Medeniyetler

Şanlıurfa'da tarih boyunca birçok medeniyet yaşamıştır, bunlar arasında: 1. Sümerler ve Akadlar: Mezopotamya uygarlıklarının temelini oluşturmuşlardır. 2. Babilliler ve Asurlular: Zengin kent devletleriyle bilinirler ve Urfa'yı ticaret yolları üzerinden kontrol etmişlerdir. 3. Hurriler ve Mitanniler: Kuzey Mezopotamya'nın ilk yerel halklarından olup, Urfa çevresinde güçlü kültürel izler bırakmışlardır. 4. Hititler: Anadolu'nun ilk büyük imparatorluğudur ve Urfa, Hititlerin doğu sınırlarına yakın önemli bir yerleşimdi. 5. Persler (Ahamenişler): M.Ö. 6. yüzyıldan itibaren büyük bir imparatorluk kurmuşlardır ve Urfa, Pers satraplık sisteminin bir parçası olmuştur. 6. Romalılar: Urfa (Edessa), Roma İmparatorluğu'nun doğu sınır kentlerinden biri olmuş ve bilim ile din açısından önemli bir merkez haline gelmiştir. 7. Emeviler ve Abbasiler: Urfa, İslam ordularının fethiyle Müslümanlaşmaya başlamış ve Arap-İslam kültürü yerleşmiştir. 8. Eyyubiler ve Memlükler: Haçlılara karşı mücadeleleriyle tanınır ve Urfa'da İslam yeniden güçlenmiştir. 9. Osmanlı İmparatorluğu: 1516'dan itibaren 400 yıl boyunca Urfa, Osmanlı toprağı olmuş ve idari, kültürel ve dini merkezlerden biri haline gelmiştir.

Hasankeyf'te tarih boyunca birçok medeniyet ve topluluk yaşamıştır. Bu yerleşim yerinde sırasıyla Roma, Bizans, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler, Artuklular, Eyyubiler ve Osmanlılar hakimiyet kurmuştur. Önemli kişiler arasında ise Artuklular döneminde Hasankeyf'i yöneten Sökmen ve Karaaslan ile Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın oğlu Zeynel Bey bulunmaktadır.

Eski Eskişehir, tarih boyunca birçok medeniyetin ilgisini çekmiş ve farklı isimlerle anılmış bir şehirdir. Antik kaynaklarda kaplıcalarıyla ünlü, zengin bir ticaret kenti olarak anılan Eskişehir'in ilk adı Dorylaion'dur. Osmanlı döneminde ise şehir, "Sultanönü" olarak da adlandırılmıştır çünkü Konya'daki Selçuklu sultanına giden yol üzerinde bulunmaktaydı. Günümüzde Eskişehir, modern yapısı, geniş caddeleri ve parklarıyla dikkat çeken, Türkiye'nin en yaşanabilir şehirlerinden biridir.

Eski medeniyetlere ait bazı geometrik şekiller şunlardır: 1. İslam Medeniyeti: İslam sanatında arabesk motifler ve zellig adı verilen karmaşık geometrik desenler kullanılır. 2. Yunan ve Roma Medeniyeti: Yunan tapınaklarında Doronik ve İyonik sütunlar ile altın oran ve mükemmel simetrik düzen görülür. 3. Mısır Medeniyeti: Mısır piramitleri, simetrik ve belirgin geometrik şekiller ile dikkat çeker. 4. Mezoamerikan Medeniyetler: Maya ve Aztek mimarisinde güçlü geometrik şekiller ve güneş ile yıldızların hareketlerine göre konumlandırma kullanılır. 5. Orta Çağ Avrupa Medeniyeti: Orta Çağ katedral ve kiliseleri, geometrik simetri ve oranlar ile tasarlanmıştır.

Harran'da tarih boyunca birçok medeniyet ve topluluk yaşamıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Sümerler, Akadlar, Asurlular ve Babilliler. Hititler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar ve Emeviler. İslam döneminde ise Harran, bilim ve kültür merkezi haline gelmiş ve birçok alim burada yetişmiştir. Bunlardan bazıları: Sabit bin Kurra, El Battani, İbn-i Teyyime, Cabir bin Hayyan, Ahmet bin Yunus El Harrani. Şeyh Hayat bin Kays El Harrani. Ayrıca, Hz. İbrahim'in de bir süre Harran'da yaşadığı kabul edilmektedir.

