Kafatası

Os cranii, veteriner anatomisinde kafatası kemiklerinin genel adıdır.

En iyi kafatası şekli kavramı, bilimsel ve estetik açıdan farklı şekillerde değerlendirilebilir. Bilimsel açıdan, kafatası şekilleri genellikle dolikosefal, mezosefal ve brakisefal olarak sınıflandırılır. - Dolikosefal kafatası, uzun ve dar olup, tipik olarak Kuzey Avrupa ve Doğu Asya kökenli popülasyonlarda görülür. - Mezosefal kafatası, neredeyse ovaldir ve tipik olarak Avrupalı ve Çinli bireylerde bulunur. - Brakisefal kafatası ise geniş ve kısadır, Moğollar ve Andaman Adaları yerlilerinde yaygındır. Estetik açıdan, kafatası şekillendirme uygulamaları, tarih boyunca farklı kültürlerde sosyal statü, güzellik anlayışı veya gruplar arası ilişkileri geliştirmek için yapılmıştır.

Bebeklerde kafatası çizgileri (suturlar), gelişim sürecinin bir parçası olarak normalde 3-4 ay içinde kapanır. Ancak, bazı durumlarda bu süreç daha uzun sürebilir ve 18. aya kadar uzayabilir.

Kafatası kemikleri iki ana gruba ayrılır: kranium (beyin kafesi) ve fasial kemikler (yüz kemikleri). Kranium kemikleri şunlardır: 1. Frontal (alın kemiği). 2. Parietal (yan kemiği). 3. Temporal (şakak kemiği). 4. Occipital (arka kafa kemiği). 5. Sphenoid (kavşak kemiği). 6. Ethmoid (kafatasının ortasında bulunan kemik). 7. Vomer (burun septumunu oluşturan kemik). 8. Maxilla (üst çene kemiği). Fasial kemikler ise şunlardır: 1. Maxilla (üst çene). 2. Mandibula (alt çene). 3. Nasal kemikler (burun kemikleri). 4. Zygomatic (elmacık kemiği). 5. Palatin (damak kemiği). 6. Lacrimal (gözyaşı kemiği). 7. Inferior nasal concha (alt burun etleri).

Kraniyotomi ve kraniektomi kafatası kemiklerinin çıkarılmasıyla ilgili iki farklı cerrahi işlemdir. Kraniyotomi, kafatası kemiklerinin bir bölümünün geçici olarak çıkarılması ve ameliyat sonunda genellikle yerine konmasıdır. Kraniektomi ise çıkarılan kemik parçasının eski yerine konulmadığı durumdur.

Kafanın arkası düzleşmesi, tıbbi adıyla pozisyonel plagiosefali, genellikle bebeğin kafatası kemiklerinin yumuşak ve şekillenebilir olması nedeniyle başın belirli bir noktasına sürekli baskı uygulanması sonucu oluşur. Başlıca nedenleri: - Yanlış uyku pozisyonu: Bebeğin uzun süre sırtüstü yatması. - Araç koltuğu ve ana kucağı kullanımı: Bebeğin bu araçlarda uzun süre aynı pozisyonda kalması. - Tortikolis (boyun eğriliği): Bebeğin boyun kaslarının sertliği nedeniyle başını sadece bir yöne çevirmesi. - Prematüre doğum: Erken doğan bebeklerin kafatası kemiklerinin daha yumuşak olması. Önleme ve tedavi yöntemleri: - Pozisyon değişikliği: Bebeğin başının farklı yönlere yatırılması. - Karın üstü zaman (tummy time): Bebeğin uyanık olduğu zamanlarda karın üstü pozisyonda vakit geçirmesi. - Fizik tedavi ve egzersizler: Doktorun önerdiği egzersizler boyun kaslarını gevşetir. - Kask tedavisi: Şiddetli vakalarda, bebeğe özel olarak tasarlanmış kasklar kullanılabilir.

Kafatası anatomisi Türkçe'de "kafatası yapısı" veya "kafatası kemikleri" olarak okunur.

