Küreselleşme

Birol Ekici'nin "Karşılaştırmalı Büyükşehir Yönetimi" kitabı, şehirlerin hızlı büyümesi ve bu büyümenin getirdiği yönetim zorluklarını ele alır. Kitapta ele alınan bazı konular: şehir planlama ve imar; konut hakkı ve konut politikaları; çevre; toplu ulaşım; içme suyu ve atık su; şehirlerin ekonomisi; güvenli şehirler; ideal şehir arayışları. Kitap, gelişmekte olan şehirler için önemli bir karşılaştırma ve analiz kaynağı sunar.

Küreselleşme sürecinde kentlerin nasıl değiştiğine dair bazı örnekler: Ekonomik yapı: Kentler, sermayenin cazibe merkezi haline gelir ve üretim merkezi olma işlevlerini ikinci plana atarak, hizmet ve iletişim olanaklarını ön plana almaya başlar. Fonksiyonel değişim: Kentler, küresel ekonominin örgütlenmesinde komuta merkezi, finans ve uzmanlık gerektiren ileri hizmet şirketlerinin yerleşim yeri, üretim merkezi ve ürün-hizmet piyasası gibi yeni fonksiyonlar üstlenir. Mekânsal dönüşüm: Banliyöleşme artar, lüks konut satışları benzer şehirlere benzer şekilde yükselir ve kent merkezleri ile çevre bölgeler arasında eşitsizlikler artar. Toplumsal yapı: Kentlerde sosyal, kültürel ve etnik ayrışmalar derinleşir, tüketim kalıpları değişir ve kadınlar gibi gruplar değişimden en çok etkilenen kesimler arasında yer alır. Rekabet: Kentler, küresel ölçekte rekabet etmeye başlar ve bu rekabet, kentsel yeniden gelişim projelerini teşvik eder.

Küreselleşme ve kulüp hizmetleri şu şekilde açıklanabilir: Küreselleşme ve Spor Kulüpleri: Küreselleşme, spor kulüplerini de etkileyerek onları birer işletmeye dönüştürmüştür. Kulüp Hizmetleri: Spor kulüpleri, katılimsal ve seyirsel ürünler sunar; spor etkinlikleri için gerekli araç-gereçleri temin eder; tutundurmaya ilişkin ticari eşyalar ve spor etkinliklerinin yapılabileceği tesisler sunar. Küreselleşme, spor endüstrisini ekonomik, politik, teknolojik ve sosyokültürel boyutlarıyla etkilemektedir.

İnsanların nereye gittiğine dair kesin bir yanıt vermek mümkün değildir. Ancak, bazı olası senaryolar şunlardır: Teknolojik gelişmeler: Yapay zeka, biyoteknoloji ve nanoteknoloji gibi alanlardaki ilerlemeler, tıp, enerji ve iletişim sektörlerinde devrim yaratabilir. Uzay keşfi: İnsanların diğer gezegenlere ve uzaydaki kaynaklara ulaşma potansiyeli, yeni yaşam alanları ve kaynaklar anlamına gelebilir. İklim değişikliği ve sürdürülebilirlik: Çevre dostu çözümler arayışı artabilir. Toplumsal değişim: Toplumsal eşitlik, insan hakları ve çeşitlilik konularında ilerlemeler, daha adil ve eşit toplumlara yönelik bir eğilim oluşturabilir. Bu senaryolar, mevcut eğilimlere ve bilgilere dayanarak tahmin edilmiştir; ancak gelecekte ne olacağını tam olarak tahmin etmek mümkün değildir.

Arjun Appadurai'nin küresel kültürel akış teorisi, küreselleşmenin kültürel dinamikleri nasıl şekillendirdiğini beş ana akış üzerinden analiz eder: 1. Ethnoscapes: İnsanların, göçmenlerin ve diasporaların hareketliliğini ifade eder. 2. Technoscapes: Teknolojilerin ve bilgi akışının uluslararası boyutta nasıl yayıldığını ele alır. 3. Mediascapes: Medya içeriklerinin ve imgelerinin kültürel etkileşim üzerindeki etkisini inceler. 4. Financescapes: Küresel ekonomik akışların ve finansal sistemlerin etkileşimini içerir. 5. Ideoscapes: Fikirlerin, ideolojilerin ve politikaların dünya genelindeki yayılımını temsil eder. Appadurai, küreselleşmenin homojenleşme yerine heterojenleşme yarattığını savunur; bu, yerel ve küresel unsurların sürekli bir etkileşim içinde olduğu anlamına gelir.

