Farmakoloji

Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Bülteni'ne göre arılar, çeşitli nedenlerle ölebilir: 1. Pestisitler: Tarım ilaçları, arılarda akut veya kronik zehirlenmelere yol açabilir. 2. Varroa destructor ve Acarapis woodi: Bal arısı parazitleri, arı kayıplarının başlıca nedenlerindendir. 3. Kirlilik ve olumsuz beslenme şartları: Kirli içme suları, antibiyotik kullanımı ve olumsuz beslenme koşulları da arıların sağlığını olumsuz etkiler. 4. Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO): GDO'lu bitkilerin arılar üzerindeki etkileri de araştırılmaktadır. 5. Cep telefonları ve elektromanyetik radyasyon: Bu faktörlerin de arı kayıplarında rolü olabileceği düşünülmektedir.

Kolinerjikler, asetilkolin reseptörlerini uyaran ve parasempatik sinir sistemini aktive eden ilaçlardır. Bu gruba dahil olan bazı ilaçlar şunlardır: 1. Oksibutinin: Aşırı aktif mesane tedavisinde kullanılan bir antimuskarinik ajandır. 2. Tolterodin: Muskarinik reseptörlere selektif etki gösteren bir ilaçtır. 3. Propiverin: Antikolinerjik ve kalsiyum kanal blokajı etkileri olan bir moleküldür. 4. Darifenasin: Potent ve kompetetif selektif M3 reseptör antagonistidir. 5. Pilokarpin: M3 reseptörlerine etki eden bir bitki alkaloididir. Bu ilaçlar, doğrudan reseptörleri uyararak veya dolaylı olarak kolinesterazı inhibe ederek etki gösterebilirler.

Kolinerjik ilaçlar, asetilkolinin etkisini taklit ederek veya artırarak parasempatik sinir sistemini uyarır. Etki mekanizmaları şu şekilde özetlenebilir: 1. Doğrudan etkili kolinerjik agonistler: Nikotinik veya muskarinik reseptörleri doğrudan uyararak etki gösterirler. 2. Dolaylı etkili kolinerjik agonistler: Asetilkolinesteraz enzimini inhibe ederek asetilkolinin parçalanmasını önler ve sinir uçlarından salıverilmesini teşvik ederler. Kolinerjik ilaçların kullanımı, Alzheimer hastalığı, miyastenia gravis, glokom ve bazı sindirim sistemi sorunları gibi çeşitli tıbbi durumlarda yaygındır. Ancak, yan etkileri olabileceğinden doktor kontrolünde kullanılmalıdırlar.

Farmakolog ve eczacı arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Eğitim ve Uzmanlık Alanı: - Farmakolog, daha yüksek tıp eğitimi almış bir uzman olup, ilaçların geliştirilmesi, formülasyon ve dozajıyla teorik araştırmalar yapar. - Eczacı, eczacılık eğitimi almış ve ilaçların üretimi, dağıtımı ve kullanımı ile ilgilenen bir meslek mensubudur. 2. Görev ve Sorumluluklar: - Farmakolog, klinik farmakolojide hastaların tedavisi için uygun ilacın seçiminde diğer sağlık çalışanlarına ve hastalara tavsiyelerde bulunur. - Eczacı, eczaneyi yönetir, ilaçların maliyetini belirler ve müşterilere ilaçların kullanımı hakkında bilgi verir. 3. Tıbbi Faaliyetler: - Farmakolog, tıbbi faaliyetlerde bulunma ve reçete yazma yetkisine sahiptir. - Eczacı, doktor değildir ve tıbbi faaliyetlerde bulunma yetkisi yoktur.

