Kolon

Perde beton, kolona göre daha sağlam kabul edilir. Perde beton, binaların taşıyıcı sistemlerinde kullanılan ve yüksek dayanıklılık sağlayan bir yapı elemanıdır. Kolonlar ise binanın düşey yükünü taşırken perde beton duvar, deprem ve rüzgar gibi binanın maruz kaldığı yatay yükü taşır. Ancak, perde beton ve kolonun sağlamlığı, kullanılan malzeme kalitesine, çevresel koşullara ve bakıma bağlı olarak değişir.

Betonarme kolonların kırılmasına neden olan bazı faktörler şunlardır: Yetersiz enine donatı (etriye). Yetersiz boyuna donatı. Beton kalitesinin düşüklüğü. Kolon boyutlarının yetersizliği. Kötü işçilik. Dolgu duvarların etkisi.

Eksenel kuvvet, bir kolona sadece bir yönde uygulanan normal kuvvettir. Kolonlarda eksenel kuvvet etkisi şu şekillerde olabilir: Normal kuvvet etkisinde. Normal kuvvet ve moment etkisinde. TS500 ve Deprem Yönetmeliği'ne göre, eksenel kuvvet etkisi sınırlanır.

Kolonda üç tane tenia coli bulunur. Bu bantlar, genellikle şu şekilde adlandırılır: Tenia libera. Tenia mesocolica. Tenia omentalis. Çekum, yükselen, inen ve sigmoid kolonda bu bantların konumları sabittir.

5 cm genişliğinde ve 100 metre uzunluğunda elastik kolon, 1 top olarak adlandırılır. Dolayısıyla, 5 cm elastik kolon 100 metre uzunluğundadır.

Kolonda etriye sıklığı, kolonun sarılma bölgelerinde şu şekilde belirlenmelidir: Kolon alt ve üst uçlarında: Sarılma bölgelerinin her birinin uzunluğu, döşeme üst kotundan yukarıya doğru veya kolona bağlanan en büyük kirişin alt yüzünden başlayarak aşağıya doğru ölçülmek üzere, kolon serbest yüksekliğinin 1/6'sından, kolon en büyük kesit boyutunun 1,5 katından ve 500 mm'den daha küçük olmamalıdır. Kolon orta bölgesinde: Etriye, çiroz veya spiral aralığı, en küçük kesit boyutunun yarısından ve 200 mm'den daha büyük olmamalıdır. Etriye kolları arası yatay mesafe: Etriyenin çapının 25 katından daha büyük alınmamalıdır. Ayrıca, kolon bindirme ve sarılma bölgelerindeki etriye aralığı, kısa kenarın üçte biri (bmin/3) veya 15 cm değerlerinden hangisi daha güvenli bölgede kalıyorsa o değer tercih edilmelidir. Etriye sıklığının belirlenmesinde Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği gibi yönetmeliklerdeki sınırlara dikkat edilmelidir.

Betonarme silindir kolon, dairesel enkesitli kolon olarak tanımlanabilir. Betonarme kolonlar, malzeme yetersizliği nedeniyle (ezilme, parçalanma, dağılma, akma gibi) yük taşımaz hale geliyorsa kısa kolon olarak sınıflandırılır. Ayrıca, betonarme kolonlar, donatının yanal şekil değişimine engel olup çubukları yerinde tutmak için kullanılan sargıya bağlı olarak, etriyeli veya fretli kolonlar şeklinde de tanımlanabilir. Betonarme kolonlarla ilgili daha fazla bilgiye aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: atopcu.osmanmuratkaya.com; munzur.edu.tr; help.idecad.com.tr.

"Kalıp saçak çakma" ifadesi hakkında doğrudan bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, "kalıp çakma" işlemi, bir inşaatın betonarme yapı elemanlarının dökümü sırasında betonun dökülmeden önce şekillendirildiği geçici kalıpların yerleştirilmesi işlemidir. Kalıp çakma sürecinde dikkat edilen bazı unsurlar şunlardır: Kalıp türü. Proje büyüklüğü. İşçilik maliyeti. Malzeme kalitesi. Kalıp kurulum süresi. Yeniden kullanım oranı.

