KişilikBozuklukları

Borderline ödüllendirici birim, Masterson'un borderline kişilik bozukluğu modeline göre, bölünmüş nesne ilişkileri biriminde yer alan ve "ÖNİP" (Ödüllendirici ya da Libidinal Parça Birim) olarak adlandırılan bir yapıdır. Bu birim, hastanın kendilik aktivasyonunu bırakmasına ve geri çekilmeci uyumsuz davranışlarını inkâr etmesine yol açabilir. Borderline kişilik bozukluğunda ödüllendirici birim, bireyin terk edilme depresyonunu yaşamamak için yapışmacı davranışlar sergilemesine ve kendini iyi hissetmesine katkıda bulunabilir.

DSM-5'te 363 tür ve alt tür bulunmaktadır. Bu sayı, 22 ana tanı kategorisini kapsamaktadır.

Psikolojik histeri, psişik ve motor bozukluklar, özellikle duygusal reaksiyonlarda taşkınlık, ani sinirlenme, hareket bozuklukları, geçici kişilik değişimi ve günlük hafıza kaybı gibi çeşitli sistemlere ait psikosomatik şikayetlerle belirgin psikonevrotik bir bozukluktur. Histerik kişilik bozukluğu ise, aşırı duygusallık, dikkat çekme ihtiyacı ve onay arayışı ile karakterize edilen bir kişilik bozukluğudur. Günümüzde, histeri terimi yerine genellikle "somatoform bozukluklar" veya "dissosiyatif bozukluklar" terimleri kullanılmaktadır. Histeri belirtileri gösteren kişilerin profesyonel yardım alması önerilir.

Duygu bastırma, histrionik kişilik bozukluğunda görülebilir. Histrionik kişilik bozukluğu, kişinin ben merkezli oluşu, olayları aşırı abartma isteği, insanlarla kurduğu ilişkilerde yüzeysellik, duygu durumunda dengesizlik ve düzenden kaçma isteği gibi semptomlarla karakterize bir bozukluktur. Duygu bastırma, aynı zamanda nevrotik kişilik bozukluğunda ve bazı duygudurum bozukluklarında da görülebilir. Kişilik bozuklukları ve duygudurum bozuklukları ciddi sağlık sorunlarıdır; bu tür belirtiler gözlemlendiğinde bir uzmana danışılması önerilir.

Birden fazla kişiliği olan kişilere, psikolojide "dissosiyatif kimlik bozukluğu" veya "çoklu kişilik bozukluğu" tanısı konur. Bu bozukluğa sahip kişiler, kendilerinin farklı yaş, cinsiyet, hatta farklı yaşam geçmişine sahip başka bir kimliğe büründüğünü hisseder. Bu bozukluğun kökeninde genellikle ağır çocukluk travmaları veya uzun süreli istismar gibi aşırı stres durumları yer alır. Tanı ve tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.

Nevroz ve nevrotizm aynı şey değildir, ancak birbiriyle ilişkili kavramlardır. Nevrotizm, bir tür kişilik bozukluğudur ve bireyin sürekli kaygı duyması veya sık sık duygu değişimi yaşaması durumunu ifade eder. Nevroz ise, kişinin fobi gibi bazı temel korkulara veya özel durumlara karşı gösterdiği nevrotik tepkidir. Nevrotizm, bu tepkilerin kişinin hayatının bir parçası ve kişilik özelliği haline geldiği durumları tanımlar.

Willy Wonka'nın hastalığı olarak iki farklı teşhis öne sürülmektedir: 1. Bipolar bozukluk: Willy Wonka'nın periyodik olarak depresyon ve mani arasında geçiş yapması, bu tanıyı düşündürmektedir. 2. Narsistik kişilik bozukluğu: Wonka'nın aşırı arrogansı, hayranlık ihtiyacı ve empati eksikliği bu bozukluğa işaret edebilir. Ayrıca, Wonka'nın Schizotypal Kişilik Bozukluğu (STPD) belirtileri de gösterdiği düşünülmektedir. Bu bozukluk, yakın ilişkilerde rahatsızlık, bilişsel veya algısal çarpıtmalar ve tuhaf davranışlarla karakterizedir.

Hayır, narsist ve kendini öven aynı şey değildir. Narsist, kendini beğenmiş, kendine aşırı düşkün ve başkalarından ilgi bekleyen kişileri tanımlayan psikiyatrik bir terimdir. Kendini öven ise, kişinin kendi başarılarını ve yeteneklerini abartarak övmesi anlamına gelir. Ancak bu, narsist kişilik bozukluğunun tüm belirtilerini taşımayabilir. Bir kişinin narsist olup olmadığını kesin olarak belirlemek için bir uzmana başvurmak gerekir.

"Modern Yaşamda Kişilik Bozuklukları" adlı eserin PDF versiyonu, Theodore Millon, Seth Grossman, Carrie Millon, Sarah Meagher ve Rowena Ramnath tarafından yazılmıştır. Kitap, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından 2021 yılında üçüncü baskısı yapılarak yayımlanmıştır.

Borderline kişilik bozukluğunun bazı belirtileri: Yoğun terk edilme korkusu. İstikrarsız ve yoğun duygular. Kimlik karmaşası. Dürtüsel ve tehlikeli davranışlar. Boşluk hissi. Öfke kontrolü sorunu. Kendine zarar verme eğilimi. Gerçeklikten kopma. Bu belirtilerin şiddeti, süresi ve sıklığı bireylere ve rahatsızlığın seviyesine göre değişiklik gösterebilir. Borderline kişilik bozukluğu belirtileri gözlemlendiğinde bir uzmana danışılması önerilir.

