Önyargı

Önyargı ve stereotip kavramları birbiriyle ilişkili olsa da farklı anlamlar taşır: 1. Önyargı: Herhangi bir konu, durum veya kişi hakkında yeterli bilgiye sahip olmadan önce oluşan, genellikle olumsuz düşüncelerden oluşan bir yargıdır. 2. Stereotip: Belirli birey türleri veya gruplar hakkında yaygın olarak benimsenen genellemelerdir.

"Aşkın Gözü Kördür" (Un homme à la hauteur) filmi, başarılı ve bekar bir avukat olan Diane'in, telefonunu kaybetmesi ve bu telefonu bulan Alexandre ile tanışması üzerine kuruludur. Diane, Alexandre'ı çok kibar ve etkileyici bir adam olarak bulur, ancak tek bir sorun vardır: Alexandre'ın boyu Diane'den oldukça kısadır. Film, önyargıları ve insanların dış görünüşlerine göre yargıda bulunmalarını eleştirirken, aynı zamanda aşkın her engeli aşabileceğini anlatır.

Basmakalplaşma ve basmakalıp yargı kavramları şu şekilde açıklanabilir: 1. Basmakalplaşma: Bu terim, sıradan ve önyargılı genellemelerle değişmez kalıpların oluşması durumunu ifade eder. 2. Basmakalıp Yargı: Bireyler, toplumsal kümeler veya kurumlar üzerine verilen duygusal yüklü, yalınkat ve ortaklaşa yapılan yargıları ifade eder.

"Seat Me" adlı eserin konusu, iki ana karakterin, Joe ve Ravi'nin, beşinci sınıflarının ilk haftasında yaşadıkları deneyimleri anlatır. Hikaye, Ravi'nin Hindistan'dan Amerika'ya taşınmasıyla başlar ve okul hayatına uyum sağlama çabalarını işler. Eser, aynı zamanda önyargıların yanlış olabileceğini ve arkadaşlığın önemini vurgulayan temalar da içerir.

Stereotip — bir grup ya da kavramla ilgili yapılan genelleme ve önyargıları ifade eden bir terimdir. Diğer anlamları: 1. Basımcılıkta — matris kâğıdı kullanarak formaları, klişeleri ve metinleri çoğaltmaya yarayan yöntem. 2. Sosyal bilimlerde — sosyal bir grubun içinde olan ve içinde bulunduğu grubu en iyi temsil eden özellikleri taşıyan, örnek gösterilebilecek kişi.

Önyargının zararları hem bireysel hem de toplumsal düzeyde çeşitli olumsuz sonuçlar doğurabilir: Bireysel Zararlar: 1. İlişkilerin Zedelenmesi: Önyargı, kişiler arası ilişkileri bozar ve güvensizlik, şüphecilik gibi sorunlara yol açar. 2. Yalnızlaşma: Önyargılı bireyler toplumdan uzaklaşır ve yalnızlaşır. 3. Psikolojik Sorunlar: Önyargı, kişinin özsaygısını zedeler, stres ve kaygı gibi psikolojik sorunlara neden olabilir. Toplumsal Zararlar: 4. Ayrımcılık: Önyargı, ırk, cinsiyet, din gibi faktörlere dayalı ayrımcılığa yol açar. 5. Sosyal Çatışmalar: Farklı gruplar arasında gerilim ve çatışmaları artırır. 6. Adaletsizlik: Önyargı, adil olmayan davranışlara ve eşitsizliğe sebep olur. Önyargıyı azaltmak için empati kurmak, toplumsal teması artırmak ve eğitim yoluyla bilinçlendirmek önemlidir.

Mucize: Aşk 2 filmi, Aziz ve Mızgin çiftinin hikayesini anlatıyor. Konu: Aziz, bir dağ köyünde yaşayan engelli bir gençtir. Aziz, karısı Mızgin için engellerinden kurtulmak ve onun için mucizeler gerçekleştirmek üzere büyük bir azimle mücadele eder.

