Keçi

Yetişkin erkek keçilerin canlı ağırlığı 60-80 kg arasında olup, 100 kg'a kadar çıkabilmektedir. En ağır keçi olarak, Honamlı keçilerinin en irisi olan "Karbeyaz" isimli keçi, 185 kg ağırlığıyla kayıtlara geçmiştir.

"Norduz Koyun ve Keçilerinde Hemoglobin Tipleri, Serum Protein Fraksiyonları ve Lipoprotein Seviyelerinin Belirlenmesi" başlıklı makale, 1998 yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi'nin 9. cildinin 1. sayısında yayımlanmıştır. Makalenin yazarları: F. YUR; F. BELGE; A. BİLDİK; H. ÇAMAŞ. Makalede, Norduz koyun ve keçilerinde hemoglobin tipleri, serum protein fraksiyonları ve lipoprotein seviyelerinin belirlenmesi incelenmiştir. Makalenin tam metnine şu sitelerden ulaşılabilir: dergipark.org.tr; asosindex.com.tr; researchgate.net.

Lübnan'da yetişen bazı keçi ırkları: Damascus (Şam) Keçisi. Halep Keçisi. Ayrıca, Lübnan'da Kıl Keçisi ve Türk Saanen Keçisi de yetiştirilmektedir.

Gaziantep'in en iyi keçisi olarak Kilis keçisi gösterilebilir. Kilis keçisi, Gaziantep, Kilis ve Hatay yöresinde yaygın olarak yetiştirilir. Kilis keçisinin bazı özellikleri şunlardır: Renk. Boynuz. Kulaklar. Vücut. Kas ve kemik gelişimi. Süt verimi. Kıl verimi.

Keçi barınağı aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: Yer Seçimi: Kuru ve rüzgarsız alanlarda, su birikintilerinden uzak, iyi drene edilmiş yerlerde inşa edilmelidir. Temel ve Zemin: Barınak temeli sağlam ve su geçirmeyen olmalıdır. Zemin düz ve temizlenebilir olmalıdır. Havalandırma ve Işıklandırma: İyi bir havalandırma sistemi ve doğal ışık alacak bir tasarım gereklidir. Isınma ve Soğutma: Kış aylarında yalıtımı iyi olan barınaklar, yaz aylarında ise sıcaklıkların aşırı yükselmesini önleyecek bir soğutma sistemi ve gölgelendirme sağlanmalıdır. Alan ve Yerleşim: Her hayvana yeterli alan sağlanmalı ve kalabalıklaşma önlenmelidir. Sağlık ve Güvenlik: Hayvanların sağlık durumlarını izlemek için uygun bir alan ayrılmalı ve düzenli veteriner kontrolleri yapılmalıdır. Beslenme ve Su Temini: Beslenme alanları temiz ve düzenli olarak kontrol edilmelidir. Su temin alanları, temiz ve taze suyun sürekli olarak sağlanabileceği şekilde tasarlanmalıdır.

Küçük kulaklı koyun ya da keçi için kullanılan terimlerden biri "çomu"dur. Ayrıca, "çomuk" kelimesi de kulağı normalden çok daha küçük ve kısa olan koyun ve keçiler için kullanılır.

Beyaz keçilere genellikle "beyaz keçi" veya "ak keçi" denir. Ancak, beyaz keçinin türüne göre farklı adlandırmalar da olabilir: Angora keçisi. Saanen keçisi. Toggenburg keçisi.

Kara keçinin (kıl keçisi) siyah olmasının nedeni, genetik yapı ve evrimsel adaptasyon olabilir. Türkiye'de en yaygın evcil keçi ırkı olan kıl keçisi, Anadolu'nun çeşitli iklim ve toprak koşullarına adapte olmuştur. Bununla birlikte, kıl keçileri genellikle siyah olmakla birlikte, beyaz, gri, kahverengi ve alaca renkli de olabilirler.

Tiftik keçileri, karasal iklim bölgelerinde daha verimli yetişir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk geçen iklim koşulları, bu keçi türünün tiftik kalitesini artırıcı etki gösterir. Tiftik keçileri, dağlık ve engebeli arazileri tercih eder ve genellikle Türkiye’nin İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak bulunur.

Keçilerde ikiz gebelik, fiziksel gözlemler ve veteriner müdahalesiyle anlaşılabilir. İşte bazı belirtiler: Karın büyüklüğü: İkiz taşıyan keçilerde karın daha büyük ve geniş görünür, yanlardan dışa doğru bir şişkinlik fark edilir. İştah artışı: Keçiler daha fazla enerjiye ihtiyaç duydukları için iştahları artar, ancak ilerleyen dönemlerde mide kapasitesinin daralmasıyla daha az yiyebilirler. Memelerde büyüme: Gebeliğin ortalarından itibaren memelerde büyüme ve dolgunluk gözlemlenebilir. Davranış değişiklikleri: Keçiler genellikle daha sakinken, ikiz gebelikte hareketlerinde yavaşlama ve dinlenmeye daha fazla zaman ayırma eğilimi görülebilir. Kesin teşhis için ultrason muayenesi, hormon testleri ve elle muayene gibi yöntemler kullanılır. İkiz gebelik durumunda, anne keçiye özel bir bakım ve beslenme programı uygulanmalıdır.

