Jeoloji

Deprem, yerkabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi veya yanardağların püskürmesi sırasında oluşan sarsıntı, yer sarsıntısı ya da zelzele olarak adlandırılır.

Vezüv Yanardağı'nın önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihî olaylar: MS 79 yılında patlayarak Pompei, Herculaneum ve Stabia gibi antik şehirleri haritadan silmiş, bu da binlerce insanın ölümüne yol açmıştır. Turistik değer: Günümüzde turistlerin sıkça ziyaret ettiği bir yerdir; 1995 yılında daha fazla ziyaretçi çekmek amacıyla Vezüv Ulusal Parkı kurulmuştur. Aktif yanardağ: Avrupa ana karasındaki tek aktif yanardağdır. Patlama riski: Bilim insanları, Vezüv'ün önümüzdeki yıllarda yeniden patlama yapabileceğini belirtmektedir, bu da bölgedeki halk ve turistler için potansiyel bir risk oluşturur.

Trakya'da en çok görülen doğal afet orman yangınlarıdır. Bu durum, bölgenin kuru orman yapısına sahip olması ve yaz kuraklıkları nedeniyle yangın çıkma riskinin yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Trakya'da ayrıca sel ve heyelan gibi doğal afetler de görülmektedir, ancak orman yangınları daha sık yaşanmaktadır.

Magma, yer kabuğunun altındaki manto tabakasından yeryüzüne çıkar. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. Magma oluşumu. 2. Magma odası. 3. Gaz birikimi ve basınç artışı. 4. Patlama ve yüzeye çıkış.

Jeodinamizm ve levha tektoniği kavramları şu şekilde açıklanabilir: Jeodinamizm: Yerkürenin içindeki devasa kuvvetlerin neden olduğu, yerkabuğunun sürekli hareketi ve bu hareketin sonuçları ile ilgilenen bir jeoloji dalıdır. Levha Tektoniği: Dünya'nın litosferinin, yaklaşık 3,4 milyar yıl öncesinden beri yavaş hareket eden birçok büyük tektonik levhaya ayrıldığı düşünülen genel kabul görmüş bilimsel bir teoridir. Levhaların hareketi için gereken enerji, astenosfer tabakasındaki konveksiyon akımları tarafından sağlanır. Levhaların buluştuğu yerde, onların göreli hareketi plaka sınırı tipini belirler: yakınsak, ıraksak veya transform.

Tortul kayaçların oluşumunda etkili olan süreçler şunlardır: 1. Aşınma ve Ayrışma (Parçalanma). 2. Taşınma (Transportation). 3. Depolanma (Birikme). 4. Taşlaşma (Diyajenez). 5. Sıkışma ve Çimentolaşma (Epijenez).

Euler kutup tekniği, tektonik plakaların jeolojik geçmişte birbirlerine veya Dünya'nın manyetik alanı ya da sıcak noktalar gibi diğer referans çerçevelerine göre konumlarını yeniden yapılandırma sürecidir. Euler kutbu, bir plakanın yüzeyde bir küre üzerinde dönmesi durumunda, sabit bir eksen etrafında dönme (seçilen referans çerçevesine göre) kutup noktasıdır. Euler kutup tekniği, özellikle son birkaç milyon yıl içindeki plaka hareketlerini yeniden yapılandırmak için kullanılır.

Çekirdekte sıvının oluşmasının nedeni, proton ve nötronların sıvı benzeri davranışlarıdır. Çekirdek sıvısının bazı özellikleri: Sıcaklık, yoğunluk ve basınca duyarlılık. Güçlü nükleer kuvvetler tarafından belirleme. Çekirdek sıvısının bulunduğu yerler: Atom çekirdeği. Hücre çekirdeği. Hücre çekirdeğindeki sıvı, çekirdek sıvısı olarak adlandırılır ve DNA, RNA ile inorganik ve organik maddeler içerir.

Marmaris'te yanardağ olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, 2012 yılında yapılan araştırmalara göre, Bozburun ve Sömbeki Adası arasında bir yanardağ olma ihtimali olduğu belirtilmiştir. Bu konuda kesin bir sonuca varmak için daha fazla bilimsel çalışma yapılması gerekmektedir. Günümüzde, yanardağın varlığına dair herhangi bir belirti veya faaliyet gözlemlenmemiştir.

Maltepe, fay hatlarına yakın bir konumda bulunmaktadır. Maltepe'nin üzerinden geçtiği belirtilen fay hatları: Kuzey Anadolu Fay Hattı. Kumburgaz Fayı. Fay hatlarının varlığı ve riskleri zamanla değişebilir. Güncel bilgiler için resmi kaynaklara başvurulması önerilir.

