MondrosAteşkesAntlaşması

Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinin ardından ve çeşitli nedenlerle imzalanmıştır: 1. İttifak grubunun ağır bir yenilgi alması: Osmanlı Devleti, savaşacak gücünün kalmadığını ve İttifak Devletleri'nin desteğini kaybettiğini görmüştür. 2. Wilson İlkelerine güvenilmesi: ABD'nin yayımladığı Wilson İlkeleri'nin, Osmanlı açısından kabul edilebilir maddeler içermesi (yenilen devletlerin toprak ve savaş tazminatı almaması, halkların kendi kaderlerini tayin hakkı) antlaşmanın imzalanmasında etkili olmuştur. 3. İngiliz vaatlerine inanılması: İngilizlerin savaş sırasında Osmanlı'ya verdiği bazı vaatler, ateşkesin imzalanmasını hızlandırmıştır. 4. İttihat ve Terakki Partisi'nin iktidardan çekilmesi: Partinin barış yanlısı olmayan politikalarının yerine, barış yanlısı bir hükümetin geçmesi antlaşmanın imzalanma sürecini tetiklemiştir.

Kanal Cephesi, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile kapandı.

Mondros Ateşkes Antlaşması'na karşı ilk tepki, Mustafa Kemal Atatürk tarafından verilmiştir. Mustafa Kemal, antlaşmanın imzalandığı dönemde Suriye Cephesi'nde bulunuyordu ve anlaşma şartlarının çok ağır olduğu konusunda İstanbul Hükümeti'ni uyarmaya çalışmıştır.

Mustafa Kemal Paşa, Mondros Ateşkes Antlaşması'na ağır ve bağımsızlıkla bağdaşmayan şartlar içerdiği gerekçesiyle tepki göstermiştir. Paşa, antlaşmanın imzalanmasından sonra İstanbul'a geldiğinde, Dolmabahçe Sarayı önlerinde demirli olan işgal donanmasını görünce "Geldikleri gibi giderler" diyerek tepkisini dile getirmiştir.

İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgal edilme sebebi, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflamış durumunu sömürmek idi. İtilaf Devletleri, bu antlaşmanın 7. maddesini kullanarak Osmanlı başkentini işgal ederek, Osmanlı üzerinde daha fazla baskı kurmayı ve Anadolu'yu daha kolay ele geçirmeyi amaçladılar.

Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra kurulan bazı yararlı cemiyetler şunlardır: 1. Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Trakya'nın Yunanlılar tarafından işgal edilmesini önlemek amacıyla kurulmuştur. 2. İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: İzmir'in Yunanistan'a bağlanmasını engellemek için kurulmuş, daha sonra Redd-i İlhak Cemiyeti adını almıştır. 3. Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Ermeni tehlikesine karşı Doğu Anadolu'yu işgallerden korumak için kurulmuştur. 4. Kilikyalılar Cemiyeti: Adana bölgesini Ermenilere ve Fransızlara karşı savunmak üzere kurulmuştur. 5. Milli Kongre Cemiyeti: Basın ve yayın yoluyla ülkeyi savunmuş, Kuvayı Milliye kavramını ilk kullanan cemiyettir. 6. Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti: Sivas'ta kurulmuş, vatanın bütünlüğünü korumak için mitingler düzenlemiştir.

Güney Cephesi'nin açılmasının sebepleri şunlardır: 1. Mondros Ateşkes Antlaşması: Antlaşmanın ardından İngilizlerin işgal ettikleri Urfa, Antep ve Maraş'ı Eylül 1919'da Fransızlara terk etmeleri. 2. Fransızların Ermenilerle İşbirliği: Fransızların, Adana ve Çukurova bölgelerini işgal ederek Ermenilerden oluşturdukları jandarma birlikleriyle Türkleri sindirmeye çalışmaları. 3. Yerel Halkın Tepkisi: Fransızların bölgede halka kötü muamele etmesi, ayrımcılık yapması ve ulusal, dinsel ve sosyal duygularını dikkate almaması. 4. Sivas Kongresi Kararları: Kongre sonrası oluşturulan Temsil Heyeti'nin bölgedeki direnişi arttırmak ve halkı örgütlemek amacıyla subaylar göndermesi.

Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında işgal edilen sembollerle gösterilen cepheler, devletler ve komutanlar şunlardır: 1. Çanakkale Cephesi: - Devlet: İngiltere ve Fransa. - Komutan: General Sir Ian Hamilton (İngiliz) ve General François Foch (Fransız). 2. İzmir: - Devlet: Yunanistan. - Komutan: Yunan General Anastasios Papoulas. 3. Doğu Anadolu: - Devlet: Rusya. - Komutan: Rus General Nikolay Yudenich. 4. Güneydoğu Anadolu ve Suriye: - Devlet: Fransa. - Komutan: General Gouraud.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 5. maddesi, sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanması için lüzum görülecek askerî kuvvetten fazlasının derhâl terhisi hükmünü içermektedir.

