Kovuşturma

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 18. maddesi, geri verme (suçluların iadesi) kurumunu düzenler. Geri verme şartları: İade talep edilen kişinin Türk vatandaşı olmaması. Talep eden ülke içinde işlemekle itham edildiği bir suç nedeniyle soruşturma veya ceza kovuşturmasının başlamış olması ya da kesinleşmiş bir mahkumiyet hükmünün bulunması. Atılı fiilin, Türk kanunlarına göre de suç oluşturması ve iadeye konu olabilecek bir suç olması. Geri verme talebinin kabul edilmeyeceği durumlar: Fiilin Türk kanunlarına göre suç olmaması. Fiilin düşünce suçu veya siyasi/askeri suç niteliğinde olması. Fiilin Türkiye'nin güvenliğine karşı işlenmiş olması. Fiilin zamanaşımına veya affa uğramış olması. TCK'nın 18. maddesi, 23.04.2016 tarihli 6706 sayılı kanunla mülga edilmiştir.

CMK 172, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 172. maddesini ifade eder. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar, Cumhuriyet savcısının, soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde verdiği karardır. Bu karar, suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir. CMK 172/2. maddeye göre, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra, yeni delil meydana çıkmadıkça aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz.

Takipsizlik kararının kaldırılması, sulh ceza hakimliğinin itirazı kabul etmesi sonucu gerçekleşir. Bu durumda: Savcı, soruşturmayı yeniden değerlendirerek kamu davası açmak zorundadır. Soruşturma, kovuşturma aşamasına geçer. Takipsizlik kararının kaldırılmasından sonra, yeni delillerin ortaya çıkması veya eksik soruşturmanın tamamlanması durumunda yeniden inceleme yapılabilir ve dava süreci başlatılabilir. Takipsizlik kararının kaldırılması, şüphelinin "suçsuz olduğu" anlamına gelmez; sadece o aşamada suçun ispatlanamadığı veya yargılama yolunun kapalı olduğu anlamına gelir.

Z65.3 kodu, ICD-10-CM sistemine göre "yasal durumlarla ilgili diğer problemler" anlamına gelir. Bu kategoriye giren bazı durumlar şunlardır: tutuklama ve diğer hapsedilmeler; çocuk velayeti veya destek davaları; dava süreçleri; kovuşturma. Bu kod, 2025 yılı itibarıyla geçerlidir ve "diğer yasal durumlar"la ilgili problemleri ifade eder.

Türk Ceza Kanunu (TCK) Madde 73, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlarda, yetkili kişinin altı ay içinde şikayette bulunmaması durumunda soruşturma ve kovuşturmanın yapılamayacağını düzenler. TCK Madde 74 ise genel af, özel af ve şikayetten vazgeçmenin, müsadere edilen şeylerin veya ödenen adli para cezasının geri alınmasını gerektirmediğini; kamu davasının düşmesinin, malların geri alınması ve uğranılan zararın tazmini için açılan şahsi hak davasını etkilemeyeceğini belirtir. Ayrıca, TCK'nın 73. maddesinin 7. fıkrasına göre, şikayetten vazgeçme, şahsi haklardan vazgeçmeyi doğurmaz; şikayetçi, hukuki haklarını ileri sürme hakkını kaybetmez.

Kovuşturmaya yer olmadığı kararı (takipsizlik kararı) sonrası kovuşturma evresine geçilebilmesi için yeni deliller ortaya çıkması gerekmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildikten sonra aynı fiilden dolayı kamu davası açılabilmesi için iki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir: 1. Yeterli şüphe oluşturacak yeni deliller elde edilmelidir. 2. Bu hususta sulh ceza hakimliğince bir karar verilmelidir.

CMK avukatını, şüpheli veya sanık talep eder. CMK avukatı, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında, gözaltına alınan, tutuklanan veya hakkında ceza davası açılan kişilere, müdafii yoksa, devlet tarafından ücretsiz olarak atanan avukattır. Şüpheli veya sanık, ifadesinin alınmadan önce "avukat istiyorum" demesi yeterlidir.

Ceza muhakemesi, üç aşamadan oluşur: 1. Soruşturma Aşaması: Suç işlendiğine dair bilgi alındıktan sonra, delillerin toplanması ve faillerin araştırılmasını içerir. 2. Kovuşturma Aşaması: İddianamenin kabulüyle başlar ve hükmün kesinleşmesine kadar devam eder. 3. İstinaf ve Temyiz Aşamaları: Yargılama sürecinin ardından, kararın istinaf veya temyiz mercilerinde incelenmesi aşamasıdır.

TCK madde 289, 4. fıkra, bir suça ilişkin soruşturma veya kovuşturma kapsamında elkonulan eşyanın amacı dışında kullanılmasını suç olarak düzenler ve bu eylemi gerçekleştiren kişiye bir yıla kadar hapis cezası öngörür. Tam metin şu şekildedir: > Bir suça ilişkin soruşturma veya kovuşturma kapsamında elkonulan eşyayı amacı dışında kullanan kimse, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu madde, muhafaza (yedieminlik) görevini kötüye kullanma suçunun bir parçasıdır ve failin, kendisine teslim edilen malı özenle koruma yükümlülüğünü yerine getirmediğini ifade eder.

