KentPlanlaması

"Gecekondu Gezegeni" kitabı, Mike Davis tarafından yazılmış olup, üçüncü dünya ülkelerinin gecekondu mahallelerinin tarihini ve bugününü analiz etmektedir. Kitapta anlatılan konular arasında: - Yoksulların Mumbai, Kahire, İstanbul, Sao Paulo, Seul gibi megakentlerde verdiği hayatta kalma mücadelesi; - IMF ve Dünya Bankası'nın yoksulluğu azaltma politikalarının aslında orta sınıfın işine yaraması; - Her yıl yüzbinlerce yoksulun yaşadıkları mahallelerden zorla tahliye edilmesi ve yerlerine orta sınıfın yerleşmesi; - Kent yoksulluğunun Latin Amerika, Orta Doğu, Afrika ve Güney Asya'daki karşılaştırmalı incelemesi. Ayrıca, kitapta, gecekondu mahallelerinin 21. yüzyılın savaş alanları olarak ilan edilmesi ile doğal afetlerde yoksulların daha fazla zarar görmesi arasında bir bağ olup olmadığı sorusu da ele alınmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, kentte kişi başına düşen yeşil alan miktarı en az 9 metrekare olmalıdır. Türkiye'de ise imar mevzuatına göre, yerleşim alanlarında kişi başına düşen yeşil alan miktarı minimum 10 metrekare olarak belirlenmiştir.

Dirençli kent modeli, doğal afetler ve diğer beklenmedik durumlar karşısında kentlerin işlevselliğini sürdürebilmesi için tasarlanmış bir yaklaşımdır. Bu modelde, kentlerin sosyal, ekonomik, çevresel ve yönetsel fonksiyonlarının sürdürülebilirliği hedeflenir. Dirençli bir kent için gerekli unsurlar şunlardır: Dayanıklı yapılar ve altyapı: Binalar ve altyapı sistemlerinin sağlam şekilde oluşturulması. Risk yönetimi ve afet yönetimi planlaması: Afet öncesi, sırası ve sonrası için adımların önceden planlanması. Toplumsal dayanışma ve katılım: Kent sakinlerinin afetlere karşı bilinçlenmesi ve dayanışmanın bir parçası olması. Hızlı ve etkili müdahale: Olası afetler sonrasında kayıpları en aza indirmek için çalışmaların yürütülmesi. Bu sayede, dirençli kentler, sadece afetlere karşı değil, aynı zamanda ekonomik krizler ve diğer tehditlere karşı da güçlü hale gelir.

Mahir Polat'ın kent belleğine kazandırdığı bazı önemli eserler şunlardır: 1. Müze Gazhane. Hasanpaşa Gazhanesi'nin restore edilerek sanat, bilim ve sosyal etkileşim merkezi haline getirilmesi. 2. Yerebatan Sarnıcı. Tarihi sarnıcın restorasyon ve koruma altına alınması. 3. Bulgur Palas. 20. yüzyıl sivil mimarisinin önemli örneklerinden olan yapının restore edilerek kamusal bir kültür alanı haline getirilmesi. 4. Moda İskelesi. Yok olmaya terk edilmiş iskelenin kütüphane ve kitap-kafe olarak yeniden açılması. 5. Casa Botter. İstanbul'un ilk Art Nouveau yapısının sanat ve tasarım merkezi olarak yeniden açılması. 6. Gülhane Sarnıcı. Tarihi sarnıcın restore edilmesi. 7. Beyoğlu Sineması. Restorasyonla birlikte kültür ve sanat odaklı bir mekan haline getirilmesi.

Kentleşme ve iklim değişikliği arasındaki ilişki şu şekilde özetlenebilir: 1. Kentleşme, iklim değişikliğini hızlandırır: Kentlerde artan nüfus ve sanayileşme, fosil yakıtların kullanımı ve ormansızlaşma gibi faaliyetlerle sera gazı emisyonlarını artırır. 2. İklim değişikliği, kentleri olumsuz etkiler: Artan sıcaklıklar, aşırı yağışlar, kuraklık, sel ve fırtına gibi olaylar, kentlerin altyapısını ve doğal kaynaklarını tehdit eder. 3. İklim değişikliğine uyum ve azaltma politikaları: Kentler, hem iklim değişikliğinin etkilerine karşı dirençlerini artırmak (uyum) hem de sera gazı emisyonlarını azaltmak (azaltma) için stratejiler geliştirmelidir.

