Sadrazam

Sadrazam, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişahtan sonra gelen en yetkili kişidir ve bugünkü başbakanlık makamına denk gelir. Sadrazamın bazı görevleri şunlardır: Divan toplantılarına başkanlık etmek ve ekonomi, savaş, din gibi konularda padişaha görüşlerini sunmak. Devletin yönetimini üstlenmek, padişah seferdeyken orduya komuta etmek. Bütün devlet memurlarının tayinlerini yapmak ve askeri, ilmi, idari, mali görev ve memuriyetleri düzenlemek. Mahkemeler dışında devletle ilgili her işe karışmak ve her meseleyi araştırmak. Dolayısıyla, "Sadrazam Cabbar"ın ne iş yaptığına dair spesifik bir bilgi bulunmamaktadır.

Pargalı İbrahim Paşa, Kanuni Sultan Süleyman ile çocukluk arkadaşı olması ve onun güvenini kazanması nedeniyle 1523 yılında sadrazam olmuştur. Ayrıca, savaşlarda gösterdiği cesaret ve siyasi becerisi de yükselişinde etkili olmuştur. Osmanlı Devleti'nde sadrazamlık, padişahın mutlak iktidarı altında, padişahın danışmanı ve devletin en yüksek görevlisi olarak önemli bir pozisyondu.

Köprülüler döneminin en güçlü sadrazamı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Köprülü Mehmet Paşa. Köprülü Fazıl Ahmet Paşa. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa. Köprülüler dönemi, 15 Eylül 1656 ile 15 Aralık 1683 tarihleri arasında sürmüş ve bu dönemde Köprülü ailesinden üç sadrazam görev yapmıştır.

Kavanoz Ahmed Paşa, Edirne Vakası sırasında isyancılar tarafından önce sadâret kaymakamlığına, bir ay kadar sonra da sadrazamlığa getirilerek sadrazam olmuştur. Temmuz 1703’te çıkan Edirne Vakası, II. Mustafa’nın tahttan indirilmesine ve III. Ahmed’in padişah olmasına yol açmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda sadrazamlar çeşitli nedenlerle azledilirdi: Yalan ve çözüm üretememe: Sorunları gizleyen, çözüm üretemeyen veya padişahın emirlerine karşı gelen sadrazamlar azledilirdi. Padişahla görüş ayrılığı: Sadrazamların padişahla dış politika ve büyük devletlerle ilişkiler gibi konularda yaşadığı görüş ayrılıkları azil sebebi olurdu. Görev başarısızlıkları: Seferlerdeki başarısızlıklar veya halkın şikayetlerine yeterince yanıt verememek azil nedeni olarak görülürdü. Rüşvet ve yolsuzluk: Rüşvet alan veya yolsuzluk yapan sadrazamlar idam edilebilir veya azledilebilirdi. Yeniçeri ayaklanmaları: Yeniçeri ayaklanmaları sırasında sadrazamlar hayatını kaybedebilir veya azledilebilirdi. Ayrıca, Osmanlı padişahları zaman zaman sadrazamların çadırlarını yıktırmak suretiyle onları azlettirirdi.

Osmanlı İmparatorluğu'nda tam olarak kaç paşa olduğu bilinmemektedir, çünkü bu sayı zaman içinde değişkenlik göstermiştir. Osmanlı'nın ilk dönemlerinde paşa sayısı nispeten daha azken, imparatorluğun büyümesi ve genişlemesiyle birlikte bu unvanı taşıyan kişi sayısı artmıştır. Osmanlı'nın zirveye ulaştığı 16. yüzyılda, sayıca çok fazla paşa olduğu belirtilmektedir. Osmanlı İmparatorluğu'nda 100'den fazla paşa olduğu ifade edilmektedir.

Çandarlı Halil Paşa'nın yerine Zağanos Paşa sadrazam olarak getirilmiştir.

Osmanlı'nın en güçlü paşası olarak birkaç isim öne çıkmaktadır: Köprülü Mehmed Paşa: 17. yüzyılda devlet idaresinin ön saflarında yer almış ve 6 sadrazam ile birçok devlet adamı yetiştiren Köprülüler ailesinin kurucusu olmuştur. Sokullu Mehmed Paşa: Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde sadrazam olarak görev yapmış ve Osmanlı İmparatorluğu'nun en güçlü ve en uzun süre görev yapan sadrazamlarından biri olmuştur. Mahmud Paşa: Fatih Sultan Mehmed döneminde iki kez sadrazamlık yapmış, Balkan ve Anadolu'daki fetih stratejilerinin önemli uygulayıcılarından biri olmuştur.

