Sadrazam

Osmanlı'da en çok serveti olan kişi olarak Sadrazam Rüstem Paşa gösterilmektedir.

Divan'da alınan kararların uygulanmasını sadrazam (veziriazam) sağlar.

Osmanlı sadrazamı, yani veziriazam, Osmanlı padişahı tarafından atanırdı. Sadrazam seçiminde dikkate alınan bazı kriterler şunlardı: 1. Tecrübe ve yetkinlik: Adayların, devlet yönetimi, askeri ve idari konularda tecrübeye sahip olmaları beklenirdi. 2. Ailevi bağlantılar ve sosyal statü: Sadrazamlık için uygun bir sosyal statüye sahip olmak önemliydi. 3. Padişahın güveni: Padişahın güvenini kazanmış olmak, sadrazamlık görevine atanma şansını artırırdı. 4. İç ve dış politikalar: Adayın, dönemin siyasi durumu ve padişahın politikalarıyla uyumlu olması gerekmekteydi. Ayrıca, sadrazamlık için devşirme sistemi ve kölemenler gibi özel kaynaklardan da adaylar seçilebilirdi.

Osmanlı İmparatorluğu'nda en güçlü vezirlerden bazıları şunlardır: 1. Pargalı İbrahim Paşa: Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşamış, devletin en güçlü ve zengin devlet adamlarından biri olarak kabul edilir. 2. Sokollu Mehmed Paşa: Uzun yıllar sadrazamlık yapmış, Osmanlı ordusunun modernleşmesine ve imparatorluğun genişlemesine katkıda bulunmuştur. 3. Rüstem Paşa: Kanuni'nin damadı olup, uzun süre sadrazamlık görevini yürütmüş ve iç-dış politikada etkili olmuştur. 4. Kara Mustafa Paşa: Sultan IV. Mehmed döneminde sadrazamlık yapmış, Viyana Kuşatması'ndaki başarısızlığı nedeniyle idam edilmiştir. 5. Damat İbrahim Paşa: III. Ahmed döneminde sadrazam olarak görev yapmış, idari yapıda reformlar gerçekleştirmiştir.

Koca Sinan Paşa'nın telhisleri, Osmanlı döneminde sadrazam (vezir-i azam) olan Sinan Paşa tarafından padişahın görüş ve kararına sunmak üzere hazırlanan özet belgelerdir. Bu telhisler, devlet yönetimiyle ilgili çeşitli konuları içermekte ve Osmanlı idari ve siyasi tarihiyle ilgilenen araştırmacılar için önemli referanslar oluşturmaktadır. Bazı telhislerin içerikleri: - Sinan Paşa'nın Yemen ve Tunus'taki askeri başarıları ve bu bölgelerin Osmanlı topraklarına katılması. - Lüksün, yolsuzluğun ve rüşvetin arttığı bir dönemde sadrazamlık yapması. - Rakipleri Lala Mustafa Paşa ve Ferhad Paşa ile olan iktidar mücadelesi.

Cevat Paşa, Sultan Abdülhamid Han'ın en yakın arkadaşı değil, aksine onun sadrazamlarından biridir.

Osmanlı Devleti'nde "sadaret makamı" sadrazama (başbakana) aitti.

Sadrazam Salih Paşa, Sultan İbrahim'in emriyle kuyunun ipiyle boğularak öldürülmüştür. Bu olay, Sultan'ın şehir içinde araba kullanılmasını yasakladığı bir dönemde, Salih Paşa'nın önüne bir arabanın çıkması üzerine gerçekleşmiştir.

Yemen Fatihi olarak anılan Sinan Paşa, 16. yüzyıl Osmanlı kumandan ve devlet adamıdır. Doğum tarihi 1520 yılı civarındadır ve Arnavut kökenlidir. Yemen'deki başarıları: - 1568-1569 yıllarında Yemen'e serdar olarak gönderilmiş ve Yemen'i Osmanlı topraklarına katarak "Yemen Fatihi" ünvanını almıştır. - Aden'i ele geçirmiş ve 200 civarında belde ve kasabayı Osmanlı idaresine bağlamıştır. Diğer görevleri: - Mısır Beylerbeyliği, Kubbe Vezirliği ve Dîvân-ı Hümâyûn'da üçüncü vezirlik yapmıştır. - Sultan III. Murad ve III. Mehmed dönemlerinde toplam beş kez sadrazamlık görevinde bulunmuştur. Ölümü: 3 Nisan 1596 tarihinde İstanbul'da vefat etmiş ve Divanyolu'ndaki türbesine defnedilmiştir.

