Nöroloji

Seğirmeler, genellikle zararsız bir durum olup, kasların istemsiz kasılmalarıdır. Seğirmelerin bazı nedenleri: Uyku başlangıcı. Stres veya kaygı. Enfeksiyon. Nörolojik hastalıklar (örneğin, Alzheimer, felç, beyin tümörü). Beslenme bozukluğu. Aşırı kafein tüketimi. Seğirmelerin anlamları konusunda, Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri'nin Marifetname adlı eserinde bazı yorumlar bulunmaktadır. Uzun süren veya sık tekrarlayan seğirmeler için bir uzmana danışılması önerilir.

Merkezi sinir sisteminin (MSS) temel görevleri: Bilgi toplamak. Bilgiyi işlemek. Tepki üretmek. Hafıza ve öğrenme. MSS'nin diğer bazı görevleri: Bilinç ve hafıza gibi mental faaliyetler. Vücut sıcaklığı, su dengesi, kan basıncı gibi ara metabolizma faaliyetlerinin düzenlenmesi. İç organ faaliyetlerinin ve motor görevlerin ruhi durumla bütünleştirilmesi. Denge faaliyetlerinin düzenlenmesi.

Serebral Palsi (SP), doğum öncesinde, doğum sırasında veya sonrasında beyin hasarı sonucu ortaya çıkan ve hareket, duruş, kas kontrolü gibi motor becerileri etkileyen kalıcı bir bozukluktur. SP'nin bazı belirtileri: kas sertliği veya zayıflığı; denge ve koordinasyon problemleri; duyusal algı sorunları; istem dışı hareketler ve titreme; konuşma ve yutma güçlükleri. SP'nin türleri: Spastik: Kaslarda sertlik ve gerginlik. Diskinetik: İstemsiz hareketler. Ataksik: Denge ve koordinasyon bozukluğu. Karışık tip: Farklı türlerin birleşimi. SP'nin tedavisi yoktur, ancak erken teşhis ve müdahale ile semptomların yönetilmesi ve bireylerin bağımsızlıklarını en üst düzeye çıkarmaları mümkündür.

Denge bozukluğunun bazı nedenleri: İç kulak problemleri: BPPV (Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo), vestibüler nörit, labirentit, Meniere hastalığı. Nörolojik hastalıklar: Multipl skleroz, Parkinson hastalığı, inme. İlaç yan etkileri. Yaşlanma. Diğer faktörler: Düşük kan basıncı, düşük kan şekeri, dehidrasyon, göz problemleri, kas zayıflığı, ayak problemleri, ortam faktörleri (kaygan zeminler, yetersiz aydınlatma). Denge bozukluğu yaşayan bir kişinin bir doktora başvurması önerilir.

Multifokal Motor Nöropati (MMN), birden fazla motor siniri etkileyen, bağışıklık sisteminin sinir liflerine saldırması sonucu ortaya çıkan nadir bir nörolojik bozukluktur. MMN'nin bazı özellikleri: Belirtiler: Kas güçsüzlüğü, kramplar, istemsiz kasılmalar, bilek veya ayak düşmesi, kas erimesi (atrofi). Etkilenen gruplar: Genellikle 30-50 yaş arasındaki erkekler etkilenir, ancak kadınlar da hastalığa yakalanabilir. Tanı: Elektromiyografi (EMG), sinir iletim testleri ve kan testleri ile konur. Tedavi: Semptomların yönetimine yöneliktir; intravenöz immünoglobulin (IVIG), kortikosteroidler ve plazmaferez gibi yöntemler kullanılır. MMN, yaşam boyu devam edebilen bir hastalıktır.

TMS (Transkraniyal Manyetik Stimülasyon), beynin belirli bölgelerindeki sinir hücrelerinin aktivitesini uyarmak veya engellemek için manyetik alanlar kullanan non-invaziv bir tedavi yöntemidir. TMS'nin bazı kullanım amaçları: Depresyon tedavisi. Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) tedavisi. İnme rehabilitasyonu. Anksiyete bozukluklarının tedavisi. Nöropatik ağrı yönetimi. TMS tedavisi, genellikle ayaktan uygulanan ve anestezi gerektirmeyen bir yöntemdir.

