Demokrasi

Çoğunlukçu ve çoğulcu yaklaşım, demokrasi anlayışının iki farklı şeklini ifade eder. Çoğunlukçu yaklaşım, karar alma süreçlerinde çoğunluğun iradesine dayanan bir demokrasi modelidir. Çoğulcu yaklaşım ise farklı grupların ve çıkarların temsil edildiği, çeşitliliğe ve çoğulculuğa önem veren bir demokrasi modelidir.

Marksist sosyalist demokrasi, Marksizm ve sosyalist ideolojinin bir birleşimi olarak, sosyalist bir toplum yapısının demokratik süreçler aracılığıyla inşa edilmesini savunan bir yaklaşımdır. Bu anlayışın temel ilkeleri şunlardır: - Üretim araçlarının toplumsal mülkiyeti: Özel mülkiyetin sınırlanması veya ortadan kaldırılması. - Demokratik katılım: Halkın siyasi süreçlere aktif katılımı, sadece seçimlerle sınırlı kalmayıp, iş yerlerinde, yerel topluluklarda ve sosyal organizasyonlarda da katılımın artırılması. - Sınıf mücadelesi: Kapitalist sistem içindeki sınıf çatışmasının vurgulanması ve işçi sınıfının haklarının korunması. - Planlı ekonomi: Ekonominin planlı bir şekilde yönetilmesi. - Kültürel ve sosyal reformlar: Toplumsal cinsiyet eşitliği, ırkçılığa karşı mücadele ve diğer sosyal adalet meselelerine önem verilmesi.

Anayasayı ve demokrasiyi koruma görevi çeşitli kurumlar ve kişiler tarafından yerine getirilir: Türk Milleti: Anayasanın başlangıç kısmında, hiçbir kişi veya kuruluşun anayasada belirtilen hürriyetçi demokrasi ve hukuk düzenini bozamayacağı, aksi takdirde Türk milletinin anayasayı koruma ve kollama görevine sahip olduğu belirtilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi: Devletin temel amaç ve görevleri arasında, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak, temel hak ve hürriyetleri korumak yer alır. Cumhurbaşkanı: Devletin başı olarak, anayasanın uygulanmasını ve devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder. Anayasa Mahkemesi: Anayasanın üstünlüğünü sağlamak, demokrasiyi ve hukuk devletini korumak, hak ve özgürlükleri geliştirmek gibi işlevler üstlenir. Türk Silahlı Kuvvetleri: 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu’na göre, anayasal düzenin korunması da dahil olmak üzere belirli görevler üstlenmiştir.

"Acil Demokrasi" ifadesi, 1980'lerin sonunda Bulutsuzluk Özlemi grubunun ikinci albümü "Uçtu Uçtu"da yer alan bir şarkı adıyla popülerlik kazanmıştır. Şarkının çıkış tarihi hakkında spesifik bir bilgi bulunmamakla birlikte, 1980'lerde Turgut Özal'ın başbakan olduğu dönemde, sol ve sola yakın çevrelerde artan demokrasi talebini yansıttığı bilinmektedir.

500'ler Meclisi, doğrudan demokrasi yönetim biçimine aittir. Bu mecliste, Atina'nın 10 kabilesi, 500'ler Meclisi’nde bir yıl boyunca hizmet verecek 50 vatandaş gönderirdi. Demokratik yönetimlerde meclis üyeleri genellikle çoğunluk tarafından seçilir ve bir yıllığına hizmet ederken, oligarşik yönetimlerde mevkilere miras yoluyla ulaşılabilirdi.

Mobil Demokrasi Akademisi, yerel yönetimlerle vatandaşlar arasındaki etkileşimi artırmak ve demokratik süreçleri daha etkin hale getirmek amacıyla faaliyet gösteren bir kuruluştur. Akademinin yaptığı işler arasında: - Sosyal arabuluculuk hizmetleri sunmak, aile içi ve diğer sosyal ortamdaki anlaşmazlıkları müzakere ve arabuluculuk yöntemleriyle çözmek. - Dijital erişim yapılarını teşvik ederek, modern demokratik süreçlerin geniş bir yaş aralığı tarafından kullanılmasını sağlamak. - Kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve STK'larla iş birliği yaparak, aile temelli sosyal politikalar geliştirmek. - Eğitim programları düzenlemek ve bu programlar aracılığıyla "etkin saha aktörleri" yetiştirmek.