Kolonda kanser öncesi lezyonlar, genellikle polip olarak adlandırılır. Poliplerin yanı sıra, kolonda kanser öncesi olarak değerlendirilebilecek bazı durumlar: Ailesel adenomatöz polipozis (FAP) ve Lynch sendromu gibi genetik sendromlar. Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları. Kanser öncesi lezyonların tespiti için düzenli olarak kolonoskopi ve dışkıda gizli kan testi gibi tarama testleri yapılması önerilir.

Kısa kolonlar, çeşitli durumlarda oluşabilir: Bant pencereler: Bodrum katlarının dış duvarlarında aydınlatma veya havalandırma için oluşturulan bant pencereler, kolonların serbest yüksekliğini kısıtlayarak kısa kolon davranışına neden olur. Kat kirişlerinde süreksizlik: Kat kirişlerinin süreksiz olması, kısa kolon oluşumuna yol açar. Taşıyıcı olmayan rijit elemanlar: Bölme veya dolgu duvarlar gibi rijit elemanlar, kolonun etkili boyunu kısaltır. Çok kalın döşemeler: Çok kalın döşemeler, kolonların etkili boyunu azaltır. Pencere üstü hatıllar: Pencere üstü hatıllar, kolonların serbest boyunu kısaltır. Merdiven sahanlıkları: Merdiven sahanlıkları, kısa kolon oluşumuna neden olabilir. Eğimli arazilerde kademeli temel: Eğimli arazilerde temellerin farklı seviyelerde yapılması, kolon boylarının farklı uzunlukta olmasına yol açar. Asma katlar: Asma katların bulunması, kısa kolon oluşumuna sebep olabilir.

İskelet karkas çerçeveli sistem, taşıyıcı sistemi kolon ve kirişlerden oluşan yapı sistemidir. Bu sistemde, yapıya etkiyen yüklerin büyük bir kısmı, kolonlar ve kirişler vasıtasıyla zemine aktarılır. İskelet karkas çerçeveli sistemler, kullanılan malzemeye göre üç ana kategoriye ayrılır: Betonarme karkas yapılar. Çelik karkas yapılar. Ahşap karkas yapılar.

Kolon ve kirişler, bir yapıdaki yükleri taşıyarak ve güç aktarımı yaparak hareket eder. Kolonlar: Çalışma prensibi: Kolonlar, temel olarak basınç (compression) kuvveti altında çalışır. Hareketi: Kolonlar, düşey yükleri (örneğin, tavan ve katlar arasındaki ağırlık) taşır ve duvarların üzerinde bulunarak, yapının alt kısmından üst kısmına doğru yükselir. Kirişler: Çalışma prensibi: Kirişler, temel olarak eğilme (bending) kuvveti altında çalışır. Hareketi: Kirişler, yatay yükleri (örneğin, döşeme üzerindeki insanların ve eşyaların ağırlığı) taşır ve kolonlar ile duvarlar arasında bulunarak, yapının üst kısmından alt kısmına doğru uzanır. Kolon ve kirişler, tek başlarına bir anlam ifade etmez; bir sistem olarak çalışarak yükleri güvenli bir şekilde zemine aktarır.

Balkonda taşıyıcı kolonun nasıl anlaşılacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, bir evdeki taşıyıcı kolonları belirlemek için şu yöntemler kullanılabilir: Bina planına bakmak. Görünür temel aramak. Zemin kurulumu aramak. L-konsolları kontrol etmek. Taşıyıcı kolonları belirlemek için bir profesyonelden yardım almak en güvenli yöntemdir.

Tekil temel, her kolon için ayrı ayrı yapılan bir temel şeklidir. Örneğin, bir müstakil ev projesinde toplamda 4 adet kolon bulunuyorsa, bu kolonlara ait birbirinden bağımsız 4 adet tekil temel yer alır.