İbşir Mustafa Paşa, 11 Mayıs 1655'te Topkapı Sarayı'nda düzenlenen bir meşveret toplantısında devlet ricalinin kendisine destek vermemesi üzerine sadrazamlık görevinden ayrıldıktan sonra idam edilmiştir.

Hüseyin Avni Paşa Yalısı, Osmanlı sadrazamlarından Hüseyin Avni Paşa'ya aittir.

IV. Mehmed, Osmanlı tarihinde en fazla sadrazam (paşa) çıkaran padişahtır.

Osmanlı dönemi Şakir Paşa olarak bilinen iki farklı kişi bulunmaktadır: 1. Kabaağaçlızade Mehmed Şakir Paşa: 1855 yılında Bursa'da doğmuş, 1914 yılında Afyon'da ölmüştür. 2. Şakir Paşa (Şeyhülislam): 17. yüzyılda yaşamış, Rumeli kazaskeri ve daha sonra şeyhülislam olarak görev yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Ferik Tevfik Paşa, 1845 yılında İstanbul'da doğmuş ve 1936 yılında vefat etmiş bir Osmanlı devlet adamıdır. Önemli görevleri: - Hariciye Nazırı: 1895-1909 yılları arasında bu görevi üstlenmiştir. - Sadrazam: 1918 ve 1920 yıllarında iki kez Osmanlı sadrazamı olarak görev yapmıştır. Kariyerinin diğer aşamaları: - Askerlikten ayrıldıktan sonra Babıali Tercüme Odası'nda çalışmış ve çeşitli dış görevlerde bulunmuştur. - Paris Barış Konferansı'nda Osmanlı heyetine başkanlık etmiştir.

"Tarih-i Umûmî" eseri, Sadrazam İbrahim Hakkı Paşa tarafından yazılmıştır.

Fatih Sultan Mehmet'in sadrazamı, Çandarlı Halil Paşa'dır.

Serdar-ı ekrem ifadesi, padişahların katılmadığı savaşlarda başkomutanlık yapan sadrazamlara verilen san anlamına gelir.

Fahrünnisa Zeyd, II. Abdülhamit devri sadrazamlarından Cevat Paşa'nın soyundan gelmektedir.

Pargalı İbrahim Paşa, Kanuni Sultan Süleyman'ın gözdesi ve sadrazamı olduğu dönemde "Makbul" (sevilen) olarak anılırken, idam edilmesi sonrası "Maktul" (öldürülen) olarak adlandırılmıştır. Bunun nedenleri arasında: - Siyasi güç mücadelesi ve saray içindeki düşmanlıklar. - Hürrem Sultan ile olan rekabeti ve İbrahim Paşa'nın bazı hataları. - Gurura kapılması ve cahillerin sözleriyle uygunsuz işler yapması, bu durumun padişahın gazabına yol açması.

Ahmet Tevfik Paşa veya soyadı kanunundan sonra Ahmet Tevfik Okday (11 Şubat 1843 - 6 Ekim 1936), Osmanlı Devleti'nin son sadrazamıdır. Hayatı ve Kariyeri: - Kırım Tatarı Ferik İsmail Hakkı Paşa'nın oğludur. - Askeri eğitimin ardından Babıali Tercüme Odası'na girmiş ve çeşitli dış görevlerde bulunmuştur. - 1885 yılından itibaren on yıl süreyle Berlin'de maslahatgüzar ve büyükelçilik yapmıştır. - 1895 yılında Hariciye Nazırlığı görevine atanmış ve bu görevini aralıksız olarak 1909 yılına kadar sürdürmüştür. - II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Ayan Meclisi üyeliğine atanmıştır. Sadrazamlık Dönemleri: - İlk Dönem: 13 Nisan 1909 - 5 Mayıs 1909 tarihleri arasında II. Abdülhamid ve V. Mehmed saltanatında sadrazamlık yapmıştır. - İkinci Dönem: 11 Kasım 1918 - 3 Mart 1919 tarihleri arasında İstanbul'un işgal altında bulunduğu dönemde sadrazamlık yapmıştır. - Üçüncü Dönem: 21 Ekim 1920 - 4 Kasım 1922 tarihleri arasında Damat Ferit Paşa'nın yerine sadrazamlığa getirilmiş ve bu görevi iki yıl dört ay yirmi dokuz gün sürdürmüştür. Cumhuriyet Dönemi: - Türkiye'de Cumhuriyetin ilanından sonra hiçbir resmî görev almamış ve 1934 yılında Okday soyadını almıştır. - 1936 yılında İstanbul'da vefat etmiştir.