Denge profiline ulaşmış bir akarsuyun özellikleri: Yatak eğimi çok daha azdır. Aşındırma artık azalmıştır, biriktirme daha çok olur. Akış hızı daha yavaştır. Ulaşım ve taşımacılık rahat bir şekilde yapılabilir. Enerji potansiyeli çok daha azdır. Derine aşındırma etkisi yoktur, aşındırma yana doğru olur. Eğim kırıkları, şelale, dev kazanı gibi durumlar görülmez.

Dünyanın en büyük okyanusu olan Büyük Okyanus (Pasifik Okyanusu) bu kadar derin çünkü çok geniş bir alana yayılıyor. Büyük Okyanus'un ortalama derinliği 4280 metre, azami (en büyük) derinliği ise 11.022 metredir. Büyük Okyanus, Amerika, Asya ve Okyanusya kıtaları arasında yer alır ve 165.250.000 kilometre karelik bir alana sahiptir. Derinliğinin fazla olmasının bir diğer nedeni de Dünya'daki depremlerin %90'ının ve büyük depremlerin %80'inin Pasifik bölgesinde oluşmasıdır.

Delikli kayalardaki deliklerin nedeni, kaya üzerindeki oyukların define işareti olarak yorumlanması olabilir. Ayrıca, doğal oluşumlar da delikli kayalara neden olabilir. Örneğin, Artvin'in Murgul ilçesindeki Delikli Kaya Şelalesi, tortul kayaç üzerindeki kireç ve kil taşının suyu aşındırmasıyla oluşmuştur. Delikli kayaların anlamlarının kesin olarak belirlenmesi için bir uzmana danışılması önerilir.

Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, halen İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği bölümünde öğretim üyeliği yapmaktadır.

Taş küreyi (litosfer) inceleyen bilim dalı jeomorfolojidir. Jeomorfoloji, yer şekillerinin oluşumunda etkili olan iç ve dış kuvvetleri ve bunların sonucunda oluşan yer şekillerini ele alır. Litosferi inceleyen diğer bilim dalları arasında jeoloji, jeofizik ve litoloji (taş bilimi) bulunur.

Çanakkale'nin jeoloji haritası için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: researchgate.net. academia.edu. eticaret.mta.gov.tr. Ayrıca, 68. Türkiye Jeoloji Kurultayı'nda sunulan "Landsat Uydu Görüntüleri ile Çanakkale İli Çan İlçesindeki Maden Alanlarının Tespiti" başlıklı çalışmada da uydu görüntüleri kullanılarak oluşturulan jeoloji haritası yer almaktadır.

6 Kasım 2024 tarihinde Türkiye'de meydana gelen bazı depremler şunlardır: Kovancılar (Elazığ). Dulkadiroğlu (Kahramanmaraş). Akçadağ (Malatya). Pütürge (Malatya). Ayrıca, Akdeniz, İzmir, Afyonkarahisar, Bayburt gibi çeşitli bölgelerde de depremler kaydedildi.

Coğrafyada bazı havza çeşitleri: Açık Havza: Sularını denize ya da okyanusa akıtan havzalardır. Kapalı Havza: Sularını denize dökemeyen, göllere veya kurak bölgelere bağlayan havzalardır. Jeolojik Havza: Eski çukurların üzerine tortulaşmış tabakaların gelmesiyle oluşan havzalardır. Aşağı Havza: Yüksek alanlarda biriken suların kanallarla veya ırmaklarla aşağıya akarak birikmesiyle oluşan havzalardır. Yukarı Havza: Aşağı havzanın tersi olup, yağış biriktirme oranı yüksek olan bölgedir. Jeomorfolojik Havza: Etrafında plato, dağ ve tepe gibi yüksek alanlar bulunan havzalardır. Mikro Havza: Yüzeye yakın alanlarda ve yüzey altında toplanmış su birikintileridir. Hidrografik Havza: Akarsu üzerindeki kolların yayıldığı bölgedir.

Dünya'nın ilk yaratıldığında yüzey sıcaklığı ortalama 3500 °C dolaylarındaydı. Dünya'nın ilk günlerinde, yüksek sıcaklık nedeniyle yüzey eriyik haldeydi ve volkanizma yoğundu.

Yer kabuğunda en çok bulunan maden oksijen (O) elementidir. Yer kabuğunda en çok bulunan diğer elementler ve yüzdeleri şu şekildedir: Silicon (Si) (%27,7); Alüminyum (Al) (%8,13); Demir (Fe) (%5,0).