KişilikBozuklukları

Davranış bozukluklarının en ağır hali, psikotik tepkiler olarak adlandırılır. Psikotik tepkilerin bazı türleri: Depresyon: Ağır ruhsal çöküntüler. Mani: Neşe, canlılık ve hareketlilik. Paranoya: Gerçekle ilgisi olmayan, mantıksız iddialar (hezeyanlar). Şizofreni: Halüsinasyonlar, çağrışımlarda kopmalar, saçma ve anlaşılmaz bir konuşma. Davranış bozukluğu şüphesi durumunda, kesin tanı ve tedavi için bir psikiyatriste başvurulması önerilir.

Yatay çizgi, belirli bir kişilik bozukluğuyla doğrudan ilişkilendirilmemiştir. Ancak, yazı analizinde (grafoloji) yatay çizgi, kişinin kendini kontrol etmeyi seven, istikrarlı ve düşüncede net olan bir karaktere sahip olduğunu gösterebilir. Kişilik bozuklukları hakkında doğru bilgi ve teşhis için bir uzmana danışılması önerilir.

Ayıplanma korkusu, çekingen kişilik bozukluğunda görülür. Çekingen kişilik bozukluğuna sahip bireyler, eleştirilme, onaylanmama ya da reddedilme korkuları nedeniyle samimi ilişkilere ket vurur ve karşılıklı ilişkilerin önemli olduğu mesleki faaliyetlerden kaçınırlar. Kişilik bozukluklarının teşhisi için bir ruh sağlığı uzmanına başvurulması önerilir.

Kişilik bozukluklarının tanısında kullanılan bazı görüşme teknikleri şunlardır: Yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış görüşmeler. DSM-5 Kişilik Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-5-PD). Iowa Kişilik Bozukluğu Taraması (IPDS). Ayrıca, dissosiyatif kimlik bozukluğu gibi durumlarda SCID-D (Yapılandırılmış Klinik Görüşme) kullanılır. Tanı sürecinde, bireyin geçmişi, travmatik yaşantıları, semptomları ve yaşadığı dissosiyatif deneyimler ayrıntılı bir şekilde ele alınır.

Ruhsuz insanların neden soğuk davrandığına dair bazı olası nedenler: Kişilik özellikleri ve yapıları: Çekingen, asosyal veya kendini beğenmiş bir yapıya sahip olabilirler. Duygusal durum: Morallerinin bozuk veya bunalımda olması, yakınlaşmak istememelerine yol açabilir. Bağlanma sorunları: Güven sorunları veya bağlanma problemleri yaşayabilirler. Dış etkenler: Herhangi bir dış olay veya durum, duygusal olarak onları etkilemiş olabilir. Duygusal yoğunluk: Fazla duygusal insanlar, dış olaylara karşı ani tepkiler verebilir ve bu da tavır değişimlerine yol açabilir. Bağımlılık sorunları: Alkol veya uyuşturucu madde kullanımı gibi bağımlılık problemleri olabilir. Bipolar bozukluk: Ruhsal durumlarındaki dalgalanmalar, davranışlarında da kendini gösterebilir. Soğuk davranışların altında yatan nedeni kesin olarak belirlemek için bir uzmana danışılması önerilir.

DSM-5 kişilik bozuklukları için yapılandırılmış klinik görüşme (SCID-5-PD), DSM-5’e göre bir kişilik bozukluğunun olup olmadığını belirlemek için kullanılan yapılandırılmış bir görüşme kılavuzudur. Bu görüşme, kategorik değerlendirmenin yanı sıra boyutsal değerlendirme için de bir puanlama sistemi içerir. SCID-5-PD, 106 soruluk bir öz bildirim anketi de içerir. SCID-5-PD'nin Türkçe sürümü, geçerlilik ve güvenilirlik açısından araştırılmış ve psikometrik özellikleri ortaya konmuştur.

Asosyal ve antisosyal arasındaki temel fark, sosyal ilişkilere yaklaşımlarıdır: Asosyal: Sosyal etkileşimlerden kaçınan veya bu etkileşimlere ilgisiz olan bireyleri tanımlar. Antisosyal: Toplumun norm ve kurallarını ihlal eden, agresif ve düşmanca davranışlar sergileyen bireyleri tanımlar. Özetle: - Asosyal: Sosyal etkileşimlerden kaçınma veya ilgisizlik. - Antisosyal: Toplumun normlarına ve kurallarına karşı gelme, agresif davranışlar.

