Ölçekler

Eğitimde dijital dönüşüme ilişkin farkındalık ölçeği, öğretmenlerin veya öğrencilerin dijital dönüşüm konusundaki bilgi ve farkındalık seviyelerini ölçmek için kullanılan bir araçtır. Bu ölçeklerden biri, Aztekin (2020) tarafından geliştirilen "Öğretmenlerin Eğitim Bilişim Ağı (EBA) Farkındalık Düzeylerini Belirleme Ölçeği"dir. Diğer bir örnek ise, Ufuk Arslan'ın "Ortaöğretim Öğrencilerinin Dijital Dönüşüme Yönelik İçerik Farkındalığının Ölçülmesi" başlıklı yüksek lisans tezinde kullandığı Dijital Dönüşüm İçerik Farkındalığı Ölçeği'dir.

Nominal ölçek örnekleri şunlardır: 1. Cinsiyet: Erkek/Kadın. 2. Kan grupları: A, B, AB, 0. 3. Meslek: Doktor, öğretmen, mühendis. 4. Uyruk: Amerikan, Fransız, Japon, Hint. 5. Göz rengi: Mavi, kahverengi, yeşil. 6. Siyasi parti üyeliği: Demokrat, Cumhuriyetçi, Bağımsız. 7. Dini mezhep: Katolik, Müslüman, Hindu, Budist. 8. Ürün ve hizmet türleri: Arabanın markası (Toyota, Honda, Ford), restoran türü (İtalyan, Meksika). 9. Haftanın günü: Pazartesi, Salı, Çarşamba.

DSM-5'te kullanılan bazı ölçekler ve bunların PDF formatındaki kaynakları şunlardır: 1. Young Mani Derecelendirme Ölçeği (YMDÖ): Mani belirtilerini değerlendirmek için kullanılan yaygın bir ölçektir. 2. DSM-5 Panik Bozukluk Şiddet Ölçeği Çocuk Formu: Panik bozukluk belirtilerini ölçmek için 11-17 yaş arası çocuklar ve ergenler için tasarlanmıştır. 3. DSM-5 Kesitsel Belirti Ölçeği: Depresyon, öfke, mani, anksiyete, somatik belirtiler, intihar düşüncesi, psikoz, uyku sorunları gibi alanları değerlendiren bir ölçektir.

Richter ve Moment Magnitüd Ölçekleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Ölçüm Yöntemi: - Richter Ölçeği, depremin büyüklüğünü, sismograf tarafından kaydedilen en büyük sismik dalga genliğinin logaritması olarak ölçer. - Moment Magnitüd Ölçeği (Mw), depremin neden olduğu fay kırılmasının fiziksel özelliklerine dayanarak toplam enerji salınımını hesaplar. 2. Doğruluk ve Kullanım Alanı: - Richter Ölçeği, özellikle büyük depremler için doğru sonuçlar vermekte zorlanır ve günümüzde daha az kullanılır. - Moment Magnitüd Ölçeği, daha güvenilir bir ölçüm sağlar ve tüm büyüklüklerdeki depremler için geçerlidir. 3. Ek Özellikler: - Richter Ölçeği'nin farklı versiyonları (Mb, Ms) belirli frekans ve mesafe aralıklarında geçerlidir. - Moment Magnitüd Ölçeği, geodetik ölçümlerle de desteklenir ve depremin yüzeydeki deformasyonunu dikkate alır.

Eşit aralıklı ölçek, ardışık iki değer arasındaki farkın ölçek boyunca eşit olduğu bir ölçüm türüdür. Bu ölçekte: - Başlangıç noktası bağıl sıfırdır. - İstatistiksel işlemler ve sadece toplama ve çıkarma işlemleri yapılabilir. Örnekler: - Zeka testlerinden alınan puanlar. - Türkçe sınavından alınan puan. - Bir dağın rakımı (sıfır rakım, dağ yok demek değildir). - Oda sıcaklığı (sıfır derece, sıcaklık yok demek değildir).

De Jong Gierveld Yalnızlık Ölçeği'nin kısaltması DJGS olarak geçmektedir.