Rehabilitasyon merkezlerine gidebilecek bazı gruplar: Felç geçirenler, kafa veya omurilik yaralanması olanlar. Ortopedik ameliyat geçirenler (kalça veya diz protez ameliyatı gibi). Kalp krizi geçirenler. Kronik ağrı şikayeti olanlar (bel veya boyun ağrısı gibi). Nörolojik hastalığı olanlar (multipl skleroz, Parkinson hastalığı gibi). Kanser tedavisi görenler. Yaşlılar ve çocuklar (gelişimsel gerilikler, serebral palsi gibi durumlar için). Uyuşturucu bağımlılığı olanlar. Rehabilitasyon, hastaların sağlıklı bir şekilde eski hayatlarına dönmeleri için çeşitli tedavi yöntemleri sunan bir süreçtir.

Global afazi, afazinin en ağır türüdür. Global afazi yaşayan hastalar: Temel iletişim yeteneklerinin yanında okuma ve yazma yeteneklerini de kaybeder. Hem konuşulan dili anlayamaz hem de kendilerine söyleneni anlayamaz. Sadece anlamsız sesler ve mimiklerle iletişim kurmaya çalışır.

Afazi hastalarının ne kadar yaşayacağına dair kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Afazi, beyin hasarına bağlı olarak konuşma, anlama, okuma ve yazma yetilerinin kısmen veya tamamen kaybı durumudur ve genellikle inme, travmatik beyin hasarı veya nörolojik hastalıklar gibi ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilidir. Afazi hastalarının yaşam süresi, hastalığın şiddetine, genel sağlık durumuna ve tedaviye verilen yanıta bağlı olarak değişebilir. Bazı hastalarda afazi belirtileri zamanla düzelebilirken, bazı durumlarda tam iyileşme mümkün olmayabilir. Önemli olan, afazi belirtilerinin gözlemlenmesi durumunda derhal tıbbi yardım alınması ve tedaviye erken başlanmasıdır.

El uyuşması, çeşitli hastalıkların belirtisi olabilir. En yaygın nedenler arasında: Karpal Tünel Sendromu: Median sinirin el bileğinde sıkışması sonucu oluşur. Diyabetik Nöropati: Yüksek kan şekeri nedeniyle sinirlerin zarar görmesi. B12 Vitamini Eksikliği: Sinir hücrelerinin sağlıklı çalışması için gerekli olan B12 vitamini eksikliği. Dolaşım Problemleri: Damar tıkanıklıkları veya kan akışının bozulması. Boyun Fıtığı: Omurilikten çıkan sinirlerin sıkışması. Sinir Sıkışmaları: Kübital tünel sendromu gibi durumlarda ulnar sinirin sıkışması. El uyuşmasının nedenini doğru bir şekilde belirlemek için bir uzmana danışılması önerilir.

En tehlikeli sinir hastalığı olarak değerlendirilebilecek bir hastalık hakkında kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Sinir sistemi hastalıklarının tehlikelilik düzeyi, hastalığın türüne, semptomlarının şiddetine ve bireysel duruma bağlı olarak değişebilir. Bazı ciddi ve hayati tehlike oluşturabilecek sinir sistemi hastalıkları şunlardır: Guillain-Barré Sendromu: Bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine saldırması sonucu kas zayıflığı ve felce yol açabilir. Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS): Motor sinir hücrelerinin kaybıyla ilerleyici kas zayıflığına ve işlev kaybına neden olur. Multipl Skleroz (MS): Merkezi sinir sisteminde sinir iletiminde aksamalara yol açar, denge sorunları, kas spazmları ve görme kaybı gibi semptomlara neden olabilir. Sinir sistemi hastalıklarının teşhisi ve tedavisi için mutlaka uzman bir doktora başvurulması önerilir.

En tehlikeli sinir hastalığı olarak değerlendirilebilecek bir hastalık hakkında kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Sinir sistemi hastalıklarının tehlikelilik düzeyi, hastalığın türüne, semptomlarının şiddetine ve bireysel duruma bağlı olarak değişebilir. Bazı ciddi ve hayati tehlike oluşturabilecek sinir sistemi hastalıkları şunlardır: Guillain-Barré Sendromu: Bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine saldırması sonucu kas zayıflığı ve felce yol açabilir. Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS): Motor sinir hücrelerinin kaybıyla ilerleyici kas zayıflığına ve işlev kaybına neden olur. Multipl Skleroz (MS): Merkezi sinir sisteminde sinir iletiminde aksamalara yol açar, denge sorunları, kas spazmları ve görme kaybı gibi semptomlara neden olabilir. Sinir sistemi hastalıklarının teşhisi ve tedavisi için mutlaka uzman bir doktora başvurulması önerilir.

