Enflasyon

Merkez Bankası'nın enflasyon beklentisinin nasıl hesaplandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, enflasyon beklentilerinin nasıl oluştuğuna dair bazı bilgiler mevcuttur: Yerleşik enflasyon. Piyasa katılımcı anketleri. Türkiye'de enflasyon, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) kullanılarak hesaplanır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı Ekim ayında politika faizini yüzde 50'de sabit tuttu çünkü: Enflasyondaki düşüşün hızına dair belirsizlik. Dezenflasyon süreci riskleri. Yukarı yönlü enflasyon riskleri. Yurt içi talebin yavaşlaması. Bu karar, aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı bir düşüş sağlanana kadar sıkı para politikası duruşunun sürdürüleceği şeklinde yorumlandı.

Uluslararası Para Fonu (IMF), Türkiye'de asgari ücretin yüksek olmasının enflasyonu körükleyebileceğini ve enflasyon beklentileri için büyük bir çıpa oluşturabileceğini belirtmektedir. IMF, Türkiye'nin asgari ücret artışlarından kaçınması ve bunun yerine düşük gelirli hanelere nakit transferleri yoluyla destek sağlayacak sosyal programlar geliştirmesi gerektiğini önermektedir. Bu uyarılar, özellikle 2024 yılında yapılan yüksek asgari ücret artışının ilk çeyrekte enflasyonu keskin bir şekilde yükseltmesi ve bu durumun enflasyon beklentileri üzerinde olumsuz bir etkisi olması nedeniyle yapılmıştır.

2025 yılı için araçlarda enflasyon düzeltmesinin ne zaman yapılacağına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Türkiye geneli için ilan edilen fiyat endeksindeki artışın belirli şartları sağlaması durumunda, enflasyon düzeltmesi yapılabilir. Bu şartlar: Son üç hesap döneminde %100'den fazla enflasyon. İçinde bulunulan hesap döneminde %10'dan fazla enflasyon. Bu şartlar sağlandığında, 2024 hesap dönemi ve sonraki dönemlerde enflasyon düzeltmesi yapılması zorunludur. Güncel bilgiler için Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ve ilgili sirkülerin takip edilmesi önerilir.

Erinç Yeldan'ın çalışmaları, küresel ekonomik dalgalanmalar ve Türkiye ekonomisi hakkında şu mesajları vermektedir: Türkiye ekonomisinin kırılgan yapısı. Siyasi otoritenin etkisi. Para politikasındaki çelişkiler. Erinç Yeldan'ın konu hakkındaki diğer çalışmalarına şu kaynaklardan ulaşılabilir: "Türkiye Modeli: Esas Mesele" ve "Türkiye Modeli'nin Bir Senesi"; "İktidarın Ekonomi Modelinin Heterodoks Niteliği"; "Bölüşüm Şoku Bilgileri ve Tarımın Durumu".

Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak bilançolarda düzeltilmiş değer olarak dikkate alınan bazı hesaplar: Öz sermaye kalemleri: Sermaye, sermaye düzeltmesi olumlu ve olumsuz farkları, hisse senetleri ihraç primleri, hisse senedi iptal kârları, yasal yedekler, statü yedekleri, olağanüstü yedekler, özel fonlar (sabit kıymet yenileme fonu, girişim sermayesi fonu gibi). Parasal olmayan kıymetler: 30.09.2024 tarihinden itibaren kayıtlara giren parasal olmayan kıymetler için düzeltmeye esas aya göre belirlenen düzeltme katsayıları kullanılır. Stoklar: 31.12.2024 tarihi itibariyle enflasyon düzeltmesine konu olacak stoklar, maliyet kayıtları yapıldıktan sonra kalan tutar üzerinden düzeltilir. 2023 ve önceki dönemlerin düzeltilmiş bilanço değerleri üzerinden 2024 yılı birinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapılmaz.

1993 yılında Türkiye'de para basılmasının birkaç nedeni vardır: Para reformu. Yeni banknotların piyasaya sürülmesi. Türkiye'de 1993 yılında para basılmasının spesifik bir nedeni hakkında bilgi bulunamamıştır.