Kamusal alanlar, çeşitli açılardan değerlendirilebilir: 1. Mekânsal Organizasyon: Kamusal alanların erişilebilir, sosyal bağları güçlendiren ve farklı sosyo-kültürel gruplara hitap eden bir şekilde tasarlanması önemlidir. 2. Kullanım Çeşitliliği: Kamusal alanlar, politik eylem, ticaret, gezinti ve boş vakitleri değerlendirme gibi eylemleri içinde barındırmalıdır. 3. Sosyal Etkileşim: Kamusal alanlar, bireylerin birbirleriyle ilişki kurdukları ve sosyal etkileşimlerin gerçekleştiği mekanlardır. 4. Fiziksel Durum: Kamusal alanlarda meydana gelen hasarın tespiti ve onarımı, güvenlik ve işlevsellik açısından önemlidir.

Çarpık kentleşme afişlerinde genellikle şu bilgiler yer alır: Tanım: Kent planlamasının düzensiz ve plansız yapılması sonucu ortaya çıkan yapılaşma biçimi. Nedenleri: Hızlı nüfus artışı, yetersiz altyapı, ekonomik faktörler ve denetimsizlik gibi unsurlar. Etkileri: Trafik sorunları, çevre kirliliği, su ve enerji sıkıntıları, sosyal dengesizlikler ve sağlık sorunları. Önleme Yolları: İmar planının yapılması, düzenli cadde ve sokak yerleşimi, binaların planlı yapılması, yeşil alanların artırılması ve toplumun bilinçlendirilmesi gibi önlemler. Bu tür afişler, çarpık kentleşmenin olumsuz sonuçlarını vurgulamak ve kamuoyunun bilinçlenmesini sağlamak amacıyla hazırlanır.

Alman Mavileri olarak anılan haritalar, Birinci Dünya Savaşı öncesi İstanbul'un kent planlamasına temel oluşturan önemli belgeler olarak kabul edilir. Bu haritaların önemi şu nedenlerden kaynaklanır: 1. Ayrıntılı Bilgi İçeriği: Dönemin İstanbul'unun sokak, cadde ve kamu binalarını detaylı bir şekilde gösterirler. 2. Araştırma Kaynağı: Mimarlar, şehir plancıları, avukatlar, tarihçiler ve diğer araştırmacılar için büyük bir kaynak teşkil ederler. 3. Coğrafi ve Tarihi Değer: Haritalar, o dönemin coğrafî değerlerini ve estetik beğenilerini yansıtarak, İstanbul'un tarihi topoğrafyasını inceleme imkanı sunarlar.

Kentsel tarım, kent bölgelerinde çeşitli alanlarda yapılır: 1. Özel Bahçeler: Tek veya çok aile konutlarının bahçe, çatı, balkon, duvar kenarı gibi alanlarında. 2. Toplum Bahçeleri: Konut bölgeleri, kamu veya özel arazilerde gruplar tarafından ortaklaşa kullanılan bahçeler. 3. Kurumsal Bahçeler: Özel veya kamuya ait kurumların arazilerinde. 4. Dikey Bahçeler: Binaların dış yüzeylerine veya iç mekanlarına kurulan bahçeler. 5. Çatı Bahçeleri: Binaların çatılarında veya teraslarında bitki yetiştirme. 6. Topraksız Tarım: Hidroponik ve aquaponik gibi toprak yerine su içinde bitki yetiştirme yöntemleri. 7. Gerilla Bahçeleri: İzinsiz olarak terk edilmiş alanlarda yapılan tarım.