"Gran Torino" filmi, önyargı ve şiddet temalarını işleyerek, farklı dünyaların karşılaşmasını ve birliktelik düşüncesini anlatır. Filmin özeti şu şekilde özetlenebilir: Kore Savaşı gazisi Walt Kowalski, Michigan'daki mahallesinin ve dünyanın değişimine rağmen eski önyargılarını koruyan yalnız bir yaşlıdır. Kowalski, Hmong genç Thao'nun çeteye katılmak için arabasını çalmaya çalışmasıyla bir dostluk kurar ve bu genç adamı, çetenin diğer üyelerinden korumaya çalışır.

Bias yapmak, önyargılı davranmak veya sistematik hata yapmak anlamına gelir. Bu terim, özellikle veri bilimi ve yapay zeka alanlarında, verilerin toplama, işleme veya analiz edilme süreçlerinde yapılan hatalar sonucu ortaya çıkan sapmaları ifade etmek için kullanılır.

"Wonder" filmi, Ekşi Sözlük'te şu şekilde anlatılmaktadır: 2017 yapımı bu film, doğumu esnasında treacher collins sendromuna yakalanarak yüz deformasyonuna uğrayan August'un hikayesini konu almaktadır. Film, önyargılarla örülmüş bir toplumda dramatik bir olayın yeniden doğuş hikayesini anlatmakta ve August'un yanı sıra ablası, arkadaşları ve öğretmenlerinin hayatlarını da ele almaktadır.

"İşin iç yüzünü bilmeyince suizan ederler" ifadesi, bir konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadan önyargılı olarak olumsuz kanaat taşımak anlamına gelir.

En tehlikeli bilişsel önyargı olarak kabul edilebilecek tek bir önyargı yoktur, çünkü bunlar genellikle karmaşık ve birbirine bağlı fenomenlerdir. Ancak, bazı yaygın ve tehlikeli bilişsel önyargılar şunlardır: 1. Doğrulama Önyargısı: Mevcut inançları doğrulayan bilgileri arama ve çelişkili kanıtları görmezden gelme eğilimi. 2. Temel Oran Yanılgısı: Tekil örneklere veya anekdotlara odaklanarak bir olayın genel olasılığını göz ardı etme. 3. Halo Etkisi: Bir kişinin veya bir şeyin bir yönündeki izlenimin, o kişinin veya şeyin diğer yönleri hakkındaki izlenimleri etkilemesi.

Önyargıların ilk ve en önemli kaynağı, toplumsal öğrenme ve toplumsallaşma sürecidir. Önyargılar, aile, akran, kitle iletişim araçları ve toplumdan öğrenilir.

Damgalamaya neden olan faktörler çeşitli toplumsal ve bireysel dinamiklerden kaynaklanır: 1. Kültür ve Önyargılar: Toplumun kültürel normları, dini inançları ve önyargıları damgalama sürecini tetikler. 2. Güç Dengeleri: Toplumsal yapı içindeki güç ilişkileri ve hiyerarşiler, damgalanmanın var olması için gereklidir. 3. Medya ve İletişim: Haber medyası ve diğer iletişim kanalları, damgalayıcı içerikler üreterek algıyı etkiler. 4. Stereotipiler: Toplumun belirli gruplar hakkında oluşturduğu sabit ve genelleştirilmiş düşünceler (stereotipiler) damgalanmayı pekiştirir. 5. Bireysel Özellikler: Düşük benlik saygısı, yüksek anksiyete ve dış kontrol odaklılık gibi bireysel özellikler damgalama eğilimini artırır. 6. Sosyal Çevre: Aile, arkadaşlar ve sosyal çevrenin tutumu, bireylerin kendilerini damgalanmış hissetmelerine neden olabilir.

Dar görüşlü insanlar genellikle şu şekilde davranır: 1. Kültürel çeşitliliği reddederler: Diğer kültürlerin, değerlerin ve normların önemini küçümser veya tamamen reddederler. 2. Önyargılı ve stereotipik düşünürler: Diğer kültürler ve insanlar hakkında önyargılı ve yanlış bilgilere dayanan düşüncelere sahiptirler. 3. Değişime ve yeniliğe kapalıdırlar: Yeni fikirlere, yöntemlere ve değişime karşı direnç gösterirler. 4. Yabancı korkusu (xenofobi) yaşarlar: Farklı kültürlerden gelen insanlara karşı korku ve güvensizlik beslerler. 5. Etnik ve kültürel üstünlük iddiası yaparlar: Kendi etnik veya kültürel grubunu diğerlerinden üstün görürler. 6. İletişim engelleri yaşarlar: Farklı kültürlerden gelen insanlarla etkili iletişim kurmakta zorlanırlar. 7. Klişeleşmiş değerler ve normları evrensel kabul ederler: Kendi kültürel değerlerini ve normlarını evrensel olarak görürler ve diğer kültürlerin değerlerini görmezden gelirler.