E-TÜFE'nin yıllık ve aylık olarak nasıl hesaplandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, TÜFE'nin (Tüketici Fiyat Endeksi) hesaplanma süreci şu adımları içerir: 1. Sepet Oluşturma: Hanehalklarının, yabancı ziyaretçilerin ve kurumsal nüfusun yurt içinde yaptığı harcamalar dikkate alınarak tüketim sepeti oluşturulur. 2. Ağırlık Belirleme: Bu sepette bulunan mal ve hizmetlerin ağırlıkları belirlenir. 3. Fiyat Toplama: Belirli aralıklarla (genellikle aylık) perakende satış noktalarından ve diğer kaynaklardan fiyat verileri toplanır. 4. Fiyat Değişikliklerinin Hesaplanması: Toplanan veriler kullanılarak her bir mal ve hizmet için önceki bir baz döneme göre fiyat değişiklikleri hesaplanır. 5. Ağırlıklı Ortalama Fiyat Değişikliği: Bireysel fiyat değişiklikleri, ilgili ağırlıkları kullanılarak birleştirilerek toplam sepet için ağırlıklı ortalama bir fiyat değişikliği elde edilir. 6. Endeks Numarası Hesaplama: Ağırlıklı ortalama fiyat değişikliği, seçilen bir baz döneme göre TÜFE'yi hesaplamak için kullanılır. TÜFE hesaplamaları, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından gerçekleştirilir.

Asgari ücretin alım gücünün düşmesinin birkaç nedeni vardır: Enflasyon: Artan enflasyon oranları, asgari ücretlilerin günlük ihtiyaçlarını karşılamasını zorlaştırmaktadır. Döviz kurundaki yükseliş: 2025 yılı başında belirlenen asgari ücret, döviz kurundaki hızlı yükseliş ve Türk Lirası'nın değer kaybı nedeniyle beş ayda yaklaşık 2 bin 200 TL'lik kayba uğramıştır. Temel tüketim ürünlerindeki fiyat artışları: Kira, gıda, ulaşım ve enerji gibi kalemlerdeki hızlı fiyat artışları, asgari ücretle geçinmeye çalışan haneleri daha kırılgan hale getirmektedir. Bu faktörler, asgari ücretin alım gücünün düşmesine ve çalışanların cebinden aylık ortalama daha az alım gücüyle yaşamalarına neden olmaktadır.

"Bir aksilik olursa temmuzda tekrar gündeme gelebilir" ifadesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın asgari ücrete ara zam konusundaki açıklamasına atıfta bulunuyor olabilir. Bakan Işıkhan, 2025 yılı Ocak ayında yapılan %30’luk zamla 22.104 TL'ye yükselen asgari ücret için, enflasyonda beklenmeyen bir durum olması halinde, temmuz ayında ara zammın tekrar gündeme gelebileceğini belirtmiştir. Ancak, 2025 yılı Temmuz ayı itibarıyla, hükümet kanadından gelen açıklamalara göre, asgari ücret için yeni bir ara zam çalışması bulunmamaktadır.

Fiyatların düşmesi için uygulanabilecek bazı yöntemler: Konut arzını artırmak. Faiz oranlarını yükseltmek. Maliyetleri kontrol altına almak. Yapısal reformlar gerçekleştirmek. Fiyatların düşmesi için uygulanacak yöntemler, ekonomik duruma ve enflasyon kaynaklarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

ENAG'a göre Aralık 2024 ayı enflasyonu yüzde 2,34 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise yüzde 83,40 olarak gerçekleşmiştir.

Enflasyon düzeltmesi sonrası 500 numaralı "Sermaye" hesabının kapatılması için, 698-Enflasyon Düzeltme Hesabı kullanılarak aşağıdaki muhasebe kaydı yapılır: ``` 698-Enflasyon Düzeltme Hesabı 502-Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları 503-Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları ``` Bu kayıt, 698 kodlu hesabın her yardımcı hesabı için ayrı ayrı yapılır. Ayrıca, 2024 ve sonraki dönemler için "taşıma katsayısı" kullanılarak yapılan düzeltmelerde, 500 numaralı "Sermaye" hesabı, "570-Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları" veya "580-Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları" hesaplarına aktarılır. Enflasyon düzeltmesi işlemlerinin vergi etkisi de olabilir; "Enflasyon Düzeltme Hesabı"nın bakiyesi, "Enflasyon Düzeltmesi Kârları/Zararları" hesapları aracılığıyla "Dönem Kârı veya Zararı Hesabı"na devredilerek kapatılır.

Eylül 2019'da enflasyon oranları şu şekildeydi: Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE): Aylık %0,99, yıllık %9,26. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE): Aylık %0,13, yıllık %2,45.

3 liranın neden değerli olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, bir para biriminin değerli olmasının bazı nedenleri şunlardır: Nadir bulunması ve az basılması. Ülkenin ekonomik performansı. Siyasi ve iktisadi faktörler.