Takıntı hastalığı (obsesif-kompulsif bozukluk - OKB), obsesif-kompulsif kişilik bozukluğundan kaynaklanabilir. Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu olan bireyler, her şeyin kusursuz ve yerli yerinde olmasını ister, işlerinde sürekli iyileştirmeler yapar ve bir türlü işlerini tamamlayamazlar. Ancak, her takıntılı düşünce veya davranış OKB olarak değerlendirilmez. Takıntı hastalığının hangi kişilik bozukluğundan kaynaklandığına dair kesin bilgi için bir uzmana danışılması önerilir.

Kişilik bozukluğu belirtileri kişilik bozukluğunun türüne göre değişiklik gösterebilir. İşte bazı yaygın belirtiler: Antisosyal kişilik bozukluğu: Yalan söyleme, çalma, saldırganlık, sorumluluklarını yerine getirmeme. Borderline kişilik bozukluğu: Duygusal dengesizlik, dürtüsel davranışlar, kendine zarar verme eğilimleri, terk edilme korkusu. Histriyonik kişilik bozukluğu: Aşırı duygusallık, dikkat çekme arayışı, fiziksel görünüşe aşırı önem verme. Narsisistik kişilik bozukluğu: Üstünlük duygusu, başarı ve güç fantezileri, empati eksikliği. Çekingen kişilik bozukluğu: Eleştirilme korkusu, yetersizlik hissi, sosyal aktivitelerden kaçınma. Bağımlı kişilik bozukluğu: Başkalarına aşırı bağımlılık, karar vermede zorluk, özgüven eksikliği. Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu: Aşırı mükemmeliyetçilik, detaylara aşırı önem verme, kontrolcülük. Kişilik bozukluğu belirtileri varsa, bir uzmana danışılması önerilir.

Pasif agresif anksiyete bozukluğu ifadesi, mevcut kaynaklarda yer almayan bir terimdir. Ancak, pasif agresif kişilik bozukluğu ve anksiyete bozukluğu ayrı ayrı tanımlanabilir. Pasif agresif kişilik bozukluğu, kişinin duygularını doğrudan ifade etmek yerine dolaylı ve agresif yollarla göstermesi durumudur. Anksiyete bozukluğu ise, aşırı kaygı ve endişe durumlarıyla karakterize edilen bir ruh sağlığı sorunudur. Eğer bu tür belirtiler yaşıyorsanız, bir uzmana başvurmanız önerilir.

Hayır, çoklu kişilik bozukluğu (dissosiyatif kimlik bozukluğu) ve çift kişilik aynı şey değildir. Çoklu kişilik bozukluğu, kişinin iki veya daha fazla farklı kimliğe sahip olduğu ve bu kimlikler arasında bilinç değişimleri yaşadığı ciddi bir ruh sağlığı sorunudur. Çift kişilik ise, belirli bir bağlamda kullanılan ve net bir tanımı olmayan bir terimdir. Bu nedenle, iki durum arasındaki fark, çoklu kişilik bozukluğunun bilimsel bir tanı olması, çift kişilik teriminin ise genellikle günlük dilde kullanılmasıdır.

Deha ile delilik arasındaki ince çizgi, bazı bilim insanlarına göre, özellikle sanatçılar ve bilim insanları arasında görülen, zihinsel rahatsızlıkların yaratıcılığı tetiklemesi ile ilgilidir. Bu konuda öne çıkan bazı görüşler: Aristoteles'in görüşü. Prof. Craig Wright'ın görüşleri. Psikiyatrist Hagop Akiskal'ın bulguları. Ancak, bu konudaki araştırmalar, zihinsel rahatsızlıkların yaratıcılığı çoğunlukla bağımsız olarak ortaya çıkardığını ve bu tür hastaların genel nüfusa göre daha yaratıcı olmadığını göstermektedir.

