Kafatası

Kalvaryum, anatomide kafatasının üst kısmına, özellikle de kafatasının tepesini oluşturan kısma atıfta bulunmak için kullanılan bir terimdir. Aynı zamanda calvaria veya kranium olarak da bilinir. Kalvaryum, çocukluk ve ergenlik döneminde yetişkin kafatasını oluşturmak üzere bir araya gelen birkaç kemikten oluşur. İnsan vücudunda bulunan, beyin için koruma sağlayan, yüz ve baştaki birçok kasın bağlantı noktası görevi gören kritik bir yapıdır.

Os cranii, veteriner anatomisinde kafatası kemiklerini ifade eder. Bu kemikler iki ana gruba ayrılır: 1. Ossa cranii veya neurocranium: Cavum cranii adı verilen kafatası boşluğunu çevreler. 2. Ossa faciei veya splanchnocranium: Cavum nasi adı verilen burun boşluğunu çevreleyen ve yüzün temelini oluşturan kemiklerdir. Ayrıca, alt çene kemiği mandibulae ve dil kemiği os hyoideum da os cranii'nin parçalarıdır.

Bebeklerde kafatası çizgilerinin ne zaman geçeceği ile ilgili bilgi bulunamadı. Ancak, bebeklerin kafatası kemiklerinin 3. aydan sonra kapanmaya başladığı ve 18. ayda tamamen kapandığı bilinmektedir. Kafatası şekil bozuklukları durumunda, erken teşhis ve müdahale için bir uzmana danışılması önerilir.

En iyi kafatası şekli kişisel tercihlere bağlıdır. Ancak, antropolojide kafatası şekilleri üç ana kategoriye ayrılır: 1. Brakisefal: Geniş ve kısa kafatası şekli olup, Asya ve Afrika kökenli popülasyonlarda yaygındır. 2. Mezosefal: Ne çok uzun ne de çok kısa, ortalama büyüklük ve şekle sahip kafatası olup, dünya genelindeki birçok popülasyonda görülür. 3. Dolikosefal: Uzun ve dar kafatası şekli olup, Kuzey Avrupa ve Doğu Asya kökenli popülasyonlarda yaygındır. Günümüzde kafatası şekli, insan popülasyonlarını sınıflandırmak için kullanılan bir ölçüt değildir.

Kraniyotomi, kafatasının bir kısmının çıkarılarak beyne erişim sağlanması işlemidir. Kraniektomi ise, beyin şiştiğinde o bölgedeki basıncı hafifletmek amacıyla kafatasının bir kısmının çıkarılmasıdır. Her iki işlem de enfeksiyon, kanama ve beyin hasarı gibi riskler taşır.

Kafanın arka kısmının düzleşmesinin (brakisefali) bazı nedenleri: Bebeğin uzun süre sırt üstü yatması. Rahim içi sıkışma. Tortikolis. Prematüre doğum. Kafanın bir tarafının düzleşmesinin (plagiosefali) bazı nedenleri: Doğum kanalında sıkışma. Bebeğin sürekli aynı tarafa doğru yatması. Kafanın arka kısmının düzleşmesi durumunda bir uzmana danışılması önerilir.

Kafatası anatomisi Türkçe'de "kafatası yapısı" veya "kafatası kemikleri" olarak okunur.

Veterinerde kafatası muayenesi, inspeksiyon adı verilen gözle muayene yöntemiyle yapılır. Bu muayene sırasında veteriner hekim, direkt ve endirekt teknikleri kullanır: 1. Direkt Inspeksiyon: Hayvana belirli bir uzaklıktan bakarak kafatasının duruşu, simetrisi, kulak ve gözlerin pozisyonu gibi dış yapıları değerlendirir. 2. Endirekt Inspeksiyon: Kafatasının derinliklerindeki organ ve dokuları, röntgen veya diğer tıbbi aletler kullanarak inceler. Ayrıca, hayvanın genel sağlık durumu, tüy ve deri durumu, ağız ve diş sağlığı da muayene kapsamında değerlendirilir.

Calvarial kemik, kafatasının üst kısmını oluşturan kubbe şeklindeki kemik yapısı anlamına gelir.

Kafatasında yassı kemik olarak kafatası kemiği bulunur. Kısa kemik olarak ise kafatasında herhangi bir kemik yer almaz, çünkü kısa kemikler genellikle el ve ayak bileklerinde bulunur.

Kafatasının en büyük kemiği mandibula (alt çene kemiği)dır.

Tıpta "kraniyal" terimi, başa veya kafatasına doğru olan yönü ifade eder.

Petroz kemik, şakak kemiğinin piramidal şeklindeki bir parçasıdır. Bu kemik yapısının üç yüzeyi ve bir tepesi vardır: - Ön yüzey, timpanik boşluğun ön duvarının oluşumuna katılır. - Arka yüzey, iç işitsel foramenleri içerir, buradan fasiyal sinir ve labirent arteri geçer. - Alt yüzey, stilomastoid süreci ve şah damarının geçtiği şah çentiğini barındırır.

Kraniosinostoz tipleri, kafatası sütürlerinin erken kapanmasına göre farklılık gösterir. İşte bazı yaygın kraniosinostoz tipleri: 1. Sagital Sinostoz: Kafatasının ön arka çapının arttığı, en sık görülen tiptir. 2. Trigonosefali (Metopik Sinostoz): Alın bölgesinde üçgen bir görünüm ve yalancı şaşılık oluşturur. 3. Brakisefali (Bikoronal Sinostoz): Kafanın yukarıya doğru uzamışken alın bölgesinin düz olduğu tiptir. 4. Plagiosefali (Unikoronal Sinostoz): Kafanın yarısında şekil bozukluğu ve göz yerlerinin değişmesi görülür. 5. Lambdoid Sinostoz (Posterior Plagiosefali): Kafanın arka kısmında düz-yassı bir görüntü oluşturur. Ayrıca, pozisyonel molding ve metopik sırt gibi kraniosinostozu taklit eden durumlar da vardır.

Oksipital bölge, kafatasının arka kısmında, artkafa kemiğinin üzerinde bulunan anatomik bir bölgedir.

Veteriner anatomide ossa cranii (kafatası kemikleri) iki ana gruba ayrılır: 1. Neurocranium: Beyni çevreleyen kemiklerdir ve beşi tek, dördü çift olmak üzere dokuz kemikten oluşur. 2. Viscerocranium: Ağız ve burun boşluklarını çevreleyen yüz kemikleridir ve biri tek, yedisi çift olmak üzere toplam 14 kemikten oluşur.

Türk kemiği olarak bilinen yapı, kafatasının alt kısmında, beynin tabanında bulunan hipofiz bezini tutan ve koruyan kemikli yapı olan sella turcicadır.

Brakisefalus ve dolikosefalus terimleri, kafatasının şekline göre yapılan anatomik sınıflandırmaları ifade eder. - Brakisefalus: Kafatasının genişliği ile uzunluğu hemen hemen eşit olan, kısa kafalı anlamına gelir. - Dolikosefalus: Kafatasının uzunluğunun genişliğinden fazla olduğu, uzun kafalı anlamına gelir.