Taktiksel kentleşme ve kendin yap hareketi, kentsel alanlarda kendiliğinden gerçekleşen küçük ölçekli uygulamaları ifade eder. Taktiksel kentleşme, kentteki sorunlara vatandaşlar veya mekanın kullanıcıları tarafından küçük ölçekli, düşük maliyetli ve işlevsel müdahalelerle geçici çözümler getirilmesini içerir. Kendin yap hareketi ise, kentsel tasarımın kurumsallaşmış biçimlerinden ayrı olarak, izinsiz müdahaleler yoluyla kamusal alanı yaratıcı bir biçimde sahiplenmeyi ve dönüştürmeyi amaçlar.

Kabataş projesi, iki farklı nedenden dolayı iptal edilmiştir: 1. Kabataş-Üsküdar Yaya Tüneli Projesi: Bu proje, kamu kaynaklarının verimli kullanımını sağlamak amacıyla 13 Eylül 2017 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından iptal edilmiştir. 2. Kabataş Martı Projesi: Bu proje ise imalatının ikinci yılında, denize yapılan beton iskelelerin ardından İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından iptal edilmiştir.

Kendin yap kentleşmesi (DIY Urbanism), kentlerin kendiliğinden gerçekleşen küçük ölçekli uygulamalarını ifade eder. Bu tür müdahaleler genellikle kent sakinleri tarafından spontane gelişen, düşük maliyetli ve geçici dokunuşlar şeklinde gerçekleşir. Kendin yap kentleşmesinin olumlu yönleri arasında kentsel mekanın daha yaşanabilir, yürünebilir ve kullanıcıya uygun hale getirilmesi, kentleşme sürecine kullanıcıların doğrudan katılımı ve pratik, uygulanabilir ve esnek çözümler getirilmesi bulunur. Ancak bu tür eylemler, izinsiz olmaları ve kapsayıcı planlama kararlarıyla entegrasyon sorunları gibi olumsuz yanlara da sahiptir.

Peyzaj şehirciliği, kent planlamasını binaların tasarımı yerine şehrin peyzaj tasarımına öncelik vererek oluşturan bir yaklaşımdır. Bu kavramda amaç, ekolojik sistemleri iyi geliştirilmiş bir zemin anlayışı ile yeni açık alan morfolojileri üretmek ve kentleşmeyi var olan peyzajın yönetimi doğrultusunda gerçekleştirmektir. Peyzaj şehirciliğinin temel unsurları arasında su kullanımı, tarım ve enerji etkin tasarım yer alır.

Sürdürülebilir kentlerin temel ilkeleri şunlardır: 1. Düşük Karbonlu Kentleşme: Enerji kullanımını azaltarak ve yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik ederek karbon ayak izini düşürmek. 2. Yeşil Ulaşım: Toplu taşımanın geliştirilmesi, bisiklet yolları ve yaya dostu alanların artırılması ile karbon emisyonlarının azaltılması. 3. Yeşil Alanlar ve Doğa Temelli Çözümler: Kentsel yeşil alanlar, hava kalitesini artırmak, sıcaklık dalgalanmalarını dengelemek ve biyolojik çeşitliliği korumak için kritik rol oynar. 4. Kaynak Verimliliği ve Döngüsel Ekonomi: Atık yönetimi, su ve enerji verimliliği stratejileri ile kentlerin doğal kaynak tüketimini optimize etmesi. 5. Dirençlilik ve Uyum: İklim değişikliğine karşı şehirlerin altyapısının güçlendirilmesi, su baskınlarına ve aşırı hava olaylarına karşı önlemler alınması. 6. Katılımcı ve Kapsayıcı Yönetim: Kentsel planlamada yerel yönetimlerin, özel sektörün, akademik çevrelerin ve vatandaşların sürece dahil edilmesi.

Bursa'nın Altıparmak bölgesi, kentin tarihi ve kültürel dokusunun modern yaşamla buluştuğu önemli bir merkezdir. Bu bölge, geçmişte ticaretin ve sosyalleşmenin kalbi olarak kabul edilmekteydi ve nostaljik atmosferiyle dikkat çekmekteydi. Altıparmak'ın yeniden canlandırılması ve depreme karşı dirençli hale getirilmesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin önceliklerindendir.