Anadolu medeniyetleri haritasını aşağıdaki kaynaklardan inceleyebilirsiniz: YouTube. derstarih.com. cografyahocasi.com. kulturportali.gov.tr. sosyalbilgiler.biz.

İstanbulluların kökeni, şehrin tarihi isimlerine dayanmaktadır. İstanbul, M.Ö. 658 yılında Megaralı "Byzans" tarafından kurulan ve "Byzantion" olarak adlandırılan bir balıkçı köyünden gelişmiştir. Roma İmparatorluğu döneminde şehir, İmparator I. Konstantin tarafından başkent ilan edilince "Konstantinopolis" adını almış ve bu isim uzun süre kullanılmıştır. Dolayısıyla, İstanbulluların kökeni, bu tarihi isimlerin evrimine ve şehrin farklı medeniyetler tarafından benimsenmesine dayanmaktadır.

Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin ortak mirasa katkılarının benzerlik ve farklılıkları şu şekilde özetlenebilir: Benzerlikler: 1. Kültür: Her iki medeniyet de çok tanrılı dine inanmış ve tapınakları sosyal yaşamın merkezi yapmıştır. 2. Sanat ve Mimari: Taş işlemeciliği, kabartmalar ve heykelcilik gelişmiş, büyük saraylar ve anıtsal yapılar inşa edilmiştir. 3. Tarım ve Yerleşik Hayat: Tarımsal üretime dayalı ekonomi ve nehirler çevresinde yerleşim. 4. Yazılı İlkeler: Hukuki düzenlemeler yazılı hale getirilmiş ve topluma açık bir şekilde uygulanmıştır. Farklılıklar: 1. Dil ve Yazı Sistemleri: Mezopotamya'da çivi yazısı geliştirilmişken, Anadolu'da Hititlerin çivi yazısını kullanmalarına rağmen kendi yazılı metinlerini oluşturmaları fark yaratır. 2. Mimari Tarz: Mezopotamya'da kerpiç yapılar ağır basarken, Anadolu'da taş yapılar daha yaygındır. 3. Mitolojiler: Mezopotamya mitolojisi detaylı iken, Anadolu'da Hitit mitolojisi ve tanrıları öne çıkar. 4. Hukuk: Mezopotamya'da Hammurabi Kanunları sert cezalar içerirken, Anadolu'da Hitit Kanunları daha hoşgörülü ve esnek bir yapıdadır.

İstanbul, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve çeşitli kültürlerin buluşma noktası olmuştur. Bu kültürler arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Bizans Kültürü: Bizans İmparatorluğu döneminde Konstantinopolis olarak adlandırılan şehir, Hristiyanlığın merkezi haline gelmiştir. 2. Osmanlı Kültürü: Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olan İstanbul, İslam medeniyeti merkezli bir kültürle şekillenmiştir. 3. Yunan, Ermeni, Yahudi ve Arap Kültürü: Farklı etnik kökenlerden gelen toplulukların bir arada yaşadığı İstanbul, bu çeşitlilikten beslenerek zengin bir kültürel miras oluşturmuştur. 4. Modern Kültür: Günümüzde İstanbul, sanatın, müziğin ve edebiyatın merkezi olarak farklı kültürel etkinlikleri ve festivalleri ile kozmopolit bir yapıya sahiptir.

Farklı medeniyetlere ait geometrik şekillerin kullanıldığı bazı sanat eserleri şunlardır: 1. İslam Sanatı: Cami süslemeleri ve el yazması kitaplarda görülen arabesk motifler, sonsuz tekrarlanan geometrik şekillerden oluşur. 2. Yunan ve Roma Sanatı: Yunan tapınaklarında Doronik ve İyonik sütunlar, altın oran ve mükemmel simetrik düzen ile üretilmiştir. 3. Mısır Sanatı: Mısır piramitleri, simetrik ve belirgin geometrik şekilleri ile dikkat çeker. 4. Rönesans Sanatı: Leonardo da Vinci, sanatında matematik ve geometriyi yoğun bir biçimde kullanmış, insan vücudunu geometrik ilkelere göre analiz etmiştir. 5. Hint Sanatı: Mandala, Hint sanatında evrenin veya ruhsal kavramların sembolü olarak kullanılan dairesel geometrik bir tasarımdır. 6. Çin Sanatı: Geleneksel Çin mimarisinde ve dekorasyonunda, feng shui prensipleri doğrultusunda geometrik düzenlemeler kullanılır.

