ve ünlü uyumlarına uymaz. Örnekler: "Hava güzeldi ki pikniğe gittik" (sebep), "Annemin isteği ki erken eve dönelim" (amaç). Ki Eki: İsimlere eklenerek yer veya zaman bildiren sıfatlar oluşturur. Her zaman bitişik yazılır ve kullanımına bağlı olarak ses değişikliğine uğrayabilir. Örnekler: "Ev-ki pencereler açık" (ev pencereleri), "Kitap-ki sayfalar yıpranmış" (kitap sayfaları). Ayrıca, bazı kalıplaşmış ifadelerde (örneğin, "çünkü", "mademki") ki bağlacı bitişik yazılır.