Konut ile otomobil arasındaki ilişki birkaç açıdan incelenebilir: 1. Banliyölerin Gelişimi: Otomobilin yaygınlaşması, insanların işlerine, hizmetlerine ve eğlencelerine daha kolay ulaşmalarını sağlayarak banliyölerin büyümesine katkıda bulunmuştur. 2. Kent Planlaması: Otomobil, kent planlamasında önemli bir rol oynamış, yollar ve otoyollar, insanlarla evleri, işleri ve eğlenceleri arasındaki temel bağlantılar haline gelmiştir. 3. Ulaşım ve Trafik: Artan otomobil kullanımı, ulaşım mesafelerini ve yolculuk sürelerini uzatmış, bu da trafik yoğunluğunu artırmıştır. 4. Ekonomik Etkiler: Otomobil endüstrisi, çelik, cam, kauçuk gibi birçok yan sanayiyi de harekete geçirerek ekonomik büyümeye katkıda bulunmuştur.

Atina Arkeolojik Alanları Birleştirme Projesi, 1997 yılında Kültür Bakanlığı ve Çevre, Planlama ve Kamu İşleri Bakanlığı işbirliğiyle başlatılan bir kentsel tasarım ve koruma projesidir. Projenin amacı, yaklaşık 700 hektarlık bir alana yayılan arkeolojik alanları fiziksel olarak birbirine bağlamak ve kentin tarihsel devamlılığını tekrar canlandırmaktır. Bu kapsamda: yaya ağırlıklı bir tasarımla tarihi mekanların kent yaşamında daha hissedilir olmasını sağlamak; insanlara tarihi bir kentte yaşadıkları bilincini vermek; rehabilitasyon projeleri, meydan düzenlemeleri, tarihi bina cephelerinin yenilenmesi, anıtların onarımı ve restorasyonu gibi destekleyici projeler uygulamak hedeflenmiştir. Proje, 2002 yılında tamamlanmıştır.

Kent mobilyaları, şehirlerde halkın günlük yaşamını kolaylaştıran ve kamusal alanların işlevselliğini artıran çeşitli nesnelerdir. İşte bazı kent mobilyası örnekleri: Banklar: Dinlenme ve rahatlama alanları sağlar. Geri dönüşüm ve çöp kutuları: Temizliği teşvik eder ve çevrenin korunmasına yardımcı olur. Otopark stoperi ve dubaları: Park etme sınırlarını belirler ve trafiği düzenler. Bayrak direkleri: Sembolik ve görsel iletişim araçlarıdır. Bisiklet parkları: Bisikletlerin güvenli bir şekilde park edilmesini sağlar. Otobüs durakları: Toplu taşıma beklerken koruma sağlar ve dijital ekranlar içerebilir. Bilgi tabelaları: Haritalar, yönlendirmeler ve yerel etkinlik listeleri sunar. Kamusal sanat yapıtları ve heykeller: Şehirlere canlılık ve karakter katar.

İETT, durak sayısını artırmak için kapalı durak çalışmalarını hızlandırdı. Bu kapsamda yapılanlar: - 2019 yılında 4 bin 969 olan kapalı durak sayısı %45 oranında artırılarak 7 bin 212'ye ulaştırıldı. - 2010-2019 yılları arasında durak sayısı %12 artarken, 2019-2024 yılları arasında bu oran %45 oldu. İETT'nin hedefi, kent merkezindeki tüm durakları kapalı ve akıllı duraklarla yenilemek.

"Morphologie: Kent Metaforları" kitabı, mimar Oswald Mathias Ungers tarafından 1982 yılında yayımlanmıştır. Ungers, bu eşleştirmelerde izlediği yöntemi şöyle açıklar: "Bu seçkide gösterilen kent görüntüleri, işlevlere ve ölçülebilir kriterlere göre analiz edilmemiştir; bunun yerine, fikirler, imgeler, metaforlar ve analojilere dikkat çekmesi gereken kavramsal bir düzeyde yorumlanmıştır". Kitap, yaratıcı bir düşünme yöntemini ve imge, metafor ve analojilerle tasarlamayı ele alır.