Antiepileptik ilaçların etki mekanizmaları şu şekilde özetlenebilir: Uyarıyı azaltma. İnhibisyonu artırma. Hücre uyarılabilirliğini değiştirme. Antiepileptik ilaçların etki mekanizmaları hakkında kesin bilgi bulunmamakla birlikte, bazı ilaçların çoklu veya belirsiz mekanizmalara sahip olduğu düşünülmektedir. Antiepileptik ilaçlar, nöbetlere zemin hazırlayan altta yatan sorunu değiştirmez; nöbetlerin sayısını, şiddetini ve/veya süresini azaltmaya çalışır.

Ters agonist, bir reseptöre bağlanarak konstitütif (içsel veya bazal) aktivite seviyesini azaltan bir bileşiktir. Çalışma mekanizması şu şekilde özetlenebilir: 1. Ters agonist, reseptöre bağlanır ve onu inaktive eder. 2. Bu bağlanma, reseptörün agonist tarafından uyarılmasını engeller ve sinyal iletimini durdurur. 3. Sonuç olarak, fizyolojik tepki oluşamaz ve reseptör aktivitesi azalır. Biyolojik sistemler, işlevselliklerini yeniden kazanmak için sıklıkla yeni reseptörlerin sentezini gerektirir.

Heparin, aşağıdaki durumlarda kontrendikedir: 1. Heparine karşı bilinen alerji: Heparin veya bileşenlerine karşı alerjisi olan hastalarda kullanılmamalıdır. 2. Aktif majör kanama: Aktif ve ciddi kanama durumlarında kontrendikedir. 3. Hemofili ve diğer pıhtılaşma bozuklukları: Bu tür kan hastalıkları olan hastalarda kullanılmamalıdır. 4. Şiddetli trombositopeni: Trombosit sayısının 100.000 mm3'den daha az olduğu durumlarda kontrendikedir. 5. Gastrointestinal ülser: Mide ve bağırsak ülserlerinde kullanılmamalıdır. Ayrıca, heparin hamilelik ve emzirme döneminde, beyin ve omurilik ameliyatları sonrası, düşük tehdidinde de dikkatli kullanılmalıdır.

Beklazon ve beklometazon aynı ilacı ifade eder. Bu ilacın etken maddesi beklometazon dipropiyonat'tır.

Sefalosporinlerin farmakokinetiği şu şekilde özetlenebilir: 1. Absorpsiyon: Sefalosporinlerin çoğu, asidi dayanıksız olmaları veya absorpsiyonlarının yeterli derecede olmaması nedeniyle oral olarak alınmazlar. 2. Dağılım: Sefalosporinler, dokulara penisilinlerden daha iyi geçer ve kemik dokusuna yeterli derecede dağılırlar. 3. Metabolizma: Vücutta metabolize edilmeden, böbreklerden (esas olarak tübülar salgılanma ve biraz da glomerüler filtrasyon suretiyle) itrah edilirler. 4. Eliminasyon: Genel olarak eliminasyon yarı ömürleri kısadır. 5. Özel Durumlar: Sefaloperazon, seftriakson ve sefpiramid, böbrekten ziyade, karaciğerden safra içinde itrah edilirler.

Hemşireler farmakolojiyi bilmelidir çünkü bu bilgi, onların güvenli ve etkili hasta bakımı sağlamalarına yardımcı olur. Farmakolojinin hemşireler için önemli olduğu bazı alanlar: İlaçların doğru uygulanması: Hemşireler, ilaçların dozajlarını, uygulama yollarını ve güvenli ilaç uygulamalarının ilkelerini bilmelidir. Hasta eğitimi: Hastaları, aldıkları ilaçlar, olası yan etkiler ve doğru kullanım hakkında eğitmek, hemşirenin önemli görevlerindendir. Advers reaksiyonların yönetimi: Farmakoloji bilgisi, hemşirelerin advers reaksiyonları tanımlamasına ve müdahale etmesine olanak tanır. Kanıta dayalı uygulamalar: En son farmakolojik gelişmelerden haberdar olmak, hemşirelerin bakım kalitesini artırmasına yardımcı olur.