"Kill Me, Heal Me" dizisinin 5. bölümünde Se Gi, Cha Do-Hyun’ın tüm kişiliklerini kendinde birleştirmeyi amaçlar ve Ri Jin’i etkilemek için türlü oyunlar yapar. Ri Jin, Do-Hyun ve Se Gi’yi ayırt etmekte zorlanır. Ayrıca, Do-Hyun’ın kişiliklerinden biri olan Ferry Parker, Ri On ile tanışır ve evlerine misafir olarak davet edilir.

Yansıtmanın savunma mekanizması, özellikle narsistik ve sınır (borderline) kişilik bozukluklarında sıkça görülür. Narsist bireyler, genellikle suçlayıcı, tutarsız, küçümseyici ve empatiden uzak davranışlar sergilerler. Sınır kişilik örgütlenmelerinde ise birey, kendi kabul edilemez duygularını veya özelliklerini dış dünyadaki başka birine yansıtır ve bu duyguların etkisi altında kalır. Yansıtmanın, aynı zamanda histrionik ve psikopatik kişilik bozukluklarıyla da ilişkili olduğu belirtilmiştir. Bu tür durumlarda, yansıtmanın farkına varmak ve bu mekanizmayı kırmak, bireylerin duygusal sağlığını iyileştirmeleri için önemli bir adımdır.

Mürekkep lekeleri (Rorschach Testi), çeşitli kişilik bozukluklarının teşhisinde kullanılabilir, bunlar arasında: Şizofreni; Obsesif-Kompulsif Bozukluk; Borderline (Sınırda) Kişilik Bozukluğu; Bağımlılık. Rorschach Testi, bireyin kişilik özelliklerini, duygusal durumunu ve düşünce süreçlerini analiz etmek için uygulanan projektif bir testtir. Testin yorumlanması, uzman bir psikolog tarafından standart yöntemler ve yapılandırılmış bir skorlama sistemi kullanılarak yapılmalıdır.

Çok karakterli insanlara "çift karakterli" veya "çoklu kişilik bozukluğu olan" kişiler denir. Çift karakterli: Bu terim, genellikle iki veya daha fazla farklı kişilik özelliğine sahip kişiler için kullanılır. Çoklu kişilik bozukluğu olan: Bu, dissosiyatif kişilik bozukluğu olarak da adlandırılan ve kişinin birden fazla benliğe sahip olduğuna inanmasına ve bu kişilikler arasında bilinç değişimleri yaşamasına neden olan bir ruhsal bozukluktur. Bu terimler, tıbbi bağlamda kullanılan profesyonel tanımlamalardır ve bu tür durumlarla karşılaşan kişilerin bir uzmana danışması önerilir.

Karakteri bozuk olan insana "karaktersiz" veya "ahlaksız" denebilir. Ayrıca, antisosyal kişilik bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklara sahip kişiler için "sosyopat" veya "psikopat" terimleri de kullanılabilir. Bu tür ifadeler, argo veya aşağılayıcı olabilir; dikkatli kullanılması önerilir.

Histeride anne faktörü, histerik kişilik bozukluğunun gelişiminde önemli bir rol oynayabilir. Bu duruma göre, kız çocukları, annelerinin ilgisizliği nedeniyle babalarına yönelirler ve babanın ilgisini çekmek için dış görünüşlerine ve sevimli tavırlarına özen gösterirler. Ayrıca, annenin otoriter olduğu ailelerde, erkek çocuklar da annelerinin baskısından dolayı kadınsı davranışlar sergileyebilirler. Histerik kişilik bozukluğunun kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Kompleks kişilik bozukluğu ifadesi, kişilik bozukluklarının üç ana kümesinden herhangi birini ifade edebilir: 1. A Kümesi (Eksantrik Kişilik Bozuklukları): Paranoid, şizoid ve şizotipal kişilik bozukluklarını içerir. 2. B Kümesi (Dramatik Kişilik Bozuklukları): Antisosyal, borderline, histriyonik ve narsisistik kişilik bozukluklarını içerir. 3. C Kümesi (Endişeli Kişilik Bozuklukları): Çekingen, bağımlı ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluklarını içerir. Kişilik bozukluğu, kişinin düşünme, hissetme ve davranış biçimlerinde meydana gelen uzun süreli ve etki alanı geniş sapmalara, sosyal ve işlevsel sorunlara sebep olan psikiyatrik rahatsızlıklara denir. Kişilik bozukluklarının kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve gelişimsel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Kişilik bozukluğu şüphesi durumunda bir uzmana danışılması önerilir.

Gölge paranoid kişilik ifadesi, mevcut kaynaklarda yer almayan bir terimdir. Ancak, paranoid kişilik bozukluğu hakkında bilgi verilebilir. Paranoid kişilik bozukluğu, bireyin çevresine ve diğer insanlara karşı sürekli bir güvensizlik ve kuşku duyması ile karakterize edilen bir psikolojik rahatsızlıktır. Bazı belirtiler: Eleştirilere karşı aşırı duyarlılık. Kişisel bilgileri paylaşmaktan kaçınma. Kin tutma ve affetmeme. Partnerin sadakatine dair temelsiz şüpheler. Sosyal ilişkilerde mesafe koyma ve kontrolcülük. Paranoid kişilik bozukluğunun kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, biyolojik, genetik, sosyal ve nörolojik faktörlerin etkisi altında gelişebileceği düşünülmektedir.

Gece Yiyen Adam, asıl adı Özenç Uluz olan bir tiyatro, sinema ve fotoğraf sanatçısıdır. Aynı zamanda, 2019 yılında Alaçatı'da "Bir Mangal Hikayesi" mottosuyla kurduğu Gece Yiyen Adam adlı fast food zincirinin de marka yüzüdür.

Ko Moon Young, "It's Okay to Not Be Okay" dizisinde antisosyal kişilik bozukluğuna sahiptir.