Milli Mücadele dönemi, Mondros Ateşkes Antlaşması ile başlamıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşması'na göre Antalya ve Muğla çevresinde İtalya işgal etmiştir.

Misakımilli'de Mondros Ateşkes Antlaşması'na göre çizilen sınırlar, 30 Ekim 1918 tarihinde antlaşmanın imzalandığı sırada Türk ordusunun elinde kalan hat içindeki tüm toprakları kapsamaktadır.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nda Osmanlı Devleti'nin tutumu şu şekilde özetlenebilir: 1. İtilaf Devletlerinin İsteklerine Boyun Eğme: Osmanlı heyeti, antlaşmayı itiraz etmeden imzaladı çünkü İtilaf Devletleri, Osmanlı topraklarını kendi aralarında gizlice paylaşmıştı. 2. Askeri ve Ekonomik Kısıtlamalar: Antlaşma, Osmanlı'nın askeri gücünü azalttı, egemenlik haklarını kısıtladı ve ekonomik yükümlülükler getirdi. 3. İşgallere Karşı Pasiflik: Osmanlı yönetimi, işgaller karşısında çekingen davrandı ve işgallere ciddi bir şekilde karşı koymadı. 4. Umutsuzluğa Kapılma: Mustafa Kemal Atatürk gibi bazı Osmanlı askerleri ve liderleri, antlaşmanın ağır şartlarını ve işgal riskini görerek endişelerini dile getirdiler.

İtilaf Devletlerinin İstanbul'u resmen işgal etmesine yol açan gelişme, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasının ardından 13 Kasım 1918'de İtilaf Devletleri'nin İstanbul'a asker çıkarmasıdır.

Doğu Cephesinde savaşılmasının nedeni, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında Doğu Anadolu bölgesinin Ermenistan ve Gürcistan tarafından işgal edilmesi idi. Bu cephedeki savaşlar, Kars ve Sarıkamış gibi bölgelerin geri alınması için yapılmıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası İngilizlerin tutumuna karşı Mustafa Kemal Paşa şu çalışmaları yapmıştır: 1. İşgallere Karşı Tepki: Mustafa Kemal Paşa, İngilizlerin İskenderun Bölgesi'ne yönelik saldırılarına karşı direnç ve müdafaa gösterme kararı almış, bu durum İstanbul Hükümeti'nin tepkisini çekmiştir. 2. "Geldikleri Gibi Giderler" Sözü: 13 Kasım 1918'de İstanbul'a geldiğinde, işgal donanmasını görünce "Geldikleri gibi giderler" diyerek işgallere olan tepkisini dile getirmiştir. 3. Ordu Müfettişliği Görevi: Mondros Ateşkes Antlaşması'nın uygulanması sırasında oluşabilecek yanlışlıkları ve tehlikeleri anlatmak için ordu müfettişliği görevine atanmıştır. 4. Milli Mücadele'nin Başlangıcı: Samsun'a çıkarak milli mücadeleyi başlatmış, burada Kuvayı Milliye birliklerini örgütleyerek işgal kuvvetlerine karşı silahlı direnişe geçmiştir.

Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin kısıtlanan hakları şunlardır: 1. Boğazların İtilaf Devletleri tarafından işgali: Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak ve buradaki askeri üsler İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir. 2. Stratejik noktaların işgali: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit altında gördükleri herhangi bir stratejik noktayı işgal edebileceklerdir (7. madde). 3. Haberleşme araçlarının denetimi: Hükümet haberleşmeleri dışındaki bütün haberleşme araçları İtilaf Devletleri'nin denetimine girecektir. 4. Ordu terhisi ve silahlara el konulması: Osmanlı ordusu terhis edilecek, bütün savaş gemilerine, ordunun araç, gereç, silah ve cephanesine el konulacaktır. 5. Ekonomik bağımlılık: İtilaf Devletleri, bütün liman ve tersanelerden yararlanabilecek, kömür, akaryakıt ve benzeri maddeleri Anadolu'dan temin edeceklerdir.

Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra ilk işgal eden devlet İngiltere'dir. Bu kapsamda, Musul 15 Kasım 1918 tarihinde İngilizler tarafından işgal edilmiştir.

İstanbul Hükûmeti, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın ağır şartlarını yerine getirememesi ve İtilaf Devletleri'nin baskısına dayanamaması nedeniyle istifa etti. Antlaşmanın imzalanmasından sonra, İtilaf Devletleri'nin İstanbul'da toplanan meclisten aldıkları kararları geri çekmelerini istemesi üzerine, Ali Rıza Paşa Hükûmeti istifa etmek zorunda kaldı.

Güney Cephesi, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın ardından İngilizler tarafından işgal edilen Antep, Maraş, Urfa ve Adana gibi güney illerinin işgal edilmesiyle açılmıştır.