Depresyon için en iyi ölçek, bireyin durumuna ve klinik bağlama göre değişir. İşte bazı yaygın kullanılan depresyon ölçekleri: 1. Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ): Depresyon semptomlarını ve şiddetini ölçmek için yaygın olarak kullanılır, öz-bildirim ölçeği olup 21 maddeden oluşur. 2. Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HAM-D): Depresyonun şiddetini belirlemek için kullanılır, klinik görüşme sırasında değerlendirilen 17 veya 21 madde içerir. 3. Montgomery-Åsberg Depresyon Derecelendirme Ölçeği (MADRS): Depresyonun tedaviye yanıtını ve şiddetini değerlendirmek için kullanılır, 10 maddelik bir ölçektir. 4. Zung Kendini Değerlendirme Depresyon Ölçeği: Depresyon semptomlarını bireyin kendisinin değerlendirmesi için 20 maddelik bir ölçektir. Bu ölçeklerin sonuçları tek başına tanı koymak için yeterli değildir, bir uzman tarafından değerlendirilmelidir.

Ankara ağrı ölçeği olarak belirtilen spesifik bir ölçek bulunmamakla birlikte, genel ağrı değerlendirme ölçekleri kullanılabilir. Bunlardan biri CRIES Ağrı Ölçeği'dir. CRIES Ağrı Ölçeği'nin kullanımı şu adımlardan oluşur: 1. Parametrelerin Değerlendirilmesi: Yenidoğanın ağlama, oksijen gereksinimi, yaşamsal belirtilerin artışı, yüz ifadesi ve uykusuzluk durumları 0'dan 2'ye kadar puanlanır. 2. Puanların Kaydedilmesi: Her parametre için puanlar düzenli aralıklarla belgelenir. 3. Toplam Puanın Hesaplanması: Beş parametrenin puanları toplanır ve toplam puan 0 ile 10 arasında değişir. 4. Yorumlama ve Planlama: 4 veya daha yüksek puanlar için daha kapsamlı bir ağrı değerlendirmesi yapılır ve 6 veya daha yüksek puanlar için analjezik uygulama önerilir. Ayrıca, Görsel Kıyaslama Ölçeği (GKÖ) ve Sayısal Ölçekler gibi diğer tek boyutlu ağrı ölçekleri de yaygın olarak kullanılır ve uygulanması kolaydır.

Yalnızlık ölçeği hesaplanırken yaygın olarak kullanılan iki ölçek UCLA Yalnızlık Ölçeği ve Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği'dir. UCLA Yalnızlık Ölçeği'nde puanlama şu şekilde yapılır: 1. Olumlu yöndeki ifadeler (1, 4, 5, 6, 9, 10, 15, 16, 19, 20) "hiç yaşamam" (4), "nadiren yaşarım" (3), "bazen yaşarım" (2), "sık sık yaşarım" (1) şeklinde puanlanır. 2. Olumsuz ifadeleri içeren maddeler (2, 3, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 17, 18) bunun tam tersi olarak "hiç yaşamam" (1), "nadiren yaşarım" (2), "bazen yaşarım" (3), "sık sık yaşarım" (4) şeklinde puanlanır. 3. Bireylerin tüm maddelerden elde ettikleri toplam puanlar "genel yalnızlık puanını" verir. Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği'nde ise puanlama şu şekildedir: 1. Ölçekte yer alan her bir ifadenin içerdiği durumun ne derece kişi tarafından yaşanıldığı, 3'lü likert tipi dereceleme ile belirlenir (0=evet, 1=olabilir, 2=hayır). 2. Ölçek maddelerinin 6'sı düz, 5'i ters yönde kodlanmıştır. 3. Ölçekten alınacak en düşük puan 0, en yüksek puan 22'dir.

Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (BDDÖ), Granefski ve arkadaşları (2002) tarafından geliştirilen, stres verici yaşam olaylarında bireylerin duygularını yönetmek için kullandığı bilişsel stratejileri değerlendirmek amacıyla kullanılan bir ölçektir. Ölçek özellikleri: - Madde sayısı: 36. - Alt boyut sayısı: 9. Bu alt boyutlar şunlardır: 1. Kendini suçlama. 2. Kabul etme. 3. Düşünceye yeniden odaklanma. 4. Felaketleştirme. 5. Pozitif tekrar odaklanma. 6. Plana tekrar odaklanma. 7. Pozitif yeniden gözden geçirme. 8. Bakış açısına yerleştirme. 9. Diğerlerini suçlama. - Ölçek tipi: 5’li likert tipi (1: hiçbir zaman, 5: her zaman). Türkçe uyarlaması: Ölçeğin Türkçe’ye uyarlaması Onat ve Otrar (2010) tarafından yapılmıştır.

