MondrosAteşkesAntlaşması

Doğu Cephesinde savaşılmasının nedeni, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında Doğu Anadolu bölgesinin Ermenistan ve Gürcistan tarafından işgal edilmesi idi. Bu cephedeki savaşlar, Kars ve Sarıkamış gibi bölgelerin geri alınması için yapılmıştır.

Mustafa Kemal Paşa'nın Dokuzuncu Ordu Müfettişliği'ne atanması, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası yaşanan karışıklıklar ve bölgedeki asayiş sorunlarının giderilmesi amacıyla olmuştur.

Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası İngilizlerin tutumuna karşı Mustafa Kemal Paşa şu çalışmaları yapmıştır: 1. İşgallere Karşı Tepki: Mustafa Kemal Paşa, İngilizlerin İskenderun Bölgesi'ne yönelik saldırılarına karşı direnç ve müdafaa gösterme kararı almış, bu durum İstanbul Hükümeti'nin tepkisini çekmiştir. 2. "Geldikleri Gibi Giderler" Sözü: 13 Kasım 1918'de İstanbul'a geldiğinde, işgal donanmasını görünce "Geldikleri gibi giderler" diyerek işgallere olan tepkisini dile getirmiştir. 3. Ordu Müfettişliği Görevi: Mondros Ateşkes Antlaşması'nın uygulanması sırasında oluşabilecek yanlışlıkları ve tehlikeleri anlatmak için ordu müfettişliği görevine atanmıştır. 4. Milli Mücadele'nin Başlangıcı: Samsun'a çıkarak milli mücadeleyi başlatmış, burada Kuvayı Milliye birliklerini örgütleyerek işgal kuvvetlerine karşı silahlı direnişe geçmiştir.

Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin kısıtlanan hakları şunlardır: 1. Boğazların İtilaf Devletleri tarafından işgali: Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak ve buradaki askeri üsler İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir. 2. Stratejik noktaların işgali: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit altında gördükleri herhangi bir stratejik noktayı işgal edebileceklerdir (7. madde). 3. Haberleşme araçlarının denetimi: Hükümet haberleşmeleri dışındaki bütün haberleşme araçları İtilaf Devletleri'nin denetimine girecektir. 4. Ordu terhisi ve silahlara el konulması: Osmanlı ordusu terhis edilecek, bütün savaş gemilerine, ordunun araç, gereç, silah ve cephanesine el konulacaktır. 5. Ekonomik bağımlılık: İtilaf Devletleri, bütün liman ve tersanelerden yararlanabilecek, kömür, akaryakıt ve benzeri maddeleri Anadolu'dan temin edeceklerdir.

Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra ilk işgal eden devlet İngiltere'dir. Bu kapsamda, Musul 15 Kasım 1918 tarihinde İngilizler tarafından işgal edilmiştir.

İstanbul Hükûmeti, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın ağır şartlarını yerine getirememesi ve İtilaf Devletleri'nin baskısına dayanamaması nedeniyle istifa etti. Antlaşmanın imzalanmasından sonra, İtilaf Devletleri'nin İstanbul'da toplanan meclisten aldıkları kararları geri çekmelerini istemesi üzerine, Ali Rıza Paşa Hükûmeti istifa etmek zorunda kaldı.

Güney Cephesi, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın ardından İngilizler tarafından işgal edilen Antep, Maraş, Urfa ve Adana gibi güney illerinin işgal edilmesiyle açılmıştır.

Heyet-i Nasiha'nın amacı, 1919 yılında Osmanlı Devleti'nde, halkı işgallere karşı sessiz kalmaya ve hükümete itaat etmeye ikna etmek idi. Bu heyet, aynı zamanda Osmanlı milletleri arasındaki barışı sağlamak ve Mondros Ateşkes Antlaşması'nın kabulünü kolaylaştırmak için de görevlendirilmişti.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın pekiştirme etkinliği cevapları şunlardır: 1. Antlaşmanın Maddeleri: Mondros Ateşkes Antlaşması'nın en önemli maddeleri 7. ve 24. maddelerdir. - 7. Madde: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit altında gördükleri durumlarda istedikleri noktaları işgal edebileceklerdi. - 24. Madde: Doğu Anadolu'daki (Vilayet-i Sitte) altı ilde (Erzurum, Van, Diyarbakır, Harput, Sivas, Bitlis) karışıklık çıkarsa, İtilaf Devletleri bu bölgeleri işgal edebilecekti. 2. Antlaşmanın Sonuçları: Antlaşma, Osmanlı Devleti'nin fiilen sona ermesine ve işgallerin başlamasına neden oldu. 3. Halkın Tepkisi: İşgallere karşı Türk halkı, cemiyetler kurarak direnişe geçti ve milli kuvvetleri (Kuvayı Milliye) oluşturdu.

Fransızlar, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında işgal ettikleri iller şunlardır: 1. Adana ve çevresi. 2. Urfa. 3. Maraş. 4. Antep. 5. Dörtyol. 6. Mersin.

I. Dünya Savaşı, Mondros Ateşkes Antlaşması ile sona ermiştir. Bu antlaşma, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanmıştır.