İlk Çağ'da medeniyet havzaları yedi ana kategoriye ayrılır: 1. İran Medeniyeti. 2. Hint Medeniyeti. 3. Çin Medeniyeti. 4. Mezopotamya Medeniyetleri (Sümerler, Akadlar, Asurlular, Babiller). 5. Yunan Medeniyeti. 6. Anadolu Medeniyetleri (Hititler, Frigler, Lidyalılar). 7. Doğu Akdeniz Medeniyeti (Fenikeliler, İbraniler).

Eski çağ medeniyetleri genellikle çok tanrılı inançlara sahipti. Bazı önemli inanç sistemleri şunlardır: Mezopotamya: Sümerler tarafından oluşturulan inançlarda tanrılar insanlara benziyordu ve tapınaklar büyük bir özveriyle inşa ediliyordu. Mısır: Firavunlar tanrı kral olarak kabul ediliyordu ve ölümden sonra bedenin korunmasına yönelik mumyalama işlemleri yapılıyordu. Hititler: İnsanî özelliklere sahip tanrılar adına bayramlar düzenleniyor ve hastalıklar doğanın gözlemlenmesiyle teşhis ediliyordu. Yunanlılar: Tanrılar adına olimpiyatlar ve spor etkinlikleri düzenleniyor, tanrı ve insan heykelleriyle tapınakları süslüyorlardı. Türkler: Gök Tanrı inancını benimsemişler, ataları için kurbanlar ve anıt mezarlar yapmışlardı.

Bartın halkı, tarihin farklı dönemlerinde bölgeye yerleşen çeşitli kavimlerin soyundan gelmektedir. - M.Ö. 14. yüzyılda Gaşkalar Bartın ve çevresine yerleşmiştir. - Hitit İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra Lydialılar, Persler, Makedonyalılar, Bithynia Krallığı ve Romalılar yöreye hakim olmuşlardır. - Roma döneminde Bartın, askeri ve ekonomik nedenlerden dolayı önem kazanmış ve Roma İmparatorluğu'nun topraklarına katılmıştır. - 13. yüzyılda Türklerin Anadolu'ya gelmesiyle birlikte Bartın ve çevresi Candaroğulları Beyliği'nin hakimiyetine girmiştir. - 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet döneminde Bartın, Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bu nedenle, Bartın halkının genetik ve kültürel yapısı, bu farklı medeniyetlerin etkileşimiyle şekillenmiştir.

Anadolu Medeniyetleri, Anadolu Medeniyet Havzası'nda yer almaktadır. Bu havzada yer alan bazı uygarlıklar şunlardır: Hititler; İyonyalılar; Urartular; Frigler; Lidyalılar.

Rize'de tarih boyunca birçok medeniyet yaşamıştır, bunlar arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Bizans İmparatorluğu: Rize, Bizans döneminde stratejik bir konuma sahipti ve ekonomik olarak önemli bir yerdi. 2. Selçuklu İmparatorluğu: 11. yüzyıldan itibaren Rize, Selçukluların etkisi altına girmiş ve bu dönemde ticaret ve kültürel etkileşimler artmıştır. 3. Osmanlı İmparatorluğu: Rize, Osmanlı döneminde de önemli bir yerleşim yeri olmuş, tarım ve çay üretimi gibi kaynaklar değerlendirilmiştir. 4. Pontus Krallığı: M.Ö. 180 yılında Rize'yi topraklarına katan Pontus kralı Farnakes, bölgeye hakim olmuştur. 5. Gürcü Krallığı: 1080 yılında Posof Kuşatması'nda bozguna uğrayan Gürcü Krallığı, Rize'yi Türk beyliklerine bırakmıştır.

Mu Uygarlığı, çeşitli medeniyetleri etkilemiştir: 1. Anadolu Medeniyetleri: Mu Uygarlığı'nın, Anadolu'daki medeniyetlerle, özellikle Hitit, Frig ve Urartu gibi uygarlıklarla etkileşimi olduğu düşünülmektedir. 2. Mezopotamya Medeniyetleri: Sümer, Babil ve Asur gibi Mezopotamya uygarlıkları, Mu Uygarlığı ile kültürel ve bilimsel alışverişlerde bulunmuşlardır. 3. Orta Amerika Medeniyetleri: Maya uygarlığı, Mu Uygarlığı'nın izlerini taşıyan yazılar, semboller ve efsaneler içermektedir. 4. Yunan ve Mısır Medeniyetleri: J. Churchward'a göre, Mu Uygarlığı'ndan gelen göç dalgaları, Yunanistan ve Mısır'daki medeniyetlerin temelini oluşturmuştur.

