Dişliler

M12 diş için DIN352 standardına uygun HSS el kılavuzu kullanılır.

Aydirek dişlisi (veya ayna mahruti dişlisi), mekanik sistemlerde güç iletimini sağlayan ve hareketi ileten bir dişli türüdür. Çalışma prensibi şu şekildedir: 1. Giriş: Sürücü, direksiyonu çevirdiğinde bu giriş, direksiyon mili aracılığıyla aydirek dişlisine iletilir. 2. Şanzıman Çevirisi: Aydirek dişlisi, direksiyonun dönme hareketini aracın ön tekerleklerinin yanal hareketine dönüştürür. 3. Hidrolik Basınç: Servo direksiyon pompası, hidrolik basıncı oluşturarak tekerleklerin dönmesine yardımcı olur. 4. Çıkış: Bu sayede, motorun ürettiği güç tekerleklere iletilir ve aracın hızı kontrol edilir.

Konik dişliler dört ana çeşide ayrılır: 1. Düz Konik Dişliler: Dişler düz olup, genellikle dik açılarda çalışır. 2. Helisel Konik Dişliler: Dişleri açılı olup, daha az ses çıkarır. 3. Spiral Konik Dişliler: Dişleri spiral şeklindedir, yüksek açısal hızları iletmek için kullanılır. 4. Hipoid Konik Dişliler: Adım yüzeyi hiperbolik olan konik dişli türüdür.

Kremayer dişlide modül, dişli çaplarını diş sayısı açısından temsil etmek için kullanılan sabit bir orandır.

Girişik dişliler, aynı eksen etrafında oldukları için aynı yönde dönerler.

Silindirik dişli çeşitleri şunlardır: 1. Düz Dişli: Diş hattı eksene paralel olan, basit ve işlenmesi kolay bir dişli türüdür. 2. Helisel Dişli: Diş hattı eksene belirli bir açı yapan, daha stabil ve yük taşıma kapasitesi yüksek bir dişli türüdür. 3. Balıksırtı Dişli: Eksenel kuvveti otomatik olarak dengeleyebilen ve yüksek güç aktarımına uygun sol ve sağ helisel dişlerden oluşur. Ayrıca, silindirik dişliler şanzıman, endüstriyel redüktörler ve motorlarda yaygın olarak kullanılır.

Evet, "ayna" ve "mahruti" dişliler aynı dişli türünü ifade eder. Bu tür dişliler, iki ekseni genellikle 90° açıyla birbirine bağlayan konik dişli çifti olarak tanımlanır.

0.5 modül krameyer dişli, modül değeri 0.5 olan, yani diş aralığı 0.5 birim olan bir krameyer dişli türüdür.

Konik dişlide tork, giriş torkunun dişli oranı ve verimle çarpılması yöntemiyle hesaplanır. Formül şu şekildedir: Torkçıkış = Torkgiriş × i × (verim/100). Burada: - Torkçıkış: Çıkış torku, - Torkgiriş: Giriş torku, - i: Dişli oranı, - verim: Dişli sistemin verimliliği (0-100% arasında).

Trapez ve kare diş arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Profil Şekli: Trapez diş, 29 derecelik iç açıya sahip trapez bir profile sahiptir. 2. Kullanım Alanı: Trapez dişler, yüksek güç aktarımı ve düşük sürtünme gerektiren uygulamalarda, özellikle torna ve freze makinelerinin kılavuz vidalarında kullanılır. 3. Üretim Zorluğu: Kare dişler, üretim zorluğu nedeniyle daha az yaygındır.

Ovalamada diş çapı, diş sayısı (z) ve modül (m) kullanılarak aşağıdaki formülle hesaplanır: d = m z. Burada: - d diş bölüm dairesi çapını, - m modülü, - z diş sayısını temsil eder. Modül genellikle milimetre cinsinden, diş sayısı ise tam sayı olarak belirtilir.

Sonsuz dişliler, yüksek tork aktarma kapasitesine sahiptir.

22 ve 24 dişliler, mekanik sistemlerde çeşitli işlevler için kullanılır: 1. Hareket İletimi: Dişliler, bir milin dönme hareketini başka bir mili dönme hareketine dönüştürmek için kullanılır. 2. Hız ve Tork Değişimi: Farklı boyutlardaki dişliler, hız ve torkun değiştirilmesini sağlar; büyük bir dişli, küçük bir dişliyle eşleştirildiğinde daha fazla tork sağlar. 3. Yön Değiştirme: Dişliler, dönüş yönünü değiştirmek için kullanılabilir. Bu nedenle, 22 ve 24 dişliler, özellikle otomotiv sektöründe şanzıman ve diferansiyel sistemlerinde, endüstriyel makinelerde ve güç aktarımında yaygın olarak tercih edilir.

Whitworth diş ölçüsü almak için aşağıdaki parametreler dikkate alınmalıdır: 1. Diş Açısı: Whitworth dişlerinde diş açısı 55 derecedir. 2. Adım (Pitch): İnç başına düşen diş sayısı (TPI - Threads Per Inch) ile ölçülür. 3. Dış Çap (Major Diameter) ve İç Çap (Minor Diameter): Standart Whitworth diş ölçülerine göre hesaplanır. Hesaplama formülleri: - Dış Çap: Diş derinliği + (diş sayısı x diş aralığı). - Diş Derinliği: Dış çap / 2 x tan(α/2), burada α diş açısını temsil eder. Bu ölçümler, mekanik bağlantıların ve vida tasarımlarının doğru bir şekilde yapılabilmesi için önemlidir.

Ekseni doğrultusunda dişlisi olan dişliye "düz dişli" denir.

4 modül dişlisi, dişlerin boyutunu ve aralıklarını tanımlayan modül ölçüsüne sahip bir düz dişli türüdür. Bu tür dişliler, doğrusal hareketi dönüş hareketine veya tam tersine dönüş hareketini doğrusal harekete dönüştürmek için kullanılır. Bazı kullanım alanları: - tezgahlarda kesici takımın doğrusal hareketini sağlamak; - asansörlerde kabinin yukarı ve aşağı hareketini sağlamak; - otomatik kapı kapatıcılarında kapının kapanmasını sağlamak; - güneş panellerinin güneş ışığını takip etmesini sağlamak; - redüktör kutularında devir düşürmek.

1 modüle sahip bir dişlide, diş sayısı standart tablolardan seçilir.

Konik dişliler, konik dişli redüktörlerde kullanılır.

Traktörlerde güç iletiminde konik dişliler kullanılır.

Kıyma makinesinde iki tip dişli kullanılır: 1. Sonsuz Dişli: Bu dişli, kıyma makinesinin gövdesine monte edilir ve motorun gücünü aktarır. 2. Salmastra Dişli: Bu dişli, kıyma makinesinin bıçak miline monte edilir ve etin öğütülmesini sağlar. Dişli malzemeleri genellikle metal veya plastik olup, metal dişliler daha sağlam ve dayanıklı, plastik dişliler ise daha hafif ve maliyetlidir.