Dişliler

Redüktör içinde bulunan temel parçalar şunlardır: 1. Dişliler: Güç aktarımında ve hız ayarlamasında kilit rol oynar. 2. Rulmanlar: Dönen parçaların rahat ve doğru bir şekilde hareket etmesini sağlar, aşınmayı önler. 3. Mil (Şaft): Güç aktarımını sağlar, dişlilerin dönme hareketini iletir. 4. Gövde (Kasa): Tüm parçaları bir arada tutar ve dış etkilerden izole eder. 5. Yağ Sızdırmazlık Elemanları: Redüktör içindeki yağın dışarı sızmasını önler. 6. Kapaklar: İç parçaları korur ve gerektiğinde bakım için çıkarılabilir. 7. Yağ Tapası ve Havalandırma Tapası: Yağ seviyesini korur ve hava basıncını dengeler. 8. Giriş ve Çıkış Flanşları: Redüktörün motorla veya makinenin diğer parçalarıyla bağlanmasını sağlar.

Taç dişlisi çeşitli nedenlerle bozulabilir: 1. Yağlama Eksikliği: Yetersiz yağlama, metal-metal temasına yol açarak sürtünme ve aşınmaya neden olur. 2. Aşırı Yükleme: Dişlilerin tasarım kapasitelerinin ötesinde çalıştırılması diş aşınmasını hızlandırabilir. 3. Uygunsuz Hizalama: Dişlilerin doğru hizalanmaması, basıncın eşit dağılmamasına ve dişlerin aşırı aşınmasına yol açabilir. 4. Aşırı Isınma: Yüksek sıcaklıklarda veya yüksek yükler altında çalışmak, malzemenin bozulmasına ve çukurlaşmaya neden olabilir. 5. Üretim Kusurları: Nadir durumlarda, zayıf dişlilere yol açan üretim hataları da taç dişlisinin kırılmasına neden olabilir.

Doğrusal hareketi dairesel harekete çeviren dişliler şunlardır: 1. Kremayer ve pinyon: Dairesel bir dişli (pinyon) ve doğrusal bir dişliden (kremayer) oluşan bir mekanizmadır. 2. Helis dişli: Dişleri dönme eksenine paralel olmayan dişli çarktır.

Kremayer dişli boyu, aşağıdaki adımlar izlenerek hesaplanır: 1. Modül (m): Dişlinin diş yüksekliğinin ve diş sayısının oranıdır. 2. Adım (p): Bitişik dişler arasındaki uzunluktur ve p = π x m formülü ile hesaplanır. 3. Kremayer Boyu (L): L = p . (z-1,5) formülü ile bulunur. Burada z, diş sayısıdır. Ayrıca, kremayer dişlinin diğer ölçüleri (örneğin, diş derinliği) de modül ve diş sayısına bağlı olarak hesaplanır.

Spline ve helisel spline terimleri, farklı bağlamlarda kullanılmaktadır: 1. Spline: Genel olarak, eğri benzeri profillere sahip diş anlamına gelir ve mekanik cihazlarda tork iletimi, hassas hizalama ve yük dağılımı gibi avantajlar sağlar. Çeşitli türleri vardır, bunlar arasında: - Düz taraflı spline: Basit ve orta tork uygulamaları için uygundur. - İnvolüt spline: Daha az stres konsantrasyonu ve daha iyi yüzey kalitesi sunar. - B-spline: Bilgisayar grafiklerinde ve mühendislikte karmaşık şekilleri modellemek için kullanılır. 2. Helisel spline: Açılı kesilmiş, sarmal bir yola sahip dişlere sahip spline türüdür.

1 modül dişli, 15 x 15 mm boyutlarındadır.

Modül 6, 25 diş pinyon, diş sayısı 25 ve modül değeri 6 olan bir helisel pinyon dişlisi anlamına gelir. Pinyon dişlileri, dönme hareketini doğrusal harekete çevirmek veya tam tersi şekilde bu hareketleri birbirine dönüştürmek için kullanılır.

3/8 zincir dişli ölçüleri şu şekildedir: - Diş sayısı: 8. - Zincir adımı: 9,525 mm.

Pinyon dişli ölçüleri, modül (diş boyutu) ve çap gibi parametrelere göre değişir. Yaygın pinyon dişli ölçüleri şunlardır: Modül: 1 modülden 5 modüle kadar olan değerler (örneğin, 17 x 17 mm, 20 x 20 mm). Çap: 25 mm'den 250 mm'ye kadar olan değerler. Ayrıca, özel uygulamalar için daha büyük veya daha küçük ölçülerde pinyon dişliler de temin edilebilir.

Ayna mahruti dişlisi, çeşitli nedenlerle kırılabilir: 1. Yüksek Yükler ve Torklar: Ayna mahruti dişlileri, yüksek güç ve tork gereksinimlerine maruz kaldığında aşırı yüklenerek kırılabilir. 2. Kontaminasyon ve Kir: İşlemler sırasında çevredeki kir, toz veya diğer kirleticiler dişliler arasındaki teması bozarak aşınmaya ve kırılmaya yol açabilir. 3. Kötü Yağlama veya Yağlayıcı Eksikliği: Dişlilerin düzgün şekilde yağlanmaması, sürtünme ve aşınma artışına neden olarak kırılma riskini artırır. 4. Malzeme Kalitesi ve İmalat Hataları: Düşük kaliteli malzemeler veya imalat hataları, dişlilerin dayanıklılığını azaltarak kırılma direncini düşürür. 5. Ani Yüklenmeler ve Şoklar: Ani yüklenmeler, ani şoklar veya darbeler, dişlilerin kırılmasına neden olabilir. 6. Tasarım Hataları: Dişli sistemlerinin tasarımı veya uygulanmasıyla ilgili hatalar, dişlilerin aşırı yüklenmesine veya yanlış çalışmasına yol açabilir.