Çağdaş yaşamın başlangıcı, Fransız Devrimi (1789) olarak kabul edilir. Çağdaş yaşamın bazı temel özellikleri: Teknolojik yenilikler. Küreselleşme. Sosyal ve kültürel çeşitlilik. Bireysel özgürlük ve haklar. Çevre bilinci.

Gitarda küreselleşme, farklı kültürlerin müzikal etkileşimlerini ve bu etkileşimlerin gitar üzerinden nasıl gerçekleştiğini ifade eder. Bazı örnekler: Perdesiz gitar: 1976 yılında Erkan Oğur'un geliştirdiği perdesiz gitar, standart gitar formuna meydan okuyarak, tamperaman sistemlerini aşan bir özgürlük sunar ve farklı kültürleri tek bir enstrümanla temsil edebilme özelliği taşır. Popüler müzik: 80'lerden itibaren, Kuzey Amerikalı ve Avrupalı gitaristlerin albümlerinde egzotik veya oryantal temaların kullanılması, küreselleşme ve yerel unsurların birleşimi olarak değerlendirilebilir. Müzik eğitimi: Küreselleşme, müzik eğitiminin de küreselleşmesine yol açmış, farklı kültürlerin müziklerinin ve enstrümanlarının daha geniş bir şekilde öğrenilmesini sağlamıştır.

Aşağıdan ve yukarıdan küreselleşmeye örnek olarak şunlar verilebilir: Yukarıdan küreselleşme. Örnekler: 19. yüzyılda İngiltere'nin dünya imparatorluğu olması; 20. yüzyılda ABD'nin ekonomik ve siyasal gücünün artması. Aşağıdan küreselleşme. Örnekler: 1999'da DTÖ zirvesini protesto eden "Seattle buluşması"; 2001'de Brezilya'nın Porto Alegre kentinde Dünya Sosyal Forumu'nun oluşturulması.

Küreselleşmenin Türkçeye etkileri şu şekilde özetlenebilir: Dil Kirliliği: Küreselleşme, yabancı sözcüklerin Türkçeye girmesine yol açarak dil kirliliğine neden olmaktadır. Kültürel Etkileşim: Küreselleşme, Türk toplumunun beğeni ve ilgi alanlarının değişmesine, yabancı kültür unsurlarının benimsenmesine yol açmaktadır. Glokal Varlık: Türkçe, glokal bir varlık göstererek küreselleşmeye karşı bir meydan okuma sergilemektedir. Bu etkilere karşı, Türkçenin korunması amacıyla bazı kanun teklifleri sunulmuş, örneğin tabela ve ilanlarda mecburi Türkçe kullanımı gibi düzenlemeler önerilmiştir.

Küreselleşme, yukarıdan ve aşağıdan olmak üzere iki ana yaklaşıma ayrılır: 1. Yukarıdan Küreselleşme: - Şirketlerin, pazarların ve seçkinlerin küreselleşmesi olarak kabul edilir. - Ekonomistler, şirket yöneticileri ve zengin ülkelerin liderleri tarafından desteklenir. - Rekabetçi bir ortamı teşvik ederek fakirleşme, eşitsizlik ve çevresel zarar gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. 2. Aşağıdan Küreselleşme: - Küreselleşme sürecine karşı doğan kitlesel bir harekettir. - Aktivistler tarafından temsil edilir ve küreselleşme sürecinde kendi ihtiyaçlarını ve çıkarlarını dayatmak üzere birleşen insanları içerir. Bu yaklaşımlar, küreselleşmenin farklı etkilerini ve aktörlerini vurgular.

Post-endüstriyel toplumun önemli olmasının bazı nedenleri: Bilginin artan önemi. Hizmet ekonomisinin yükselişi. Toplumsal yapının değişimi. Yeni yaşam modellerinin ortaya çıkışı. Ekonomik ve sosyal sorunların çözümü. Post-endüstriyel toplum kavramı, sosyolojide ve ekonomi araştırmalarında genel bir teorik temel olarak kullanılır.

Anthony Giddens, yapılaşma kuramı ve modern toplumlar üzerindeki bütünsel görüşleriyle tanınır. Başlıca görüşleri: Yapı ve eylem ilişkisi: Giddens, yapı ve eylemi birbirinin zıddı olarak görmektense, onları birbirini tamamlayan unsurlar olarak görür. Modernite: Modernitenin artık klasik sanayi toplumlarından farklı, daha karmaşık ve küresel bir evreye geçtiğini savunur. Küreselleşme: Küreselleşmenin zaman ve mekânın geleneksel anlamlarını yitirmesine yol açtığını belirtir. Risk toplumu: Modern toplumların, teknolojik gelişmeler nedeniyle doğa olayları ve insan kaynaklı tehlikelerle baş etmek zorunda olduğunu ifade eder. Öz-üretim: Geleneksel kimlik kalıplarının çözüldüğünü ve bireyin sürekli kendini yeniden tanımlamak zorunda olduğunu savunur.