Kolon ve kiriş beton dökümü şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Hazırlık: Beton döküm yöntemi ve süresi önceden belirlenmeli, gerekli aletler hazır olmalıdır. Kalıplar sağlam, temiz ve yağlanmış olmalıdır. Beton, transmikser ve pompaların çalıştığı alanın çökme ve kaymaya karşı dayanıklı olduğundan emin olunmalıdır. 2. Döküm: Beton, kalıba zarar vermeden ve donatıyı yerinden oynatmadan, 1,5 metreden fazla yükseklikten düşürülerek dökülmemelidir. Kolon ve perdelerde çok yüksekten beton dökülmemeli, ayrılmalar olabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Vibratör kullanılarak beton sıkıştırılmalıdır. 3. Sonrası: Beton, sıcaktan, soğuktan, olumsuz hava şartlarından, titreşim ve sarsıntıdan korunmalıdır. Beton, yeterli derecede katılaşıncaya kadar sulanmalı ve kür uygulanmalıdır. Monolitik döküm (tulum döküm) olarak bilinen, kolonlarla kiriş ve döşemenin tek seferde dökülmesi, TS 500'e göre özel durumlar dışında önerilmez.

Betonarme kolonda moment hesaplaması için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Yaklaşık yöntem (moment büyütme yöntemi). Moment eğrilik analizi. Ayrıca, betonarme kolonların normal kuvvet-moment etkileşim diyagramları hesaplanırken, statik denge denklemleri kullanılır. Betonarme kolonlarda moment hesaplaması karmaşık bir süreç olduğundan, bir uzmana danışılması önerilir.

Kolonlara iki ana türde donatı yerleştirilir: 1. Boyuna Donatılar: Kolonun yüksekliği boyunca düşey olarak yerleştirilen ana çelik çubuklardır. 2. Enine Donatılar: Boyuna donatıları sarmalayan ve belirli aralıklarla yerleştirilen çelik çubuklardır. İki ana tipi vardır: Etriyeler: Genellikle kare veya dikdörtgen kesitli kolonlarda kullanılır. Fretler (Spiral Donatı): Genellikle dairesel kesitli kolonlarda kullanılır. Donatı türleri, mühendisler tarafından yapısal hesaplamalar sonucunda belirlenir ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak projelendirilir.

Kolon çapı ile enjeksiyon basıncı arasındaki ilişki, doğru orantılıdır. Yüksek enjeksiyon basınçlarında daha yüksek kolon çapları elde edilir. Jet grout yönteminde, kolon çapı ve dayanımı arasında doğrusal bir ilişki bulunduğu birçok araştırmacı tarafından belirtilmiştir. Enjeksiyon basıncının pompadan çıktıktan sonra hortumlarda, sürme borusu ve püskürtme ağzında %5 ila %10 arasında kaybolacağı unutulmamalıdır. Enjeksiyon basıncı, tij geri çekme hızı, enjeksiyon debisi ve düzeltilmiş standart penatrasyon sayısı (SPT-N) gibi parametrelerin kolon çapına etkisi, istatistiksel yöntemlerle araştırılabilir. Jet grout uygulamaları, zemin türü, tabakalanma durumu, yeraltı su seviyesi gibi kontrol edilemeyen parametreler nedeniyle kesin bir kolon çapı garantisi vermez. En uygun kolon çapının belirlenmesi için, proje kapsamında önerilen değerler doğrultusunda saha içinde deneme kolonları oluşturulması önerilir.

4 kat için kaç metre kolon gerektiği, binanın taşıyıcı sistemi, mimari tasarımı, yük miktarı ve zemin koşulları gibi birçok faktöre bağlıdır. Genel olarak, betonarme yapılarda kolonlar 4-6 metre aralıklarla yerleştirilir. Bir kolon için ortalama beton hacmi, kolonun kesit ölçülerine ve yüksekliğine bağlı olarak değişir. En uygun kolon aralıklarını belirlemek için bir yapı mühendisine danışılması önerilir.

Kolon ve rektum kanseri aynı değildir, ancak kolorektal kanserler olarak adlandırılan bir kanser türünün iki farklı türüdür. Kolon kanseri, kalın bağırsağın kolon adı verilen bölümünde gelişen kötü huylu tümörlerdir. Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmı olan rektumda ortaya çıkan kanser türüdür. Her iki kanser türü de genellikle bağırsak poliplerinin zamanla kansere dönüşmesiyle ortaya çıkar.