Dişliler

En güçlü dişli olarak kabul edilebilecek tek bir dişli türü yoktur, çünkü "güçlü" kavramı farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Hayvanlar aleminde en güçlü çeneye sahip hayvanlar arasında beyaz köpek balıkları ve timsahlar bulunur; bu hayvanların ısırma güçleri sırasıyla 4 bin PSI ve 3.700 PSI'dır. Mekanik sistemlerde ise helisel dişliler ve planet dişliler yüksek yük taşıma kapasiteleri ve sessiz çalışmaları nedeniyle güçlü dişli türleri olarak değerlendirilir.

M24 dişin mm cinsinden adımı (hatve) 3 mm'dir.

M20 diş 20 mm üst çapa sahiptir.

Helis kremayer dişli, düz kremayer dişliye göre daha iyi olarak kabul edilir, çünkü: - Daha sessiz çalışır ve vuruntu yapmaz. - Daha yüksek yük taşıma kapasitesine sahiptir. - Dişlerin eğimli olması, hareketin daha stabil olmasını sağlar. Bu nedenle, yüksek performans ve dayanıklılık gerektiren uygulamalarda helis kremayer dişli tercih edilir.

Metrik ince diş ve normal diş arasındaki fark, diş adımında yatmaktadır. - Normal diş, daha büyük diş adımlarına sahiptir ve genellikle genel uygulamalarda kullanılır. - İnce diş ise daha küçük diş adımları ile hassas uygulamalara uygundur.

Kremayer dişlisi, dairesel bir dişli (pinyon) ve doğrusal bir dişli (kremayer) kullanarak dönme hareketini doğrusal harekete çevirir. Çalışma prensibi: 1. Pinyonun döndürülmesi: Küçük dişli (pinyon) döndürülür. 2. Kremayerin hareketi: Pinyonun dişleri, kremayerin dişleriyle birleşir ve kremayer düz bir çizgide hareket eder. 3. Mekanik işlevlerin kontrolü: Bu hareket, çeşitli mekanik işlevlerin kontrollü bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Örneğin, bir arabanın direksiyon sisteminde, direksiyon simidinin dönmesi pinyonu hareket ettirir ve bu da tekerleklerin dönmesini sağlar.

0.5 modül krameyer, modül çapı 0.5 metre olan bir kremayer dişlidir. Kremayer dişliler, dönme hareketini öteleme hareketine çevirmek için kullanılan mekanik bileşenlerdir ve genellikle pinyon dişli ile birlikte çalışırlar.

Düz dişli yapımında modül ölçüsü kullanılır. Modül, dişlinin diş yüksekliğini ve çapını belirleyen temel bir ölçüdür ve genellikle "m" harfi ile gösterilir.

Kremayer dişlisi, taşlama işlemine tabi tutulur çünkü bu işlem, dişlerin yüzey kalitesini artırır. Kremayer dişlilerinin üretiminde kullanılan diğer işlemler arasında CNC işleme ve ısıl işlem de bulunmaktadır.

Çapa makinesinde çeşitli dişli türleri kullanılır: 1. Şanzıman Dişlileri: Motor gücünü bıçaklara ve tekerleklere ileten temel dişli sistemidir. 2. Helisel Dişliler: Sessiz ve verimli güç aktarımı sağlar. 3. Konik Dişliler: Dönüş yönünü değiştirmek için kullanılır, özellikle tekerlek tahrik sistemlerinde yer alır. 4. Zincirli Tahrik Sistemleri: Bazı modellerde güç aktarımı için zincir-dişli kombinasyonu kullanılır.

Mikserin içindeki dişliler, hareketi iletmek ve kolaylaştırmak amacıyla kullanılır. Bu dişliler sayesinde: Cisimler kolayca hareket ettirilebilir. Hız değişimi sağlanarak motorun vites kutusunda kuvvet ve hareket iletimi gerçekleştirilir.

Kare dişli, genellikle vidalı krikolarda kullanılan bir vida türüdür. İşe yaradığı alanlar arasında: - Mekanik enerjiyi bir noktadan başka bir noktaya aktarmak; - Endüstriyel makinelerde parçaları hassas bir şekilde konumlandırmak veya servoları etkinleştirmek; - Otomobil, bisiklet gibi araçlarda güç aktarımını sağlamak.