Amerikan yapımı filmlerin daha çok izlenmesinin birkaç nedeni vardır: Yüksek bütçe ve görsel efektler: Hollywood filmleri, yüksek bütçeler ve en yeni görsel efektlerle üretilir. Çeşitli film türleri: Macera, aksiyon, aşk, komedi gibi birçok film türünü kapsar. Güçlü markalar ve oyuncular: Dünyaca ünlü film stüdyoları ve oyuncuların varlığı, izleyicilerin ilgisini çeker. Teknik üstünlük: Film yapımındaki teknik yenilikler ve yaratıcı yaklaşımlar, filmlerin daha etkileyici olmasını sağlar.

Simon Kuper, futbolla ilgili kitaplarında futbolun sadece bir spor olmadığını, siyaset, ekonomi, kültür ve toplumla olan derin bağlarını ele alır. "Futbol Asla Sadece Futbol Değildir". "Ajax, Hollandalılar ve Savaş". "Futbolun Şifreleri". "Futbol Adamları".

Postendüstriyalizm, aşağıdaki olaylarla karakterize edilebilir: Ekonomik geçiş: Üretimden hizmete geçiş, bilgi ve teknolojinin değer kazanması. Teknolojik gelişmeler: Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yoğun kullanımı, otomasyon ve küreselleşme. Toplumsal değişimler: Mavi yakalı işlerin azalması, profesyonel işçilerin öneminin artması, yaratıcı endüstrilerin yükselişi. Sanat ve kültür: Terk edilmiş fabrika ve endüstri bölgelerinin sanatçılar için ilham kaynağı olması, endüstri sonrası geçmişe özlem. Bu kavramlar, genellikle Daniel Bell'in çalışmalarıyla popüler hale getirilmiştir.

Modern siyaset, 17. yüzyılda Thomas Hobbes'un öncülüğünde, siyaseti özerk bir alan olarak gören ve mekanistik bir yaklaşımla formüle edilen bir düşünce sistemidir. Modern siyasetin bazı özellikleri: Siyasetin özerkliği: Siyaset, ahlak ve dinden bağımsız bir alandır. Egemenlik: Modern devlet, kendi toprakları üzerinde en yüksek otoritedir ve hukukun kaynağıdır. Sosyal sözleşme: Siyasal düzen, halk tarafından oluşturulur ve sürdürülür. Sınırlı egemenlik: Egemenliğin belirli sınırlar dahilinde kullanılması gerektiği anlayışı. Halk egemenliği: Halkın, rejimin yaratıcısı ve sürdürücüsü olması. Modern siyaset, liberalizm, demokrasi ve ulus devlet gibi kavramların temelini oluşturmuştur.

"Küresel mi, yerel mi, ne oluyor bize?" ifadesi, Korkut Tuna'nın 2003 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi'nde yayımlanan makalesinin başlığıdır. Makalede, toplumsal süreçlerde yaşanan dönüm noktalarının, toplumların karşılaştığı yeni durumların, fikri açıdan bazı açıklama arayışlarını da beraberinde getirdiği ifade edilmektedir. Ayrıca, "küresel mi, yerel mi, ne oluyor bize?" ifadesi, Kemal Ay'ın 2017 yılında Medium'da yayımlanan "Çözüm küresel mi yerel mi?" başlıklı yazısına da atıfta bulunabilir.

"Küreselleşme Sürecinde Kentlerimize Giren Yeni Tüketim Mekanları ve Yitirilen Kent Kimlikleri" başlıklı makale, Şehir Plancısı Perihan KİPER tarafından yazılmış ve 2004 yılında "Planlama" dergisinde, 4. sayısında, 14-18. sayfalar arasında yayımlanmıştır. Makalede, küreselleşmenin kent kimlikleri üzerindeki etkileri ele alınmakta, tarihsel ve kültürel mirasın kaybolma süreci, tüketim kültürünün kent mekanlarına etkisi ve kentlerin kimliksizleşmesi konuları işlenmektedir.

Dani Rodrik'in "Akıllı Küreselleşme" kitabı, Efil Yayınevi tarafından yayınlanmıştır.

Risk toplumu, Ulrich Beck tarafından ortaya atılan bir kuram olup, sanayi toplumunun modernleşme süreciyle birlikte ortaya çıkan çevresel, kültürel, toplumsal, bilimsel risk ve tehlikeleri kapsar. Risk toplumu ile ilgili PDF dosyalarına aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: dergipark.org.tr. academia.edu. ithakiyayingrubu.com. researchgate.net. sosyalbilimler.org.