Eski zaman ceza sistemleri, farklı medeniyetlerde çeşitli şekillerde uygulanmıştır: 1. Roma İmparatorluğu: Roma'da cezalandırma sistemi sert ve acımasızdı. 2. Antik Yunanistan: Yunan hukukunda bilinen en önemli ceza türleri idam cezası, para cezası ve sürgün cezasıydı. 3. Mısır: Mısır hukuk sistemi, Firavun tarafından yönetilen monarşi hükümeti tarafından kontrol edilirdi. 4. Mezopotamya: Mezopotamya'da vergi ve borçlara karşılık olarak kölelik gibi cezalar verilirdi. 5. Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı ceza hukuku, ilahi kanuna ve çeşitli yasal belgelere dayanırdı.

Rise of Kingdoms'da en güçlü devlet konusunda kesin bir yanıt vermek zor olsa da, bazı medeniyetlerin öne çıktığı söylenebilir: 1. Roma: Yüksek inşaat hızları ve güçlü piyade birlikleri ile bilinir. 2. Çin: Yüksek kaynak üretimi ve savunma avantajları ile dikkat çeker. 3. Fransa: Yüksek moral bonusları ve etkili okçuları ile savaşta güçlü kalmak isteyen oyuncular için idealdir. 4. Almanya: Hızlı birlik eğitimi ve cavalry saldırı avantajları sunar. Oyunun stratejisi ve oyuncunun tercihlerine göre bu medeniyetlerin sıralaması değişebilir.

Kültürel mirasa katkı sağlayan bazı önemli medeniyetler şunlardır: 1. Mezopotamya Medeniyetleri (Sümerler, Babiller, Asurlular): Yazının icadı, ziggurat mimarisi, astronomi ve takvim sistemleri gibi alanlarda önemli katkılarda bulunmuşlardır. 2. Antik Mısır Medeniyeti: Piramitler ve tapınak mimarisi, tıp ve mumyalama teknikleri gibi alanlarda ileri gitmişlerdir. 3. Antik Yunan Medeniyeti: Felsefe, bilim, olimpiyat oyunları, tiyatro ve sanat alanlarında Batı uygarlığının temellerini atmışlardır. 4. Roma İmparatorluğu: Roma hukuku, Kolezyum ve yollar gibi mimari eserleriyle kültürel mirasa büyük katkı sağlamışlardır. 5. Hint Medeniyetleri (Maurya ve Gupta İmparatorlukları): Yoga, meditasyon, Sanskrit edebiyatı ve sıfır rakamının icadı gibi alanlarda ilerlemeler kaydetmişlerdir. 6. Çin Medeniyeti: Kağıt, pusula, barut ve matbaa gibi icatlar ile İpek Yolu üzerinden ticaretin merkezi olmuşlardır. 7. Osmanlı İmparatorluğu: Mimar Sinan'ın eserleri ve çok uluslu yönetim yapısıyla bilim ve edebiyata önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Hasankeyf'in tarihi ve kültürel dokusu, binlerce yıl boyunca birçok medeniyetin izlerini taşıyan zengin bir geçmişe sahiptir. Tarihi açıdan, Hasankeyf'in kökleri Hititlere kadar uzanır ve surlarla çevrili bir şehir olarak farklı dönemlerde Artuklu, Selçuklu, Eyyubi, Akkoyunlu, Karakoyunlu, Osmanlı gibi birçok devletin egemenliğinde kalmıştır. Kültürel miras açısından ise Hasankeyf, Dicle Nehri kıyısında doğal kayalıkların üzerine kurulmuş olmasıyla dikkat çeker. Önemli tarihi yapılar arasında şunlar bulunur: - Artuklu Köprüsü: 12. yüzyılda yapılmış, Selçuklu mimarisinin önemli örneklerinden biridir. - Rızk Camii: 14. yüzyılda yapılmış, Artuklu mimarisinin güzel örneklerinden biridir. - El-Rızk Mescidi: 12. yüzyılda yapılmış, basamaklı bir mimariye sahiptir. - Hasankeyf Kalesi: Mezopotamya'nın en eski kalelerinden biridir. Ancak, Ilısu Barajı'nın inşaatı nedeniyle Fırat Nehri'nin su seviyesi yükselmiş ve birçok tarihi yapı sular altında kalmıştır.