Yassı kemikler arasında boyunda bulunan kafatası kemiği yer alır.

Veterinerde kafatası muayenesi, inspeksiyon adı verilen gözle muayene yöntemiyle yapılır. Bu muayene sırasında veteriner hekim, direkt ve endirekt teknikleri kullanır: 1. Direkt Inspeksiyon: Hayvana belirli bir uzaklıktan bakarak kafatasının duruşu, simetrisi, kulak ve gözlerin pozisyonu gibi dış yapıları değerlendirir. 2. Endirekt Inspeksiyon: Kafatasının derinliklerindeki organ ve dokuları, röntgen veya diğer tıbbi aletler kullanarak inceler. Ayrıca, hayvanın genel sağlık durumu, tüy ve deri durumu, ağız ve diş sağlığı da muayene kapsamında değerlendirilir.

Kafatasında oynamaz eklemler bulunur.

Kafatası kemikleri iki ana gruba ayrılır: kranyal kemikler ve yüz kemikleri. Kranyal kemikler şunlardır: 1. Frontal Kemik (Alın Kemiği). 2. Parietal Kemikler (İki Adet). 3. Temporal Kemikler (İki Adet). 4. Oksipital Kemik (Art Kafa Kemiği). 5. Sphenoid Kemik (Temel Kemik). 6. Etmoid Kemik. Yüz kemikleri ise şunlardır: 1. Maxilla (Üst Çene Kemiği). 2. Mandibula (Alt Çene Kemiği). 3. Nasalis (Burun Kemiği). 4. Zygomaticus (Elmacık Kemiği). 5. Palatine Kemik. 6. Inferior Nasal Concha. 7. Vomer.

Hipofiz bezi çukuru, tıpta sella turcica olarak adlandırılan, kafatasının tabanında yer alan ve hipofiz bezini barındıran çukur kısımdır.

Calvarial kemik, kafatasının üst kısmını oluşturan kubbe şeklindeki kemik yapısı anlamına gelir.

Kafatasında bulunan eklem çeşidi oynamaz (hareketsiz) eklemdir.

Kafatasında yassı kemik olarak kafatası kemiği bulunur. Kısa kemik olarak ise kafatasında herhangi bir kemik yer almaz, çünkü kısa kemikler genellikle el ve ayak bileklerinde bulunur.

Kafatasının en büyük kemiği mandibula (alt çene kemiği)dır.

Tıpta "kraniyal" terimi, başa veya kafatasına doğru olan yönü ifade eder.

Petroz kemik, şakak kemiğinin piramidal şeklindeki bir parçasıdır. Bu kemik yapısının üç yüzeyi ve bir tepesi vardır: - Ön yüzey, timpanik boşluğun ön duvarının oluşumuna katılır. - Arka yüzey, iç işitsel foramenleri içerir, buradan fasiyal sinir ve labirent arteri geçer. - Alt yüzey, stilomastoid süreci ve şah damarının geçtiği şah çentiğini barındırır.

Kafatası kemiği yassı bir kemiktir.

Kraniosinostoz tipleri, kafatası sütürlerinin erken kapanmasına göre farklılık gösterir. İşte bazı yaygın kraniosinostoz tipleri: 1. Sagital Sinostoz: Kafatasının ön arka çapının arttığı, en sık görülen tiptir. 2. Trigonosefali (Metopik Sinostoz): Alın bölgesinde üçgen bir görünüm ve yalancı şaşılık oluşturur. 3. Brakisefali (Bikoronal Sinostoz): Kafanın yukarıya doğru uzamışken alın bölgesinin düz olduğu tiptir. 4. Plagiosefali (Unikoronal Sinostoz): Kafanın yarısında şekil bozukluğu ve göz yerlerinin değişmesi görülür. 5. Lambdoid Sinostoz (Posterior Plagiosefali): Kafanın arka kısmında düz-yassı bir görüntü oluşturur. Ayrıca, pozisyonel molding ve metopik sırt gibi kraniosinostozu taklit eden durumlar da vardır.