Esansiyel tremor (titreme hastalığı) yaşamı tehdit eden bir durum değildir. Ancak, titreme zamanla arttıkça günlük yaşam aktivitelerinde sorun yaşanmasına sebep olabilir. İlerleyen evrelerde, kişi yeme, içme, giyinme gibi temel ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çekebilir. Esansiyel tremor, yavaş yavaş kötüleşen, kişinin hayatını bozmaya başladığı seviyelere ulaşması yıllar alan bir hastalıktır. Esansiyel tremor belirtileri gözlemlendiğinde, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Suna Kıraç'ın hastalığı, Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) olarak bilinen motor nöron hastalığıdır. Suna Pekuysal'ın hastalığı ise ankilozan spondilit olarak belirtilmiştir.

Hiko Baba olarak bilinen Hikmet Ulucan, mikrosefali hastalığına sahiptir. Mikrosefali, bebeğin baş çevresinin büyük ya da olması gerekenden küçük olması sonucu ortaya çıkan bir nörolojik hastalıktır. Bu hastalığın tedavisi yoktur ve yaşam boyu sürer.

Spastik kelimesi, beyin zedelenmesi nedeniyle kasları istemsiz olarak kasılan kimse anlamına gelir. Spastisite ise, genellikle serebral palsi gibi bir sinir sistemi hastalığının belirtisi olarak meydana gelen, istemsiz kas hareketleri ve spazmlarla kendini gösteren bir hareket bozukluğu rahatsızlığıdır. Spastisite, kasların normalden fazla gergin, sert veya istemsiz olarak kasılması ile karakterizedir ve bu durum, beynin ve omuriliğin hasar görmesi sonucu ortaya çıkar.

Kars'ın Digor ilçesine bağlı Arpalı köyünde yaşayan ve "gülen adam" olarak tanınan Kasım Can'ın hastalığı hakkında, çocukluğunda yaşadığı bir travma nedeniyle nöro davranışsal bir bozukluk olabileceği düşünülmektedir. Dr. Serhat Tunç, Kasım Can'ın gülmesinin sürekli olması ve uyku düzeninin normal olması nedeniyle, travmatik bir beyin hasarı olmadığını dışlamadığını belirtmiştir. Kesin tanı için ayrıntılı tıbbi ve psikiyatrik değerlendirme gerektiği ifade edilmiştir.

Afaziye neden olan bazı hastalıklar şunlardır: İnme (felç). Şiddetli kafa travması. Beyin tümörü. Enfeksiyonlar. Dejeneratif hastalıklar. Epilepsi. Migren. Geçici iskemik atak. Serebral hipoksi. Toksinler ve zehirlenmeler. Afazi, bu hastalıkların yanı sıra beyin ameliyatları sonrası da ortaya çıkabilir.

Nöroloji, sinir sistemi hastalıklarının tanı ve tedavisiyle ilgilenen tıbbi bir uzmanlık dalıdır. Nörolojinin ilgilendiği bazı hastalıklar: Baş ağrıları (migren, gerilim tipi baş ağrısı); Epilepsi; Felç (inme); Parkinson hastalığı; Multipl skleroz (MS); Alzheimer ve demans; Periferik sinir hastalıkları; Uyku bozuklukları; Kas hastalıkları. Nöroloji, hem merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik) hem de çevresel sinir sistemiyle ilgili bozuklukların teşhis ve tedavisini yapar.

Ergoterapistler, fiziksel, zihinsel ve gelişimsel birçok hastalığın tedavisinde yer alır. Bazı hastalık ve durumlar: felç; otizm; artrit; kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları; gelişim bozuklukları; inme; omurilik yaralanmaları; travmatik beyin hasarı; depresyon; anksiyete; travma sonrası stres bozukluğu. Ergoterapi, her yaş grubundaki kişilere uygulanabilir.