Hayır, narsist ve patolojik kişilik bozukluğu aynı şey değildir. Narsist, kendini beğenmiş, kendine aşırı düşkün ve başkalarından ilgi bekleyen kişileri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Dolayısıyla, tüm narsistler patolojik kişilik bozukluğuna sahip değildir, ancak patolojik kişilik bozukluğu olan bireyler narsist özellikler gösterebilir.

Narsisizm temasını işleyen bazı filmler ve Türkçe özetleri: "Yetenekli Bay Ripley". "Karmakarışık". "Şeytan Marka Giyer". "Çılgınlar Kraliçesi". "Pearl". Ayrıca, "İlgi Manyağı (Sick of Myself)" filmi, narsisistik kişilik bozukluğu ve ilgi manyaklığı temalarını işler.

Borderline vaka çalışması, borderline (sınır) kişilik bozukluğu gösteren bireylerin psikoterapi süreçlerini inceleyen araştırmalardır. Bu tür vaka çalışmalarında genellikle şu adımlar izlenir: Danışanın demografik bilgilerinin sunulması. Terapist ve danışan arasındaki ilişkinin incelenmesi. Psikoterapi sürecinin ve kullanılan tekniklerin değerlendirilmesi. Kişilik değerlendirmesi ve bu sürecin danışan üzerindeki etkisinin tartışılması. Bu çalışmalar, borderline kişilik bozukluğu ve psikoterapi süreçleri hakkında farklı bakış açıları sunmayı amaçlar. Örnek bir vaka çalışmasına, "AYNA Klinik Psikoloji Dergisi"nde yayımlanan "Sınır (Borderline) Kişilik Bozukluğu: Bir Vaka Çalışması" başlıklı makale örnek verilebilir.

Kontrol etme isteği, Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu (OKKB) gibi kişilik bozukluklarında görülebilir. OKKB olan kişiler, aşırı detaycılık ve düzeni kontrol etme isteği, mükemmeliyetçilik, eski veya değersiz eşyaları atmaktan kaçınma, katılık ve inatçılık gibi özellikler sergilerler. Kişilik bozuklukları, bir uzman tarafından teşhis edilmelidir.

İkarus sendromu, narsistik kişilik bozukluğu ile ilişkilendirilebilir. Ancak, İkarus sendromu bir kişilik bozukluğu olarak tanımlanmamıştır; daha çok, başarı sonrası oluşan aşırı özgüvenin yol açtığı riskli davranışları ifade eden bir yönetim ilkesi veya sendrom olarak kabul edilir.

Alternatif kişilik tipleri arasında en yaygın olarak bilinenleri Myers-Briggs yaklaşımına göre belirlenen 16 kişilik tipidir. Bu tipler, dört temel özelliğin farklı kombinasyonlarından oluşur: 1. Dışadönük (E) / İçedönük (I). 2. Duyumsayan (S) / Sezgilerini kullanan (N). 3. Düşünen (T) / Hisseden (F). 4. Yargılayan (J) / Kavrayan (P). Ayrıca, Enneagram gibi diğer kişilik değerlendirme yöntemleri de farklı kişilik tipleri tanımlar. Bilim adamlarının yaptığı bir araştırmada ise kişilik türleri sıradan, çekingen, ben merkezci ve rol model olmak üzere dört kümede toplanmıştır. Bu nedenle, alternatif kişilik tiplerinin sayısı kullanılan yönteme göre değişiklik gösterebilir.

Yansıtma (projeksiyon), özellikle narsistik kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu gibi kişilik bozukluklarıyla ilişkilendirilir. Narsistik kişilik bozukluğu. Borderline kişilik bozukluğu. Yansıtmanın bir savunma mekanizması olarak aşırı kullanılması, psikolojik bir hastalık belirtisi olarak değerlendirilebilir.

Borderline kişilik bozukluğunda görülen modlar şunlardır: Terk Edilmiş, Suistimal Edilmiş Çocuk Modu. Öfkeli Çocuk Modu. Cezalandırıcı Ebeveyn Modu. Kopuk Korungan Mod. Sağlıklı Erişkin Modu. Borderline kişilik bozukluğu belirtileri gösteren bir kişinin, bir uzmana danışması önerilir.