Ahmet Tevfik Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun üç farklı padişah döneminde yaşamıştır: 1. II. Abdülhamid döneminde 13 Nisan 1909 - 5 Mayıs 1909 tarihleri arasında sadrazamlık yapmıştır. 2. V. Mehmed (Vahdettin) döneminde, Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasının ardından 11 Kasım 1918 - 3 Mart 1919 ve 21 Ekim 1920 - 4 Kasım 1922 tarihleri arasında iki kez sadrazam olarak görev almıştır. Ahmet Tevfik Paşa, son Osmanlı sadrazamı olarak 4 Kasım 1922'de saltanatın kaldırılmasından kısa bir süre sonra görevinden istifa etmiştir.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın idamından sonra şu olaylar meydana geldi: Viyana Bozgunu: Kara Mustafa Paşa'nın idamına sebep olan Viyana Kuşatması'nın başarısızlığı, Osmanlı için bir faciaya dönüştü. Toprak Kayıpları: Osmanlı, Orta Avrupa ve Balkanlar'daki topraklarını hızla kaybetmeye başladı. Karlofça Anlaşması: 1699'da Karlofça Anlaşması imzalandı ve bu, Osmanlı'nın en kötü dönemlerinden biri olarak tarihe geçti. Devlet Adamlığı Boşluğu: Kara Mustafa Paşa'nın ölümünden sonra, onun seviyesinde başka bir devlet adamı çıkmaması Osmanlı'yı zor durumda bıraktı.

Pargalı İbrahim Paşa, Osmanlı tarihinin en meşhur devlet adamlarından biridir. Bazı özellikleri: Çok dil bilmesi: Farsça, Rumca, Sırpça, İtalyanca, Arapça ve Türkçe dillerini bilirdi. Sanata düşkünlüğü: Sanatın ve sanatçıların hamisiydi. Tarih ilgisi: Tarih, coğrafya, felsefe ve hukukla ilgilenirdi. Nüfuzlu biri olması: Belgrad ve Rodos seferlerinde yer almış, önce has odabaşı, ardından sadrazam olmuştur. Kıskanç ve gururlu olması: Şehzade Mustafa’yı tutması ve Hürrem Sultan’ı karşısına alması ona birçok düşman kazandırmıştır. Ölümü: 15 Mart 1536’da sarayda kaldığı gece, siyasi sebeplerden dolayı öldürülmüştür.

Halil Hamid Paşa, 1736 yılında Isparta'da doğmuştur.

Laleli Koca Ragıp Paşa Kütüphanesi, Osmanlı sadrazamlarından ve divan şairlerinden Koca Ragıp Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kütüphanenin yapımı 2 Mart 1763 tarihinde tamamlanmıştır.

Sokollu Mehmet Paşa, Osmanlı tarihinin en uzun boylu sadrazamıdır.

Fatih Sultan Mehmet, Çandarlı Halil Paşa'yı idam ettirmiştir. Çandarlı Halil Paşa, İstanbul'un fethi sırasında sergilediği tutumlar nedeniyle 1 Haziran 1453'te görevinden azledilmiş, 10 Temmuz 1453'te ise idam edilmiştir.

Fazıl Ahmet Paşa, babası Köprülü Mehmet Paşa'nın vasiyeti üzerine 1661 yılında sadrazam (vezir-i azam) oldu. Paşa, 25 yaşında iken Sadaret Kaymakamlığı (Başbakan Vekilliği) görevine getirilmişti.

Evet, kaptan-ı derya sadrazama bağlıydı. Kaptan-ı derya, idari açıdan sadrazama (vezir-iazam) bağlıydı.

Damat Çelebi Lütfi Paşa, Ayas Mehmet Paşa'nın 13 Temmuz 1539'da vebadan vefat etmesi üzerine sadrazam olarak görevlendirilmiştir. Lütfi Paşa, daha önce 1533'te Karaman Beylerbeyliği, 1534'te Kubbe Vezirliği ve Anadolu Beylerbeyliği görevlerinde bulunmuştur. Bu yükseliş, saraya Yavuz Sultan Selim'in kızı Şah Sultan ile damat olarak girmesinin ona bir avantaj sağlamadan, kendi başarıları sayesinde elde ettiği bir pozisyondur.

Sadrazamın en büyük yardımcısı, "vezir-i azam" veya "veziri azam" olarak da bilinen ikinci vezirdir. Vezir-i azam, sadrazamın sağ kolu olarak hareket eder ve onun yerine geçebilecek kadar önemli bir yetkiye sahiptir.

Divan'da alınan kararların uygulanmasını sağlayan bazı kişiler şunlardır: Çavuşbaşı. Katipler. Ayrıca, veziriazam (sadrazam) da kararların uygulanmasında önemli bir rol oynar; o, padişahın mutlak vekili olarak devlet işleyişini sağlar.