HücreBiyolojisi

Gen ve kromozom arasındaki temel farklar şunlardır: Gen: DNA üzerinde belirli görevleri yerine getiren, belirli başlangıç ve sonlanma noktaları bulunan bölgelerdir. Belirli fiziksel özellikleri tanımlayan ve genetik bilgiyi taşıyan yapısal birimlerdir. Nükleotidlerin bir araya gelmesiyle oluşan moleküler zincirlerdir. Kromozom: DNA'nın paketlenmiş ve düzenlenmiş halidir. DNA molekülü ve proteinlerden oluşur. Hücre bölünmesi sırasında daha iyi görülebilir. Her türün kendine ait kromozom sayısı vardır ve bu sayı değişmez. Özetle, genler DNA üzerinde yer alan belirli işlevlere sahip bölgeler iken, kromozomlar DNA'nın paketlenmiş halidir ve genetik bilgiyi taşır.

Hayvan hücrelerinin bazı özellikleri: Hücre duvarı (çeperi) bulunmaz. Kloroplast yoktur. Küçük ve az sayıda koful bulunur. Lizozom ve sentrozom bulunur. DNA, hücre çekirdeğinin içinde yer alır. Hücre zarı, gözenekli bir yapıya sahiptir. Şekilleri ovaldir. Türlerine göre farklı isimler alabilirler: kök hücre, epitel hücre, kan hücresi, yağ hücresi, kas hücresi, kıkırdak hücre, sinir hücresi ve eşey hücresi.

Lipitlerin bazı görevleri: Enerji sağlama. Hücre zarının yapısı. Vitamin taşıma. Büyüme ve gelişme. Isı yalıtımı. Organ koruma. Metabolik su sağlama. Sindirim metabolizması. Hormon üretimi.

Bitki hücresinde turgor basıncının artması, hücrenin şişmesine ve dik durmasına yol açar. Bazı sonuçlar: Hücre hacminin ve turgor basıncının artması. Stomaların açılıp kapanması. Bitkinin dik durması. Hücre büyümesi ve uzaması. Turgor basıncının azalması ise bitkinin solmasına ve büyümesinin durmasına yol açar.

Bakterilerde bazı organeller bulunur, ancak zar kaplı organeller yoktur. Bakterilerde bulunan organeller: Ribozom. Mezozom. Bakterilerde bulunmayan organeller: Çekirdek (nükleus). Mitokondri, kloroplast, lizozom, endoplazmik retikulum, golgi cisimciği.

Evet, plazit ve plazmid aynı şeydir. Plazmid terimi, Amerikalı moleküler biyolog Joshua Lederberg tarafından 1952 yılında ilk defa kullanılmıştır. Bazı kaynaklarda harf değişikliği yapıldığı belirtilmiştir.

Oksijenli ve oksijensiz solunum arasındaki temel farklar şunlardır: Oksijen kullanımı: Oksijenli solunumda oksijen kullanılırken, oksijensiz solunumda oksijen kullanılmaz. Gerçekleştiği yer: Oksijenli solunum, ökaryot hücrelerde mitokondride, prokaryot hücrelerde ise sitoplazma ve plazma zarında gerçekleşir. ATP üretimi: Oksijenli solunumda bir glikozdan net 38 ATP üretilirken, oksijensiz solunumda net 2 ATP üretilir. Enerji verimliliği: Oksijenli solunum, oksijensiz solunuma göre daha fazla enerji üretir. Canlı türü: Basit yapılı canlılar oksijensiz solunum yaparken, daha çok enerji ihtiyacı olan gelişmiş canlılar oksijenli solunum yapar. Kullanım alanları: Oksijenli solunum, yüksek yapılı canlıların enerji üretme şeklidir.

Oositin (olgunlaşmamış yumurta hücresi) başlıca görevi, dişil gametojenez sırasında yumurtalıklarda üremeyi sağlamaktır. Oosit, mayoz bölünme ile kromozom sayısını yarıya indirerek haploid sayıda kromozoma sahip yavru hücrelerin oluşumunu sağlar. Ayrıca, oositin gelişiminde rol oynayan bazı faktörler şunlardır: FSH (Follikül Stimülan Hormon) etkisiyle gelişen granüloza hücreleri östrojen salgılar. LH (Luteinizan Hormon), ovulasyonun gerçekleşmesini ve korpus luteumdan progesteron salgılanmasını sağlar. Oosit, fertilizasyon gerçekleştiğinde olgun yumurtayı oluşturabilir.