"Entdöll aşısı" hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak aşıların uygulama aralıkları şu şekildedir: Suçiçeği aşısı: 2 doz olarak uygulanır; ilk doz 12-15 ay arası, ikinci doz ise 4-6 yaş arası yapılır. Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık (KKK) aşısı: İlk doz 12-15 ay arası, ikinci doz 4-6 yaş arası yapılır. Hepatit A aşısı: 2 doz olarak uygulanır, dozlar arasında 28 gün olmalıdır. Aşı uygulama aralıkları, aşı türüne ve kişinin sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. En doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Çebiç, bir yaşındaki keçi yavrusunu ifade eder. Ayrıca, Konya mutfağına özgü "Konya Tandırda Çebiç" yemeğinde kullanılan hayvan, yaz aylarında kuzu, kış aylarında ise çebiç olabilir.

Yavru keçilere yüksek proteinli yemler verilmelidir. 5. günden 3. haftanın sonuna kadar yavru keçilere anneleri ile beraber olup tam gün emerek önlerine serbest olarak kaliteli yonca veya kuru çayır otu verilebilir. 2. haftadan itibaren yavru keçilerin önüne yararlı bir oğlak başlangıç yemi serbest olarak sunulabilir. 3 haftadan önce silaj, şeker pancarı posası, değişik yumru ve kök yemleri kullanılmamalıdır. Yemlerin içeriği, keçinin yaşı, cinsiyeti, üreme durumu ve sağlık koşullarına göre şekillendirilmelidir. Doğru beslenme için bir veterinerden destek alınması önerilir.

Çepiş ve seyis farklı anlamlara sahip kelimelerdir: - Çepiş: Keçi yavrusu, yeni doğmuş oğlak anlamına gelir. - Seyis: At bakıcısı demektir. Atların beslenmesinden, bakımından ve her türlü ihtiyacından sorumlu olan meslek grubudur.

Halep keçilerinin canlı ağırlığı cinsiyete göre değişiklik göstermektedir: Dişiler: 50-60 kg. Erkekler: 90-130 kg, iyi bakıldığında 140 kg'a ulaşabilir.

Keçi embriyosunun rahme tutunması, döllenmeden sonraki ilk 45 günlük dönemde gerçekleşir. Keçilerde gebelik süresi genellikle 145-155 gün arasında değişir ve ortalama olarak 150 gün kabul edilir.

Evet, doğumdan önce keçinin memesi şişer. Doğumdan bir ila iki hafta önce keçinin memesinde deride giderek yumuşak bir şişlik (ödem) oluşur ve memenin önünde, meme başlarında kalın kolostrum belirir.

Keçi ağıllarında iç ortam sıcaklığı 5 ile 20 °C arasında olmalıdır. Keçilerin doğum yapma dönemlerinde iç ortam sıcaklığı 10-14 °C yükseltilmelidir. Çevre sıcaklığı 25 °C'nin üstüne çıktığı zaman süt verimi ile gelişmenin düştüğü saptanmıştır.

Koyun ve keçi sağımı iki şekilde yapılabilir: 1. Elle Sağım: Hazırlık: Sağımdan önce eller yıkanmalı, tırnaklar kısa tutulmalı ve meme temizlenmelidir. Teknik: İki parmak arasında sağım: Meme başı, baş ve işaret parmakları arasında sıkıştırılarak sıvazlanır. Baş parmağı bükerek sağım: Meme, bükülmüş baş parmak ile diğer parmaklar arasına sıkıştırılır ve baş parmağın üzerine diğer parmakların açılıp kapanmasıyla sağım yapılır. Avuç içi ile sağım: Meme başı avuç içine alınır, baş ve işaret parmakları sıkılarak süt memeden çıkarılır. Dikkat Edilmesi Gerekenler: Sağım sırasında parmaklar süte batırılmamalı, sağım sonrası süt bekletilmeden soğutulmalı ve kirleticilerden korunmalıdır. 2. Makineyle Sağım: Teknik: Memeler sağım başlıklarına doğru yerleştirilmeli ve makine doğru ayarlanmalıdır. Avantajlar: Zaman ve emek tasarrufu sağlar. Sağım sırasında hijyen kurallarına uyulmalı ve meme sağlığının korunmasına dikkat edilmelidir.

Maltız keçilerinin ortalama ömrü 13-15 yıl arasında değişmektedir.