Ekler

İlgi eki, eklendiği ad ile başka bir ad arasında ilgi bağı kuran ektir. Örnekler: - ev+in; - kişi+nin.

Belirtme ve iyelik ekini ayırt etmek için şu yöntemler kullanılabilir: 1. "Onun" ifadesi testi: "-ı, -i, -u, -ü" ekini alan sözcüğün başına "onun" ifadesini getirin. 2. "Onu" ekleme testi: Eklenen sözcük yerine "onu" kelimesini ekleyebiliyorsanız, oradaki ek belirtme hal ekidir. Özetle: - İyelik eki: Bir sözcüğün kime veya neye ait olduğunu belirtir. - Belirtme hal eki: Bir ismi fiile bağlar ve ismin etkisini açıkça yansıtır.

Çekim eki, fiil, isim kök veya gövdelerine gelerek bağlı oldukları kelime gruplarına göre kelimeler arasında durum, iyelik, çokluk, zaman, şahıs ilişkisi kuran eklerdir. Başlıca çekim ekleri şunlardır: Çokluk eki: Birden çok varlık veya kavramı karşılayan ekler (örneğin, "ağaçlar", "öğrenciler"). Durum ekleri: İsme getirilen belirtme, yönelme, bulunma ve uzaklaşma ekleri (örneğin, "-i", "-e", "-de", "-den"). İyelik ekleri: İsimlere gelerek onların kime veya neye ait olduğunu belirten ekler (örneğin, "-m", "-n", "-i"). Soru eki: Cümleye soru anlamı katan ek (örneğin, "mı", "mi", "mu", "mü"). Haber bildirme ekleri: İsim cümlelerinde özne ile yüklem arasında yargı bağı kuran ekler (örneğin, "-im", "-sin", "-dir").

İyelik eki ve aitlik eki aynı şeyler değildir. İyelik eki, bir ismin kime ait olduğunu belirten eklere denir. Aitlik eki ise, bir kelimenin başka bir kelimeye ait olduğunu belirten eklerdir.

İyelik eki, ad soylu sözcüklere eklenerek onlara sahiplik anlamı katan bir ektir. Örnekler: - Ev-im, ev-in, ev-i (tekil şahıslar); - Ev-imiz, ev-iniz, ev-leri (çoğul şahıslar).

Yazım kurallarında en çok yanlış yapılan kurallardan biri "özel isimlere gelen eklerin yazımı"dır. Ayrıca, "de ve da" eklerinin yazımı da sıkça karıştırılır ve yanlış kullanılır.

Çekim ekleri, kelimelerin cümle içinde farklı görevler üstlenmesini sağlayan eklerdir. İsim çekim ekleri şunlardır: 1. Hal ekleri: İsimleri tamamlayarak cümle kurmak için kullanılır (örneğin, "-de/da", "-den/dan"). 2. İyelik ekleri: İsimlerin sahipliğini belirtir (örneğin, "benim", "senin"). 3. Çokluk ekleri: Birden fazla nesne veya varlık ifade edildiğinde kullanılır (örneğin, "-ler/-lar"). 4. Aitlik ekleri: İsimlerin birbirine bağlı olduğunu belirtir (örneğin, "-ki"). 5. Vasıta eki: Bir işin nasıl yapıldığını ifade eder (örneğin, "-çe/-ça"). 6. Eşitlik eki: İki farklı şeyin birbirine eşitliğini belirtir (örneğin, "-ce/-ca"). Fiil çekim ekleri ise fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını belirler.

Türkçede dört çeşit yapım eki vardır: 1. İsimden isim yapan yapım ekleri. 2. İsimden fiil yapan yapım ekleri. 3. Fiilden isim yapan yapım ekleri. 4. Fiilden fiil yapan ekler.

İyelik zamiri ve iyelik eki arasındaki fark şu şekildedir: 1. İyelik Zamiri: Eklenmiş olduğu nesnenin kime ait olduğunu belirten zamirlerdir. 2. İyelik Eki: İsimlere eklenerek onların kime veya neye ait olduğunu gösteren eklerdir. Özetle, iyelik zamirleri cümle içinde doğrudan kullanılırken, iyelik ekleri isimlere eklenir ve sahiplik ilişkisini belirtir.