Hücre iskeleti, mikrotübüller, mikrofilamentler ve ara flamentler olmak üzere üç temel proteinden oluşur. Mikrotübüller, tübülin protein birimlerinden oluşur. Mikrofilamentler, aktin ve miyozin proteinlerinden meydana gelir. Ara flamentler, keratin, nörofilamanlar, desmin, GFAP, vimentin, peripherin ve laminler gibi çeşitli proteinlerden oluşur. Ayrıca, hücre iskeletinin yapısı için farklı yüzlerce yardımcı protein gereklidir.

Hücre duvarı (hücre çeperi), bitki, mantar ve prokaryot hücrelerde bulunur. Bitki ve alg hücreleri: Hücre duvarları selülozdan oluşur. Mantar hücreleri: Hücre duvarları kitinden oluşur. Bakteri hücreleri: Hücre duvarları peptidoglikandan oluşur. Hayvan hücrelerinde ise hücre duvarı bulunmaz.

Pinositoz, hayvansal hücrelerin sıvı haldeki maddeleri vezikül oluşturarak sitoplazmalarına almalarına verilen addır. Bu süreçte: Hücre zarı, sıvıları tanıyan reseptörler sayesinde dış ortamdaki sıvıları fark eder. Hücre zarı, sıvıları almak için kendisini plazma zarının içine doğru büker ve küçük bir kese (pinozom) oluşturur. Pinozom, hücrenin içine doğru hareket eder ve sıvılarla birlikte sitoplazmaya taşınır. Pinositoz, hücrenin dış ortamdan besin maddeleri, elektrolitler ve diğer gerekli molekülleri almasına yardımcı olur. Pinositoz, bitkilerde görülmez; çünkü bitki hücrelerinin hücre yapısı, endositoz için gerekli olan seçici geçirgenlik özelliğine sahip değildir.

Bakteri ve arkeler arasındaki bazı farklar şunlardır: Hücre duvarı yapısı: Bakterilerde peptidoglikan, arkelerde ise sahte peptidoglikan (psödopeptidoglikan veya pseudomurein) bulunur. Metabolik süreçler: Arkelerdeki metabolik süreçler ökaryotlara, bakterilerde ise ökaryotik bir süreç öne çıkar. Hücre zarı bağları: Bakterilerin hücre zarında ester bağları, arkelerin hücre zarında ise eter bağları bulunur. Üreme: Bakteriler sporla da üreyebilirken, arkelerde sporla üreme görülmez. Antibiyotiklere tepki: Arkeler, kanamycin, chloramphenicol, rifampicin ve anisomycin gibi antibiyotiklere bakterilerden farklı kimyasallarla tepki verirler. DNA kopyalanmasını başlatan yapı: Arkeler ve bakterilerde DNA kopyalanmasını başlatan başlatıcı (promoter) yapısı farklıdır. Fotosentez: Bazı arkeler fotosentetiktir, ancak klorofil olmadan fotosentez yaparlar. Yaşam alanı: Bakteriler genellikle "normal" ortamlarda bulunurken, arkeler genellikle ekstrem koşullar ile birlikte normal koşullarda da bulunabilirler.

EPOR, tıpta eritropoietin reseptörü anlamına gelir. Eritropoietin reseptörü (EPOR), insanlarda EPOR geni tarafından kodlanan ve sitokin reseptörü ailesine ait olan bir proteindir. EPOR'un temel işlevleri: Eritroid progenitör hücrelerinin proliferasyonunu teşvik etmek ve bu hücreleri apoptozdan kurtarmak. Eritropoietin (EPO) sinyalleşmesini aracılık etmek, bu da kırmızı kan hücresi üretimini (eritropoez) düzenler. EPOR'daki kusurlar, eritrolösemi ve ailesel eritrositoz gibi kan bozukluklarına yol açabilir.

Evet, mezozom ATP üretebilir. Mezozom, oksijenli solunum yapan prokaryot canlılarda hücre zarının sitoplazmaya doğru yaptığı kıvrılmalar ile oluşturulmuş yapıdır ve bu yapı, mitokondrinin görevini üstlenir.