Milli Cemiyetler, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında başlayan işgallere tepki olarak kurulmuştur.

8. sınıf inkılap tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesi önemlidir çünkü bu madde, İtilaf Devletleri’nin Osmanlı topraklarını işgaline hukuki zemin hazırlamıştır.

Osmanlı Devleti, Çanakkale Savaşı sonunda İtilaf Devletleri ile Mondros Ateşkes Antlaşması'nı imzaladı.

Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı Devleti siyasal, askeri ve ekonomik alanlarda sınırlandırılmıştır. Siyasal sınırlandırmalar arasında: - Boğazların ve stratejik noktaların İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi; - Osmanlı ordusunun terhis edilmesi ve silahlarına el konulması; - Haberleşme araçlarının İtilaf Devletleri'nin denetimine girmesi. Askeri sınırlandırmalar ise şu şekildedir: - Osmanlı donanmasının teslim olması; - Hava birliklerinin dağıtılması. Ekonomik sınırlandırmalar ise şunları içerir: - Liman ve tersanelerin İtilaf Devletleri'ne bırakılması; - Kömür, akaryakıt gibi maddelerin Osmanlı'dan temin edilmesi ve ihraç edilmemesi.

Sosyalciniz.net sitesinde yer alan bilgilere göre, Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası kurulan cemiyetler iki ana kategoriye ayrılır: zararlı cemiyetler ve yararlı cemiyetler. Zararlı cemiyetler, genellikle azınlıklar tarafından kurulmuş olup, İtilaf Devletleri ile iş birliği yaparak işgallere zemin hazırlamışlardır. Bu cemiyetler arasında: Mavri Mira Cemiyeti: İstanbul'daki Fener-Rum Patrikhanesi tarafından kurulmuştur. Pontus Rum Cemiyeti: Trabzon merkez olmak üzere, Samsun'dan Batum'a kadar uzanan alanda bir Pontus Rum devleti kurmayı amaçlamıştır. Etnik-i Eterya Cemiyeti: Yunanistan'ın bağımsızlığını kazandırmak için kurulmuştur. Yararlı cemiyetler ise, işgallere karşı koymak ve Anadolu halkının çıkarlarını korumak amacıyla kurulmuşlardır. Bu cemiyetler arasında: Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Doğu Trakya'nın Yunanlara verilmesini önlemek istemiştir. İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti: Batı Anadolu'daki silahlı direniş hareketlerine destek olmuştur. Milli Kongre Cemiyeti: Türklere yönelik haksız propagandalara karşı basın-yayın yoluyla mücadele etmiştir.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması ve uygulanmasına karşı Atatürk ve halkın tutumu şu şekilde özetlenebilir: Mustafa Kemal Atatürk'ün Tutumu: - Mustafa Kemal, antlaşmanın çok ağır şartlar içerdiğini ve bağımsızlıkla bağdaşmadığını düşünüyordu. - Antlaşma maddelerinin yoruma açık olduğunu ve işgallere zemin hazırladığını belirtiyordu. - 13 Kasım 1918'de İstanbul'a geldiğinde, Dolmabahçe Sarayı önlerinde demirli olan işgal donanmasını görünce "Geldikleri gibi giderler" diyerek tepkisini gösterdi. Halkın Tutumu: - Halk, işgallerle birlikte kendiliğinden örgütlenmeye başladı. - Protesto mitingleri ve telgraflarla işgaller protesto edildi. - Bölgesel direniş cemiyetleri kuruldu ve Kuvay-ı Milliye adı verilen silahlı direniş başladı.

Güney Cephesi'nde Kuvâ-yi Milliye birliklerinin savaşmasının nedeni, Fransızların ve Ermenilerin işgaline karşı halkın direnişini örgütlemekti. Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında güney bölgesi İngilizlere, daha sonra ise Fransızlara bırakılmıştı.

Mondros Ateşkes Antlaşması ve Milli Mücadele arasındaki ilişki şu şekilde özetlenebilir: 1. Mondros Ateşkes Antlaşması, 30 Ekim 1918'de imzalanarak Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'ndan çekilmesine ve savaş durumunun sona ermesine yol açtı. 2. Milli Mücadele, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın ardından başlayan işgallere tepki olarak Mustafa Kemal Paşa önderliğinde başladı. 3. Mudanya Ateşkes Antlaşması, Milli Mücadele'nin askeri safhasını sona erdirdi ve İstanbul ile Boğazlar'ın yönetimini TBMM'ye devretti, böylece Osmanlı Devleti hukuken sona erdi.

Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 7. ve 24. maddeleri, Osmanlı Devleti için büyük önem taşımaktadır çünkü: 1. 7. Madde: Bu madde, İtilaf Devletleri'ne güvenliklerini tehdit altında gördükleri herhangi bir stratejik noktayı işgal etme hakkı tanıyordu. 2. 24. Madde: Doğu Anadolu'daki altı vilayetin (Van, Bitlis, Elazığ, Erzurum, Sivas, Diyarbakır) karışıklık çıkması durumunda İtilaf Devletleri tarafından işgal edilebileceğini öngörüyordu.