"Kı" eki iki farklı şekilde kullanılır ve bu kullanımlarına göre ayırt edilir: 1. Bağlaç Olan "Kı": Bağlaç olarak kullanıldığında her zaman ayrı yazılır. 2. Sıfat Yapan veya İlgi Zamiri Olan "Kı": Bu durumda "kı" eklendiği kelimeye bitişik yazılır. - Sıfat Yapan: İsim soylu sözcüklerden sonra gelerek bu sözcükleri yer veya zaman bildiren işaret sıfatı haline getirir. - İlgi Zamiri: İsim tamlamalarındaki tamlananın düşmesi sonucunda tamlanan yerine kullanılır.

Yapım eki ve çekim eki şu şekilde ayırt edilir: 1. Yapım Eki: Kelimelere eklenerek onlardan yeni kelimeler türeten eklerdir. 2. Çekim Eki: Kelimelerin anlamını değiştirmeden, cümle içindeki görevlerini belirleyen eklerdir.

"Eki" eki, çekim eki olarak kabul edilir.

Ünlü düşmesinde ikinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan kelimeler, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında son hecedeki dar ünlü düşer. Örnek ekler: - -ımız, -imiz (beyin + imiz → beynimiz); - -u (oğul + u → oğlu); - -e (fikir + e → fikre).

Evet, "ek fiil" ve "ek eylem" aynı şeyi ifade eder. "Ek fiil", isim soylu kelimelerin sonuna gelerek onları yüklem yapan veya basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı fiil haline getiren çekim eklerine verilen isimdir.

İlgi ve iyelik eklerini ayırt etmek için şu kurallara dikkat edilmelidir: 1. İlgi ekleri, bir ismi başka bir isme bağlayarak "kime ait" sorusunu yanıtlar. 2. İyelik ekleri, sahiplik bildirir ve isimlere gelerek onların neye yahut kime ait olduğunu gösterir. Ayrıca, ilgi ekleri çoğul hallerde "-ler, -lar" şeklinde kullanılırken, iyelik ekleri çoğul hallerde "-imiz, -iniz, -leri" gibi ekler alır.

İlgi eki ve tamlayan eki aynı şeyi ifade eder ve isim tamlamalarında kullanılır. Ayırt etme yöntemi: - İlgi eki, tamlayanın aldığı ektir ve "-ın, -in, -un, -ün" şeklindedir. - Tamlayan eki ise tamlananın iyelik eklerini ("-ı, -i, -u, -ü") aldığı durumlarda kullanılır.

İlgi tamlayan eki ve iyelik tamlanan eki arasındaki fark şu şekildedir: 1. İlgi Tamlayan Eki: Kelimeler arasında ilgi kurmaya yarayan eklerdir ve "-ın, -in, -un, -ün" şeklinde kullanılır. 2. İyelik Tamlanan Eki: Bir varlığın kime ya da neye ait olduğunu belirten eklerdir ve "-ı, -i, -u, -ü" şeklinde kullanılır.

Küçük ünlü uyumunu bozan ekler şunlardır: 1. -yor (şimdiki zaman eki). 2. -ken (zarf-fiil eki). 3. -leyin (isimden zarf yapan ek). 4. -mtırak (sıfattan sıfat yapan ek). 5. -ki (aitlik eki, ilgi zamiri ve sıfat yapan ek). 6. -daş/-taş (isimden isim yapan ek). 7. -gil (aile bildirir).

Hal durum ekleri, çekim ekleri olarak kabul edilir.

Ünsüz değişimi, Türkçede "p, ç, t, k" gibi sert ünsüzlerle biten kelimelere ünlü ile başlayan ekler eklendiğinde görülür. Bu değişim şu eklerde gerçekleşir: - -i eki: "armut" kelimesi "armudu" olur. - -de eki: "kitap" kelimesi "kitapta" olur. Ayrıca, özel isimlerde ve tek heceli kelimelerde ünsüz değişimi olmaz.