Önyargı

Önyargı ve stereotip arasındaki temel fark, kapsam ve oluşum şekilleridir: Önyargı, bir kişi veya grup hakkında önceden oluşturulmuş, genellikle olumsuz olan bir görüş veya düşüncedir. Stereotip ise, bir gruptaki insanların belirli özellikleri hakkında genelleme yapma eğilimidir. Özetle, önyargı daha özel ve genellikle olumsuz düşünceler içerirken, stereotip düşüncelerin genelleştirilmiş versiyonudur.

Aşkın Gözü Kördür filmi, başarılı avukat Diane'in bir gün telefonunu kaybetmesiyle başlar. Ayrıca, 2002 yapımı Aşkın Gözü Kördür adında bir dram filmi daha bulunmaktadır.

Basmakalplaşma, orijinal olmayan, her yerde her zaman rastlanılan, alışılmış olan durumlara ve standart fikirlere yönelme durumudur. Basmakalıp yargı ise, tek yönlü, sıradan ve önyargılı genellemelerle birtakım değişmez kalıpların oluşması sonucu, bir olayı ya da bir düşünceyi, daha önceden bilinen bu ölçünlü kalıplara sokarak değerlendirmek ve böylece basmakalıp bir yargıyla sonuca varmaktır. Basmakalıp yargılar, genellikle eleştirilmeden ve sorgulanmadan benimsenmiş düşünce biçimleridir. Basmakalıp yargılar, tarihsel süreçlerde, kültürel geleneklerde ve toplumsal yapıların etkisiyle oluşur. Basmakalıp yargılar, toplumda birçok olumsuz sonuca yol açabilir. Basmakalıp yargılardan uzak durmak ve her durum veya konu hakkında kendi fikrini oluşturmak gerekir.

"Seat me" ifadesinin konusu hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, "SEAT" markası hakkında bazı bilgiler mevcuttur. SEAT, İspanyol bir otomobil markasıdır. SEAT'ın bazı güncel modelleri: SEAT Ibiza; SEAT Arona; SEAT Leon; SEAT Ateca. Ayrıca, SEAT, mobilite alanında da ürünler sunmaktadır, örneğin SEAT MÓ eScooter 125 ve SEAT MÓ eKickScooter 65.

Stereotip, sosyal psikolojide belirli birey türleri veya belli davranış biçimleri hakkında yaygın olarak benimsenen herhangi bir düşüncedir. Stereotipler, insanların bir grup hakkında önceden belirlenmiş fikirler geliştirmesine ve bu fikirlerin doğrultusunda davranmasına yol açabilir. Stereotiplerin bazı özellikleri: Önyargılı olma: Genellikle ön yargı temellidir. Genelleme yapma: Bireysel farklılıkları görmezden gelerek belirlenen kategorideki bireylerin hepsinin benzer özelliklere sahip olduğu varsayımına dayanır. Yanlış anlamalara neden olma: Yanlış anlamalara ve önyargılara yol açabilir. Farklı kaynaklarda bulunma: Ebeveynler, aile, okul, sosyal çevre ve medya gibi çeşitli kaynaklardan oluşabilir. Olumlu veya olumsuz olma: Olumlu veya olumsuz olabilir.

Önyargının zararları şunlardır: Bireysel ilişkilerde bozulma. Psikolojik etkiler. Toplumsal kutuplaşma. Fırsat eşitsizliği. İfade özgürlüğünün kısıtlanması. Geri kalmışlık.

"12 Öfkeli Adam" (12 Angry Men), babasını kasten bıçaklayarak öldürmekle suçlanan 18 yaşındaki bir gencin dava sürecinde mahkeme jürisinin karar alma sürecini anlatır. Film, bilgisel ve normatif sosyal etki kavramlarını örneklendirir. Ayrıca filmde, makul şüphe ve adalet kavramları da işlenir.

"Mucize 2: Aşk" filmi, ilk filmdeki Aziz ve Mizgin karakterlerinin hikayesini devam ettirir. Filmde anlatılan konular: Ayrımcılık: Film, sevginin karşısında toplumsal bir sorun olarak ayrımcılığı işler. Hayata tutunma: Aziz ve Mızgin, Batı'da yeni bir hayata başlarken zorluklarla karşılaşır ve hayata tutunmaya çalışır. Aşkın gücü: Aziz, eşi Mızgin için engelleri aşmak için büyük bir mücadeleye girişir. Film, 2017 yılında çekilmiş olup, yönetmenliğini ve senaristliğini Mahsun Kırmızıgül üstlenmiştir.

Gran Torino, aidiyet, değişim ve kefaret üzerine bir anlatı sunar. Filmin bazı temaları: Yalnızlık ve toplum: Walt'un Asyalı komşularıyla kurduğu zorlu ilişki, insan ilişkilerinin gücünü ve önyargıların nasıl kırılabileceğini gösterir. Değişim: Walt, başlangıçta çevresinden yabancılaşmış bir karakterken, zamanla komşularıyla daha fazla ortak noktası olduğunu fark eder. Politik mesaj: Film, farklılıklara rağmen nasıl bir arada yaşanabileceğini ve kolektif bir yaşam oluşturmanın önemini ele alır. Ayrıca, Ford Gran Torino modeli, karakterin geçmişi, kimliği ve yaşam tarzının simgesi olarak kurgulanır.

Bias yapmak, bir kimse veya bir şeyle ilgili olarak belirli şart, olay ve görüntülere dayanarak önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz yargı, peşin hüküm, peşin fikir oluşturmak anlamına gelir. Ayrıca, bias terimi, makine öğreniminde modelin yanlılık miktarını ifade etmek için de kullanılır. Bazı bias türleri: Confirmation bias (teyid etme (onaylama) önyargısı): Sadece kendi kararlarını doğrulayan bilgileri alma eğilimi. Hindsight bias (sonuç yanlılığı): Karar sürecini, karar anında bilinenlere değil, daha sonra ortaya çıkan sonuçlara bakarak değerlendirme. Self-serving bias (kendine fayda yanlılığı): Şanslılığı kendi becerisinin sonucu olarak, şanssızlığı ise başkasının hatasının sonucu olarak değerlendirme.