Tıpta sinerjik etki, iki veya daha fazla ilacın birlikte kullanıldığında, tek başlarına kullanıldıklarından daha kuvvetli bir etki göstermeleri durumudur.

Farmakolojik bilimler, tıp için önemlidir çünkü: 1. Hastalıkların tedavisinde doğru ilaç seçimi ve dozajı sağlar. 2. İlaç etkileşimlerini izleyerek, birden fazla ilaç kullanıldığında ortaya çıkabilecek olumsuz etkileri önler. 3. Yeni ilaçların geliştirilmesi ve mevcut ilaçların daha iyi kullanılması için çalışmalar yapar. 4. Klinik araştırmalar yürüterek, ilaçların insan vücudu üzerindeki etkilerini ve etkinliğini test eder. 5. Toksik maddelerin zararlı etkilerini inceleyerek, zehirlenme vakalarının yönetimine yardımcı olur.

Beta3 adrenerjik agonistler, adrenerjik sistemin bileşenleri olup, beta-3 adrenerjik reseptörleri aktive ederek çeşitli fizyolojik etkiler yaratan ilaçlardır. Bu ilaç grubuna örnek olarak mirabegron gösterilebilir. Beta3 adrenerjik agonistlerin kullanım alanları arasında: - Aktif mesane tedavisi; - Obezite ve insülin direnci gibi durumların tedavisi. Bu ilaçların kullanımı, hastanın genel sağlık durumu ve diğer mevcut sağlık sorunları göz önünde bulundurularak doktor tarafından değerlendirilmelidir.

Alprostadil, prostaglandin E1 (PGE1) analogudur.

Antikonvülzan ilaçların etki mekanizmaları genellikle şu şekillerde gerçekleşir: İyon kanallarını etkileme. GABA ve glutamat üzerinden etki. Antikonvülzan ilaçların etki mekanizmaları tam olarak açıklanabilmiş değildir ve birden fazla alanı ilgilendirdiği için sınıflandırılamamaktadır. Antikonvülzan ilaçların kullanımı ve dozajı konusunda bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Tıpta farmakoloji dersi, teorik bilgi yükünün fazla olması ve ezberleme gerekliliği nedeniyle zor olarak kabul edilmektedir. Ancak, farmakolojinin zorluğu, öğrencinin konuya olan yaklaşımına ve çalışma stratejilerine bağlı olarak değişebilir. Ayrıca, farmakoloji eğitiminin yeterli olmadığı durumlarda, TUS sınavına hazırlanan doktorların bol soru çözümü yapmaları önerilmektedir.

H1 antihistaminik reseptör, histaminin vücutta etkilerini gösterdiği reseptörlerden biridir. Bu reseptörler, alerjik durumlarda mastosit adı verilen hücrelerin salgıladığı histaminin, burun, hava yolları ve cilt gibi bölgelerdeki etkilerine aracılık eder.

Farmakoepidemiyoloji, ilaçların toplum üzerindeki etkilerini ve güvenliğini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, epidemiyolojik analiz tekniklerini farmakolojiye uygulayarak, ilaçların yan etkilerini, etkileşimlerini ve nadir görülen yan etkilerinin toplumlarda dağılımını araştırır. Farmakoepidemiyolojinin temel hedefleri arasında, yeni ilaçların geliştirilmesine katkı sağlamak ve halk sağlığını tehdit eden ilaçların tespit edilerek pazardan çekilmesi yer alır.

Sinerjizma tıpta, iki veya daha fazla ilacın bir arada kullanıldığında kombine etkilerinin, tek başlarına meydana getirdikleri farmakolojik etkiden daha fazla olması durumunu ifade eder.

H2 antagonistleri veya H2 blokerleri, farmakolojide mide paryetal hücresindeki histaminin etkisini bloke ederek asit salınımını azaltan ilaçlar anlamına gelir. Bu ilaçlar, dispepsi tedavisinde kullanılır ve proton pompa inhibitörlerine göre daha az etkili oldukları için kullanımları sınırlıdır.