Whitworth ve metrik diş arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Ölçü Birimi: Metrik dişler milimetre cinsinden ölçülürken, Whitworth dişleri inç cinsinden ölçülür. 2. Diş Profili Açısı: Metrik dişlerin açısı 60 derece, Whitworth dişlerin açısı ise 55 derecedir. 3. Yük Taşıma Kapasitesi: Metrik dişler genellikle daha yüksek yük taşıma kapasitesine sahiptir. 4. Kullanım Alanı: Metrik sistem dünya genelinde yaygın olarak kullanılırken, Whitworth sistemi daha çok İngiltere ve Commonwealth ülkelerinde tercih edilmektedir.

Arka dişli seçimi, bisikletin kullanım amacına, yol yapısına ve sürücünün tercihlerine göre yapılmalıdır. İşte bazı öneriler: 1. Yokuş tırmanırken: Küçük ön dişli ve büyük arka dişli kombinasyonu kullanılmalıdır. 2. Düz yolda ve inişlerde: Orta ön veya orta arka dişliler uygundur. 3. Yüksek hız için: Büyük ön ve küçük arka dişliler tercih edilmelidir. Ayrıca, zincir dişlilerinin uyumlu olması önemlidir; ön ve arka dişlilerin birbirine paralel seçilmesi gerekir. Malzeme seçiminde ise paslanmaz çelik gibi dayanıklı ve korozyona karşı dirençli malzemeler tercih edilmelidir.

Plastik dişliler, mekanik sistemlerde tercih edilmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Hafiflik: Plastik dişliler, metal dişlilere göre çok daha hafiftir, bu da dönen parçaların kütlesini azaltarak daha az atalet yaratır. 2. Sessiz Çalışma: Plastik malzemelerin doğal esnekliği ve darbe emici özellikleri sayesinde, bu dişliler daha sessiz çalışır ve titreşim seviyelerini minimumda tutar. 3. Kendinden Yağlama: Polimer malzemeler, sürtünme katsayısını düşük tutarak, dişlilerin daha az enerji kaybıyla çalışmasını sağlar. 4. Korozyon Dayanıklılığı: Plastik dişliler, paslanma veya oksidasyon gibi kimyasal süreçlere karşı dayanıklıdır, bu da özellikle nemli veya kimyasal olarak agresif ortamlarda avantaj sağlar. 5. Düşük Termal İletkenlik: Yüksek sıcaklıklarda bile stabil bir performans sergilemelerini sağlar.

Zincir dişlileri çeşitli tiplerde üretilir, bunlar arasında en yaygın olanları şunlardır: 1. Tek Sıra Zincir Dişliler (Simplex): Basit sistemlerde ve düşük yük gereksinimi olan uygulamalarda kullanılır. 2. Çift Sıra Zincir Dişliler (Duplex): Orta ve ağır yük uygulamaları için uygundur. 3. Üç Sıra Zincir Dişliler (Triplex): Ağır yük ve yüksek tork gerektiren uygulamalar için kullanılır. 4. Konik Zincir Dişliler: Açılı eksenler arasında güç aktarımı sağlar. 5. Helis Zincir Dişliler: Diş profili helisel olan dişlilerdir, yüksek hız ve düşük gürültü gerektiren uygulamalarda tercih edilir. 6. Zamanlama Zincir Dişlileri: Zamanlama ve senkronizasyonun kritik olduğu motorlu uygulamalarda kullanılır. Ayrıca, roleli, blok ve çaplı zincir dişliler gibi özel tasarımlı tipler de bulunmaktadır.

2 modül kremayer dişli, diş sayısı ve modül değeri 2 olan, doğrusal hareket sağlayan bir dişli türüdür. Kremayer dişli genellikle bir pinyon dişli ile birlikte çalışarak dairesel hareketi doğrusal harekete dönüştürür.

Sikloidal dişliler, çeşitli makine ve endüstriyel uygulamalarda hareket ve güç aktarımını sağlamak için kullanılır. Başlıca işlevleri: - Dayanıklılık: Geleneksel dişlilerde bulunan aşınabilir dişler yerine yuvarlanan elemanlar kullanır, bu da daha uzun ömürlü olmasını sağlar. - Verimlilik: Düşük hızda çalışırken yüksek tork üretir, bu da enerji tasarrufu sağlar ve makinelerin daha az enerji maliyetiyle çalışmasını mümkün kılar. - Sessiz çalışma: Daha az gürültü ve titreşim üretir, bu da hassas ortamlarda kullanım için idealdir. - Çok yönlülük: Konveyör sistemleri, robotlar, rüzgar türbinleri gibi birçok farklı alanda kullanılabilir. - Kompakt tasarım: Sınırlı alanlara sahip uygulamalarda avantaj sağlayan küçük ve hafif bir yapıya sahiptir.

Ana dişli, diş sayısı daha fazla olan dişlidir. Dolayısıyla, pinyon dişliden büyüktür.

Azdırma tezgahında sadece dış dişliler açılır, iç dişliler açılamaz.

Konik dişlide modül, dişlinin boyutlarını ifade eden ve diş adımı (iki diş arasındaki mesafe) ile pi sayısının (π) oranına göre hesaplanan bir parametredir. Modül değeri, dişlinin büyüklüğünü ve çalışma hassasiyetini belirler.

Ayna ve mahruti — oktoidal dişlere sahip konik şekilli bir dişli türüdür. Kullanım alanları: - Otomotiv endüstrisi. - El aletleri. Özellikleri: - Ayna dişlisi — büyük olan dişlidir. - Mahruti dişlisi — ayna dişlisine 90 derecelik açıyla duran küçük dişlidir.