Oksidasyon ve fosforilasyonun gerçekleştiği yerler: Oksidatif fosforilasyon, oksijenli solunumda ökaryot hücrelerin mitokondrilerinin iç zarında (krista), prokaryot hücrelerde ise hücre zarında gerçekleşir. Fotofosforilasyon, kloroplastlarda meydana gelir. Substrat düzeyinde fosforilasyon, oksijenli ve oksijensiz solunumda ve fermantasyonda görülür. Kemofosforilasyon, kemosentezde gerçekleşir.

Hücre iskeleti ile ilgili bazı sorular: Hücre iskeletinin özellikleri: Hücreye nasıl yapısal çerçeve sağlar? Hücre şeklini ve sitoplazmik organizasyonu nasıl sağlar? Hücresel hareketten nasıl sorumludur? Hücre içi organel ve diğer yapıların hareketinden, taşımasından ve trafiğinden nasıl sorumludur? Hücre iskeleti elemanları: Mikrotübüller, mikrofilamentler ve ara flamentler arasındaki farklar nelerdir? Bu elemanlar hücre içinde nasıl bir rol oynar? Hücre iskeleti ve hücre bölünmesi: Hücre iskeleti, hücre bölünmesi sırasında kromozomların hareketinde nasıl bir işlev görür? Hücre iskeleti ve hücre dışı ilişkiler: Hücre-hücre ve hücre-hücre dışı matriks ilişkilerini nasıl sağlar? Bu sorular, hücre iskeleti hakkında temel ve ileri düzey bilgileri kapsayan bir quiz veya ders ortamında sorulabilir.

Oksijenli solunum, (aerobik solunum) organik besinlerden oksijen yoluyla ATP elde etme işidir. Hücrelerdeki bazı kimyasal tepkimelerde kullanılan enerjinin oksijen kullanılarak açığa çıkarılması demektir. Oksijenli solunum olayı ökaryot (gelişmiş) hücrelerde mitokondri organelinde gerçekleşir; fakat reaksiyonlar önce sitoplazmada başlar. Oksijenli solunumun aşamaları: Glikoliz. Krebs devri (Krebs döngüsü). Elektron taşıma sistemi (ETS). Oksijenli solunum yapan canlılara örnek olarak insanlar, hayvanlar, bakteriler ve mantarlar verilebilir.

Aksiyon potansiyeli ve eşik potansiyeli arasındaki temel fark, eşik potansiyelinin aksiyon potansiyelinin oluşması için gereken minimum değer olmasıdır. Eşik Potansiyeli: Bir aksiyon potansiyelinin oluşabilmesi için zar potansiyelinin ulaşması gereken değerdir. Aksiyon Potansiyeli: Eşik potansiyeli aşıldığında oluşan, sinir ve kas hücrelerinin zarlarında görülen ani ve hızlı potansiyel değişimidir. Özetle: Eşik potansiyeli, aksiyon potansiyelinin ön şartıdır; eşik potansiyeli aşıldığında aksiyon potansiyeli oluşur.

Lizozom, ökaryotik hücrelerin sitoplazmasında bulunan, zarla çevrili, genellikle küçük ve yuvarlak yapılardır. Lizozomun başlıca görevleri: Hücre içi ve dışı maddelerin sindirimi. Yaşlanmış molekül ve organellerin parçalanması. Hücreye karşı zararlı maddelerin yok edilmesi. Hücrenin dış etkilere karşı korunması. Yeni hücrelerin oluşumuna olanak tanıma (yaşlanmış hücrelerin yok edilmesiyle). Sperm hücrelerinin yumurtayı delmesini sağlama. Bitki hücrelerinde lizozomlar yerine vakuoller bulunur.

Hücre zarı ve sitoplazma dışında kalan kısımlar, hücrenin organeller ve diğer bileşenler içeren kısmı olan protoplazmayı ifade eder. Protoplazma, aşağıdaki bileşenlerden oluşur: Su. Elektrolitler. Proteinler. Lipitler. Karbonhidratlar. Ayrıca, hücre dışında hücre duvarı (bitki hücrelerinde) ve hücre dışı matris gibi yapılar da bulunabilir.