Cup şanzımanın kaç dişli olduğu, kullanılan modele ve üreticiye göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, Mondial KH 100 Cup modelinde şanzıman, uzun mil, kısa mil ve dişlilerden oluşan bir set olarak belirtilmiştir.

Helisel ve konik dişli — makinelerde güç ve hareket iletmek için kullanılan iki temel dişli türüdür. Helisel dişli: - Silindirik dişli gövdesi etrafında açılı dişlere sahiptir. - Düz dişlilere göre daha güçlü ve daha sessizdir. - Büyük yükleri kaldırabilir ve titreşimi azaltır. Konik dişli: - Konik bir yüzey boyunca konumlandırılmış dişlere sahip koni biçimli bir dişlidir. - Dönme ekseninde değişiklik gerektiren uygulamalarda kesişen miller arasında hareket ve güç iletmek için kullanılır. - İki ana türü vardır: düz konik dişli ve spiral konik dişli.

08B1 1/2 tek sıra dişli, 1/2 inç veya 12,7 mm hatveye sahip, tek sıra konfigürasyonda bir zincir dişlisidir. Özellikleri: Malzeme: Genellikle 1040-1045 çelikten üretilir. Kullanım: Yüksek hızlar için hassas üretim gerektirmez, ancak ağır yükleri kaldıracak ve zorlu ortamlarda çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Fonksiyon: Zinciri ağızlamak için diş üstüne her iki taraftan eğim verilir. Avantajlar: Yüksek çekme mukavemeti, yorulma direnci ve darbe yüklerine dayanma yeteneği. Bu tür dişliler, genellikle tarım makineleri, malzeme taşıma ekipmanları ve konveyör sistemlerinde kullanılır.

1 UNC (Unified Coarse Thread) dişinin kaç diş olduğu, dişin boyutuna bağlı olarak değişir. Örneğin: - 1/4 UNC: 20 diş/inç. - 5/16 UNC: 18 diş/inç. - 3/8 UNC: 16 diş/inç. - 7/16 UNC: 14 diş/inç. - 1/2 UNC: 13 diş/inç. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurabilirsiniz: Optimas: UNC, UNF ve UNEF diş tablosu. Mehmet Bozaslan: UNC diş ölçüleri.

Pinyon dişli modül sayısı, kullanım alanına ve uygulama gereksinimlerine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, yaygın olarak bulunan modüller şunlardır: 8, 10, 14, 16; 1, 1.5, 2, 2.5, 3, 4, 5, 6 (kremayer dişli için). Ayrıca, standart ve modüler gibi farklı tiplerde pinyon dişliler de bulunmaktadır.

Mondial RX3i Evo modelinin zincir dişlisi seti, 14T ön dişli ve 42T arka dişli içerir.

Fiber dişliler çeşitli nedenlerle kullanılır: 1. Sessiz Çalışma: Metal dişlilere göre daha sessiz çalışırlar. 2. Hafiflik: Daha hafif olmaları, makine üzerindeki ağırlığı azaltır. 3. Dayanıklılık: İyi bir dayanıklılık sunarlar, plastik olmalarına rağmen standart plastik dişlilerden daha mukavemetli olabilirler. 4. Yağlama Avantajı: Çoğunlukla yağlama gerektirmezler, bu da bakım ihtiyaçlarını azaltır. 5. Özel Uygulamalar: Gıda işleme, güç aktarımı ve dikiş makineleri gibi alanlarda kullanılırlar. Ayrıca, fiber dişliler havacılık ve uzay gibi ağırlık ve hassasiyetin önemli olduğu uygulamalarda da tercih edilir.

Oklama dişlisi, döner haldeki bir parçanın hareketini aynı eksen üzerinde bulunan diğer bir parçaya iletmek veya iletilmekte olan bu hareketi istendiği zaman durdurmak için kullanılan bir tertibattır. Bu tür dişliler, özellikle motorlu taşıtlarda krank mili ekseninde olmak üzere motorla vites kutusu arasına bağlanarak, motordan vites kutusuna hareket iletimini sağlar.