Savcının kovuşturmaya gerek görmemesi, "kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (KYOK) veya takipsizlik kararı" anlamına gelir. KYOK kararının verildiği durumlar: Yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi. Kovuşturma olanağının bulunmaması. KYOK kararı, suçtan zarar gören ve önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir.

Takipsizlik kararını (kovuşturmaya yer olmadığına dair karar) kaldıran merciler şunlardır: Sulh ceza hâkimliği. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM). Takipsizlik kararı, savcı tarafından ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) öngörülen usule uygun olarak verilir.

Nuno Espirito Santo'nun kovulmasının iki farklı nedeni vardır: 1. Valencia'da: Portekizli teknik direktör, 2015 yılında Valencia'daki görevini sportif değil, sosyal nedenlerden dolayı bıraktığını belirtmiştir. 2. Tottenham'da: 2021 yılında Tottenham'da ise Nuno, alınan kötü sonuçlar ve kulüp içindeki uyumsuzluk nedeniyle görevinden alınmıştır.

Sanık hukuki durumu, ceza yargılamasının kovuşturma aşamasında belirlenir. Bu aşama, hakkında soruşturma yürütülen şüphelinin iddianamenin kabul edilmesiyle birlikte sanık olarak adlandırılmasıyla başlar.

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (KYOK), Cumhuriyet savcısı tarafından iki durumda verilir: 1. Yeterli şüphe bulunmaması: Savcı, soruşturma aşamasında toplanan delillerin şüphelinin suçu işlediğini gösterecek yeterli şüphe oluşturmadığını düşündüğünde KYOK kararı verir. 2. Kovuşturma olanağının bulunmaması: Şikayete bağlı suçlarda şikayet şartı gerçekleşmediği, şüphelinin ölümü, dava zamanaşımı gibi nedenlerle kovuşturma yapılamaması durumunda da KYOK kararı verilir. Bu kapsamda yer alan suçlar arasında: - Özel hayatın gizliliğini ihlal, - Konut dokunulmazlığını ihlal, - Basit kasten yaralama, - Cinsel taciz gibi suçlar bulunur.

İdari kovuşturma, idari makamlar tarafından, kamu görevlilerinin mevzuat hükümlerine aykırı eylemlerinin soruşturulması amacıyla gerçekleştirilir. İdari kovuşturma aşamaları: 1. İhbar veya şikayet: Suç işlendiğinin ihbar veya şikayet yoluyla yetkili makamlara bildirilmesi. 2. Soruşturma: İdari kolluk görevlileri, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplar, gerekli belgeleri ister ve keşif yapar. 3. Karar: Yeterli delil elde edilirse, idari amirler tarafından uyarma, kınama, uzaklaştırma gibi yaptırımlar uygulanır. Bu süreçte, hukukun genel ilkelerine ve idari düzenlemelere uyulması önemlidir.

Ceza yargılaması devam ederken açılabilecek davalar şunlardır: 1. Kovuşturma Davası: İddianamenin kabul edilmesiyle birlikte başlar ve suçun işlendiği iddia edilen kişinin sanık olarak yargılandığı aşamadır. 2. Uzlaştırma Davası: Uzlaştırmaya tabi olan suçlar için, şüpheli ile suçtan zarar gören arasında anlaşma sağlanması durumunda açılır. 3. Bağlantılı Davalar: Birden fazla suçun veya sanığın bağlantılı olması durumunda, bu davalar birleştirilerek tek bir mahkemede görülebilir. Ayrıca, ceza davasında verilen karara karşı itiraz veya temyiz yolları da mevcuttur.

Zararın giderilmesinde indirim, etkin pişmanlık hükümleri kapsamında iki farklı aşamada yapılabilir: 1. Soruşturma aşamasında: Suç tamamlandıktan sonra fakat kovuşturma başlamadan önce failin mağdurun zararını tamamen gidermesi durumunda, verilecek cezanın üçte ikisine kadar indirim yapılabilir. 2. Kovuşturma aşamasında: Etkin pişmanlık, kovuşturma başladıktan sonra fakat hüküm verilmeden önce gösterilirse, verilecek cezanın yarısına kadar indirim yapılabilir.

CMK'ya göre soruşturma ve kovuşturma kavramları şu şekilde tanımlanır: 1. Soruşturma. 2. Kovuşturma.

Tevsii tahkikat talep dilekçesi, ceza yargılamasında kovuşturmanın genişletilmesi talebiyle mahkemeye sunulan resmi bir başvuru belgesidir. Bu dilekçe ile hakimden, mevcut delillerin yeterli görülmediği veya yeni delillerin sunulması gerektiği hallerde, araştırmanın genişletilmesi ve ek incelemelerin yapılması talep edilir. Talep dilekçesinde genellikle şu unsurlar yer alır: - Davanın esas numarası ve taraf bilgileri; - Eksik kalan veya yeniden değerlendirilmesi istenen deliller; - Tanıklar ve incelemeler; - Talebin gerekçesi ve dayanakları.

Soruşturma evresi, aşağıdaki durumlardan birinin gerçekleşmesi ile sona erer: 1. Kovuşturmaya yer olmadığı kararı (takipsizlik kararı) verilmesi. 2. İddianamenin düzenlenmesi ve mahkemeye sunulması.