Tezlerde kullanılacak ölçekler iki ana kaynaktan temin edilebilir: 1. Geliştirilmiş ve Yayınlanmış Ölçekler: Daha önce başka araştırmacılar tarafından geliştirilmiş ve güvenilirliği ile geçerliliği kanıtlanmış ölçekler, Türkiye Ölçme Araçları Dizini (TOAD) gibi sitelerden bulunabilir. 2. Özgün Ölçek Geliştirme: Eğer gerekli ise, tez yazarı kendi ölçeğini geliştirebilir.

Rosenberg Beden Algısı Ölçeği toplam 10 maddeden oluşur.

Mesleki Olgunluk Ölçeği, lise öğrencilerine uygulanmaktadır.

Okul çağındaki bireylerde akademik başarıya ilişkin bilişsel çarpıtmalar ölçeği (ABİBÇÖ) 25 maddeden oluşur.

Yaşam kalitesini ölçmek için kullanılan bazı ölçekler şunlardır: 1. WHOQOL-BREF (Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği): Genel yaşam kalitesini ve sağlık algısını ölçmek için yaygın olarak kullanılan bir ölçektir. 2. SF-36 (Short Form General Health Survey): Sağlıkla ilgili yaşam kalitesini değerlendirmede geçerli ve sık kullanılan bir ölçüttür. 3. QOLQ (Yaşam Kalitesi Anketi): Fiziksel, psikolojik ve sosyal refahı ölçen, geçerliliği kanıtlanmış ve güvenilir bir ankettir. Bu ölçekler, farklı kültürlere uyarlanabilen ve çeşitli alanlarda veri toplama aracı olarak kullanılan genel ölçeklerdir.

Dedikodu eğilimi ölçeği, bireylerin dedikodu yapma eğilimlerini ölçmek için kullanılan bir psikolojik değerlendirme aracıdır. Bu tür ölçekler, genellikle MMPI-2 testi gibi kapsamlı psikolojik testlerin bir parçası olarak kullanılır ve bireylerin kendini kandırma, izlenim yönetimi gibi özelliklerini değerlendirmeye yardımcı olur. Ayrıca, örgütsel dedikodu ölçekleri de bulunmaktadır ve bu tür ölçekler, iş yerlerinde dedikoduların etkilerini ve çalışanların dedikodu eğilimlerini belirlemek için kullanılır.

Kadınlara saygı ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RSES) olarak bilinir. Ölçeğin temel amaçları: - Benlik saygısını ölçmek. - Psikolojik sağlık değerlendirmesi yapmak. Katılımcılar, her bir ifadeye ne derece katıldıklarını belirtirler ve ölçek hem olumlu hem de olumsuz ifadeler içerir.

Duygu regülasyonu ölçümü için Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği kullanılabilir. Ölçek, aşağıdaki gibi alanları kapsar: - Duyguları tanıma ve tanımlamadaki zorluklar. - Bir duruma verilen aşırı duygusal tepkiler. - Uygun olmayan başa çıkma stratejileri. Ancak, duygusal ve davranışsal problemleri tespit etmek için bir ruh sağlığı uzmanından yardım almak daha sağlıklı olacaktır.

Kırılganlığı en iyi belirleyen ölçeklerden biri Klinik Kırılganlık Skalası (KKS) olarak kabul edilmektedir. KKS, kırılganlığı hızlı ve basit bir şekilde değerlendirmek için kullanılan, geçerliliği 65 yaş üstü yetişkinlerde kanıtlanmış bir skaladır. Bunun yanı sıra, Frailty Assessment and Screening Tool (FAST) ölçeği de kırılganlığın değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılan bir diğer araçtır.

BDDO (Beck Depresyon Ölçeği) kullanımı şu adımları içerir: 1. Uygulama Ortamı: Sakin ve rahat bir atmosferde, gizlilik ön planda tutularak uygulanmalıdır. 2. Katılımcı Bilgilendirmesi: Ölçüm öncesinde katılımcılara ölçeğin amacı ve nasıl kullanılacağı hakkında bilgi verilmelidir. 3. Soruların Dağıtılması: Her katılımcıya ölçek formu dağıtılmalıdır. 4. Zaman Sınırı: Katılımcılara soruları yanıtlamaları için belirli bir süre (genellikle 10-15 dakika) verilmelidir. 5. Yanıtların Toplanması: Sorular tamamlandıktan sonra formlar güvenli bir şekilde toplanmalıdır. 6. Skorlama ve Değerlendirme: Her bir soruya verilen yanıtların puanları toplanarak toplam puan elde edilir ve bu puan, depresyon seviyesini belirlemek için kullanılır. BDDO'nun doğru bir şekilde yorumlanması için uzman bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.