Wonder (Mucize) filmi, Ekşi Sözlük'te şu şekilde yorumlanmıştır: Murder of Neon. Proxyone. The Wonder (Mucize) filmi ise Ekşi Sözlük'te şu şekilde yorumlanmıştır: Rolumdeyim. Filmlerin yorumları kişisel zevklere göre değişiklik gösterebilir.

"İşin iç yüzünü bilmeyince suizan ederler" ifadesi, bir kişi hakkında yeterli bilgiye sahip olmadan, önyargılı bir şekilde olumsuz kanaat taşımak anlamına gelir. Suizan, Arapça kökenli bir kelime olup "kötü zan, kötü düşünce" anlamına gelir. Kur'an-ı Kerim'de, "Ey iman edenler, suizan etmekten kendinizi koruyun! Zannetmenin bazısı günahtır" (Hucurat Suresi 12. ayet) buyrulmaktadır.

En tehlikeli bilişsel önyargı olarak değerlendirilebilecek bir önyargı yoktur, çünkü tüm bilişsel önyargılar, bilgiyi yorumlama ve karar verme süreçlerini etkileyerek irrasyonel sonuçlara yol açabilir. Bazı yaygın ve tehlikeli olarak değerlendirilebilecek bilişsel önyargılar şunlardır: Temel Atıf Hatası: İnsanların, başkalarının davranışlarını çevresel faktörlerden ziyade kişisel özelliklerine bağlama eğilimi. Onay Yanlılığı: Mevcut inançları doğrulayan bilgilere yönelme ve çelişkili bilgileri görmezden gelme durumu. Sıfır Toplamlı Düşünme Önyargısı: Birinin kazanabilmesi için diğerinin kaybetmesi gerektiği inancı. Batık Maliyet Yanılgısı: Geçmişte harcanan zaman, emek veya para nedeniyle hatalı bir davranışı sürdürme ısrarı.

Önyargıların ilk ve en önemli kaynağının ne olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, önyargıların oluşumunda etkili olan bazı faktörler şunlardır: Çevresel faktörler. Kişisel deneyimler. Kitle iletişim araçları. Bilgi ve deneyim eksikliği. Sosyokültürel faktörler. Engellenme. Kusurlu kişilik ve zayıf karakter.

Dar görüşlü insanların bazı davranışları: Kültürel çeşitliliği reddetme. Önyargılı ve stereotipik düşünme. Değişime ve yeniliğe kapalı olma. Yabancı korkusu (xenofobi). Etnik ve kültürel üstünlük iddiası. İletişim engelleri. İşbirliği eksikliği. Sosyal izolasyon. Empati eksikliği.

Damgalamaya neden olan bazı faktörler: Bireysel faktörler: damgalanma algısı; özsaygısı düşük ve dış kontrol odaklı olmak; yüksek anksiyete. Toplumsal faktörler: hastalık korkusu; bireyselcilik akımının artması; sosyal, ekonomik ve politik güç farklılıkları; kültür, cinsiyet, ırk, yaş gibi farklılıklar. Çevresel faktörler: yaşanılan fiziksel çevre; bireyin sahip olduğu sosyal destek sistemleri. Ayrıca, damgalama, stereotipler, önyargılar ve ayrımcılık gibi kavramlarla da ilişkilidir.

Önyargıyı anlatan en iyi film olarak değerlendirilebilecek birkaç yapım: "Philadelphia" (1993). "Geçmişin Gölgesinde" (1998). "Aşkın Rengi" (2000). "Yeşil Rehber" (2018). En iyi film seçimi kişisel zevklere göre değişebilir.

Kalıp yargı örnekleri şunlardır: Kadınlar duygusaldır. Gençler teknolojiye aşinadır. Japonlar çok çalışkandır. Pahalı olan ürünler kalitelidir. Bütün Almanlar sarışındır. Kadınlardan iyi sürücü olmaz. Arabası olan kişi zengindir. Öğrencisine bağıran öğretmen kötüdür. Derslerinde başarısız olan öğrenci hiçbir işi yapamaz. Kalıp yargılar, bir grubun bütün üyelerine yönelik abartılan, genelleştirilen olumlu veya olumsuz değerlendirmelerdir.

"Nefret Yolu" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli hikayeleri ifade edebilir. İşte bazıları: Star Wars: Tales of the Empire animasyon dizisinin üçüncü bölümü. 1950 yapımı İtalyan filmi. 2010 yapımı kısa film.

Kalıp yargıların bazı özellikleri: Değişmezlik: Kalıp yargılar, değiştirilmesi zor olan düşünce sistemleridir. Genelleme: Bir sosyal grubun üyeleri hakkında yaygın bir biçimde paylaşılan genellemelerdir. Stereotipik olma: Basmakalıp ve stereotipik düşünceler içerir. Olumlu ve olumsuz olma: Hem olumlu hem de olumsuz bir düşünceyi ifade edebilir. Toplumsal etki: Toplumsal yapıları şekillendirir ve bireylerin dünyayı algılayış biçimlerini etkiler. Yüzeysel değerlendirme: Kişileri ve olayları yüzeysel bir şekilde değerlendirmeye neden olur. Sosyal adaletsizlik: Sosyal adaletsizliğe yol açabilir. Kültürel, tarihsel ve medya etkisi: Kültürel, tarihsel veya medya aracılığıyla güçlenebilir.