Ekonomist Mahfi Eğilmez'in bazı görüşleri: Büyük Sessizlik Kuramı: Eğilmez, Türkiye'deki ekonomik sorunları ve artan hayat pahalılığına karşı toplumun tepkisizliğini Nobel ödüllü fizikçi Enrico Fermi'nin "Büyük Sessizlik Kuramı" ile açıkladı. Gelir Dağılımı ve Orta Sınıf: Kuznets Eğrisi Hipotezi'ni değerlendirerek, Türkiye'de kişi başına gelir artarken Gini katsayısının da yükseldiğini ve gelir dağılımındaki adaletsizliğin derinleştiğini belirtti. Ekonomik İllüzyon: Ekonomik verilerin farklı yöntemlerle manipüle edilebileceğini, örneğin GSYH'nin enflasyon ve kur politikalarıyla yüksek gösterildiğini ve enflasyonun kamu zamlarının belirli aylara yoğunlaştırılmasıyla düşük hesaplandığını ifade etti. Yolsuzluk ve Demokrasi: Türkiye'de ekonomiden daha çok demokrasiyi düzeltmek, hukuku üstün kılmak ve yolsuzlukları önlemekle uğraşılması gerektiğini belirtti.

Sonsuz para kaynağı kavramı, gerçek hayatta mümkün değildir ve ekonomik istikrarı korumak için para politikalarının dengeli ve kontrollü olması gerekmektedir. Teorik olarak sonsuz para kaynağı şu şekillerde tanımlanabilir: Para çarpanı: Bankacılık sistemine yatırılan paranın, sonsuz miktarda para üretebilmesi. Merkez bankalarının para basma politikaları: Merkez bankaları, para arzını kontrol etmek için para basarlar, ancak aşırı para basımı enflasyon ve para biriminin değer kaybetmesi gibi sorunlara yol açar. Ayrıca, bazı kripto para birimleri de sınırsız para politikalarını benimseyerek sonsuz sayıda para birimi üretmeyi hedefler, ancak bu yaklaşım kripto para birimlerinin değerini olumsuz etkileyebilir. Varsayımsal senaryolar dışında, "sonsuz para kaynağı" ifadesi, genellikle dolandırıcılık veya piyasa açıklarından yararlanma gibi etik dışı yöntemlerle ilişkilendirilir.

Monetarizm'e göre enflasyonun temel nedeni para arzındaki artıştır. Enflasyonun oluşma nedenleri arasında ayrıca şunlar da bulunur: Talep enflasyonu. Maliyet enflasyonu. Enflasyon beklentileri. Monetarist iktisatçı Milton Friedman, bu durumu "Enflasyon her zaman ve her yerde parasal bir olgudur" şeklinde formüle etmiştir.

24 aylık enflasyon hesaplaması için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Değerlerinin Belirlenmesi: Temel dönem ve cari dönem için TÜFE değerlerine bakılır. 2. Enflasyon Oranının Hesaplanması: Her dönem için enflasyon oranı, TÜFE değerleri kullanılarak hesaplanır. 3. Enflasyon Farkının Bululması: İki dönemin enflasyon oranları bulunur ve baz dönemin enflasyon oranı, cari dönemin enflasyon oranından çıkarılır. 4. Kümülatif Enflasyon Hesaplama: Birden fazla dönemdeki fiyat seviyelerindeki genel artış ölçülerek kümülatif enflasyon hesaplanır. Bu hesaplamalar, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan veriler kullanılarak yapılabilir.

Bangladeş parasının değerli olmasının birkaç nedeni vardır: Ekonomik istikrar: Bangladeş'in tekstil, tarım ve hizmet sektöründeki aktif rolü, döviz gelirlerinin önemli bir kısmının tekstil ihracatından sağlanması, para biriminin dış ticaret dengesine olumlu etki yapar. Merkez bankası politikaları: Bangladeş Merkez Bankası, döviz kuru üzerinde müdahale yetkisine sahiptir. Yurtdışında çalışan Bangladeşliler: Yurtdışında çalışan Bangladeşlilerin gönderdiği dövizler, Taka'nın likiditesini artırır. Ancak, Bangladeş parası dünyadaki en değersiz para birimleri arasında yer almaktadır. Bangladeş parası, yalnızca Bangladeş sınırları içinde geçerlidir ve uluslararası alışverişlerde genellikle Amerikan doları veya euro tercih edilir.