Önyargıyı anlatan en iyi filmlerden bazıları şunlardır: 1. "Yeşil Yol" (The Green Mile) (1999). 2. "Geçmişin Gölgesinde" (American History X) (1998). 3. "Fil Adam" (The Elephant Man) (1980). 4. "Aşk ve Gurur" (Pride & Prejudice) (2005). 5. "Çarpışma" (Crash) (2004).

Kalıp yargı (stereotip) örnekleri şunlardır: 1. "Mühendisler sosyal becerileri düşük insanlardır." (Tüm mühendislerin teknik becerileri yüksek olmasına rağmen sosyal iletişimde başarısız oldukları yanılgısı). 2. "Kadınlar araba kullanmayı bilmez." (Kadınların sürüş becerilerinin erkeklere kıyasla daha düşük olduğuna dair cinsiyetçi bir genelleme). 3. "Sanatçılar duygusal ve mantıksızdır." (Sanatla ilgilenen kişilerin duygusal zekasının yüksek olduğu ama rasyonel düşünme becerilerinin zayıf olduğu düşüncesi). 4. "Gençler sorumsuzdur ve geleceği düşünmezler." (Tüm gençlerin hayatla ilgili ciddi kararlar almakta zorlandığına dair bir varsayım). 5. "Yaşlı insanlar teknoloji kullanamaz." (Yaşlı bireylerin teknolojik cihazlarla ilgilenmediği veya kullanmada yetersiz kaldığına dair yaygın ama yanlış bir inanış). 6. "Yöneticiler her zaman işçileri sömürür." (İş dünyasında sıkça görülen bir önyargı). 7. "Yabancılar her zaman göçmenlerden hoşlanır." (Belirli bir kültür veya millet hakkında yanlış bir genelleme).

"Nefret Yolu" ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Star Wars: Tales of the Empire Animasyon Dizisi Bölümü: "Nefret Yolu", Star Wars: Tales of the Empire animasyon dizisinin üçüncü bölümüdür. 2. Genel Anlamda Nefret Yolu: Nefret yolu ifadesi, önyargı saikiyle işlenen suçları tanımlamak için de kullanılabilir.

Kalıp yargıların özellikleri şunlardır: 1. Genelleyici Olmaları: Kalıp yargılar, bir grup içindeki tüm üyeleri tek bir kalıba sokarak bireysel farklılıkları göz ardı eder. 2. Önyargı İçermeleri: Bu yargılar, belli bir gruba karşı olumlu ya da olumsuz bir önyargıyı yansıtır. 3. Çarpıtılmış Gerçekler Sunmaları: Gerçek durumlardan uzak, basit ve indirgenmiş bir anlayış sunarlar. 4. Değişime Dirençli Olmaları: Yeni bilgi veya deneyimler karşısında bile kalıp yargılar sık sık değişmez, çünkü duygusal veya ideolojik temellere dayanabilirler. 5. Soyutlama Yapmaları: Bireylerin veya durumların spesifik özelliklerini göz ardı ederek daha geniş bir perspektif sunarlar.

İletişimde en önemli engellerden biri önyargı olarak kabul edilir. Diğer önemli iletişim engelleri ise şunlardır: Algılama farklılıkları: Bireylerin olayları farklı düzeyde algılaması, yanlış veya eksik anlamalara yol açar. Tutum ve davranışlar: İletişim kuran kişilerin birbirine karşı olumsuz tutumları, iletişimde başarısızlığa neden olabilir. Dil engelleri: Kelime dağarcığı, aksan veya anlamsal farklılıklar nedeniyle mesajın yanlış anlaşılması.