ŞiirTeknikleri

Önce redif, sonra kafiye bulunur. Redif, mısra sonlarında, görevleri aynı olan eklerin ya da anlamları aynı olan kelimelerin tekrarlanmasıdır. Bu nedenle, redifin bulunduğu her yerde kafiye de vardır.

Mecaza dayalı edebi sanatlar şunlardır: Teşbih (Benzetme). İstiare (Eğretileme). Mecaz (Değişmece). Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması). Kinaye (Değinmece). Tariz (Tersini Söyleme). Teşhis (Kişileştirme). İntak (Konuşturma). Hüsn-i Talil (Güzel Sebebe Bağlama). Mübalağa (Abartma).

Aaaba kafiye şeması, örüşük kafiye olarak adlandırılır. Örüşük kafiye, üç dizeli bentlerde kullanılan ve ilk örnekleri Servet-i Fünun döneminde verilmiş bir uyak örgüsü çeşididir: > …………….. a > …………….. b > …………….. a > …………….. b > …………….. c > …………….. b > …………….. c Ayrıca, aaab şeklinde bir kafiye şeması da vardır ve bu, düz kafiye olarak adlandırılır.

Yarım uyak (yarım kafiye), dize sonlarında sözcük ve eklerin son hecelerinde, redif hariç, tek bir sesin (harfin) benzeşmesine dayanan kafiye türüdür. Genellikle tek sessiz (ünsüz) harf benzerliği şeklinde olur. Örnekler: "Göz-yaz-yüz". "Deniz-yalnız". "Koş-karış". Yarım uyak, halk edebiyatında sıklıkla kullanılmıştır.

Dört çeşit kafiye: 1. Yarım Kafiye: Dize sonundaki tek ses benzerliğine dayanır. 2. Tam Kafiye: Dize sonundaki iki ses benzerliğidir. 3. Zengin Kafiye: Dize sonundaki üç veya daha fazla ses benzerliğidir. 4. Tunç Kafiye: Ses benzerliğinin üçten fazla olması durumudur, genellikle bir kelime diğerini içine alır. Cinaslı Kafiye de beşinci çeşit olarak kabul edilir.

Ek halindeki redif, dize sonlarında bulunan aynı görevdeki eklerin tekrarlanması ile oluşan ses benzerliğidir.

Hüsn-i talil ve hüsn-i tahyil arasındaki fark, her iki sanatın da farklı bağlamlarda kullanılmasına rağmen, temelde sebep gösterme anlayışıyla ilgilidir. - Hüsn-i talil, bir olayın veya olgunun gerçek nedenini bir yana bırakıp, onu daha güzel ve hayalî bir nedenle açıklama sanatıdır. - Hüsn-i tahyil ise, gerçek dışı, hayalî bir dünya yaratma sanatıdır. Bu sanatta, olaylar ve durumlar, şairin hayal gücüne göre şekillendirilir ve genellikle daha geniş bir hayal dünyası oluşturma amacı taşır. Özetle, hüsn-i talil daha çok belirli bir olayın sebebine odaklanırken, hüsn-i tahyil genel olarak hayalî bir evren inşa etme ile ilgilidir.

Akis, bir cümlede veya dizede iki sözcüğün ya da sözcük topluluklarının yerlerinin değiştirilerek yapıldığı söz sanatıdır. Aks-i tam ise, bir cümle ya da dizenin anlamlı iki parçasının kalıp halinde yer değiştirdiği, ekleme ve çıkarma yapılmayan akis sanatı türüdür. Örnek aks-i tam sanatı: "Mümkün değil Hudâyı bilmek de bilmemek de Mâtem görünür şâdi şâdi görünür mâtem". Diğer bir örnek: "Dîdem ruhunu gözler / gözler ruhunu dîdem" (Nazîm).

Akis sanatında, bir cümle veya dize içindeki kelimelerin yerleri ters çevrilerek yeni bir ibare veya tamlama oluşturulur. Bu sanat, iki ana türde uygulanır: 1. Tam akis (aks-i tam): Kelime dizilimi değiştirilerek, ekleme veya çıkarma yapılmadan dize veya cümle tersine çevrilir. 2. Noksan akis (aks-i nâkıs): Kelime sıraları değiştirilirken bazı eklemeler veya çıkarmalar yapılabilir. Örnek bir tam akis: > “Dîdem ruhunu gözler / gözler ruhunu dîdem” (Nazîm). Örnek bir noksan akis: > “Cihânda âdem olan bî-gam olmaz / Anunçün bî-gam olan âdem olmaz” (Necâtî).

Abab ve abcb uyak düzenleri, çapraz uyak ve sarma uyak olarak adlandırılır. Abab: Bir dörtlükte birinci ve üçüncü dizelerin, ikinci ve dördüncü dizelerin kendi aralarında uyaklı olmasına dayanan çapraz uyak düzenidir. Abcb: Bir dörtlükte birinci ve dördüncü dizelerin, ikinci ve üçüncü dizelerin kendi aralarında uyaklı olmasına dayanan sarma uyak düzenidir.