Türkiye'nin sivil anayasaya ihtiyaç duymasının birkaç nedeni vardır: 1. Demokratik ve Katılımcı Usul: Mevcut anayasalar, darbe gibi olağanüstü durumlarda hazırlanmış olup, toplumsal katılım ve müzakereden yoksundur. 2. 12 Eylül Darbesinin İzleri: 1982 Anayasası, darbeyi yapan askerler tarafından hazırlanmış olup, hala bu dönemin otoriter ve antidemokratik izlerini taşımaktadır. 3. Sistemin Bozulması: Anayasada yapılan çok sayıda değişiklik, sistemin bozulmasına ve hükümler arasındaki uyumun kaybolmasına yol açmıştır. 4. Yenilenmesi Gereken Maddeler: Anayasada hala yenilenmesi ve değiştirilmesi gereken maddeler bulunmaktadır.

Cumhuriyetçilik ve halkçılık ilkeleri, demokratik bir yönetim anlayışının temelini oluşturarak birbirleriyle ilişkilidir. Cumhuriyetçilik, milletin egemenliğini kendi elinde tuttuğu devlet şeklini ifade eder. Halkçılık ise halkın kendi kendini yönetmesi, kanun önünde eşit olması ve sınıfsız, ayrıcalıksız bir toplum oluşturulması anlamına gelir. Dolayısıyla, cumhuriyetçilik ilkesinin uygulanabilmesi için halkçılık ilkesinin varlığı gereklidir.

"Görmek" kitabı, José Saramago tarafından yazılmış ve "Körlük" kitabının devamı niteliğindedir. Konusu: Roman, adı bilinmeyen bir ülkede seçim günü oyların büyük çoğunluğunun boş çıkmasıyla başlar. Temalar: Kitap, demokrasinin kırılganlığı ve siyasi manevralarla çarpıtılması üzerine bir hiciv olarak, toplumun mevcut durumdan memnun olmadığını ve kendi hür iradesinin saygı görmesini istediğini işler.

YDAB kısaltmasının açılımı şu şekilde olabilir: 1. Yeni Demokrasi Aileleri Birliği. 2. Yukon Development Assessment Board (Yukon Kalkınma Değerlendirme Kurulu).

Liselerde demokrasi panosu zorunlu değildir, ancak demokrasi ve insan hakları konularında farkındalık yaratmak amacıyla sosyal etkinlikler kapsamında hazırlanabilir. Bu tür etkinlikler, öğrencilerin demokrasi bilincini geliştirmek ve demokratik yaşama aktif katılımlarını sağlamak için teşvik edilir.

Teknokrasinin dezavantajları şunlardır: 1. Sorumluluk Eksikliği: Teknokratlar, uzmanlığa göre yönlendirildikleri için eylemlerinden siyasi olarak sorumlu tutulmayabilirler. 2. Teknolojiye Aşırı Bağımlılık: Teknolojinin karmaşık sosyal sorunları çözme yeteneğini abartma riski vardır ve bu durum insani değerlerin önemini küçümsemeye yol açabilir. 3. Gücün Kötüye Kullanılması: Verilere ve analizlere erişimi olanlar, bu gücü manipüle etmek veya kontrol etmek için kullanabilirler. 4. Dışlanmış Toplulukların İhtiyaçlarını Göz Ardı Etme: Verimliliğe ve teknik çözümlere öncelik verilmesi, dışlanmış toplulukların ihtiyaçlarının ve bakış açılarının göz ardı edilmesine neden olabilir. 5. Demokratik Katılımın Azalması: Halkın doğrudan yönetimde söz sahibi olamaması, anti-demokratik bir yapı oluşturabilir.

Derneklerin temel ilkeleri şunlardır: 1. Hak Temellilik: Her bireyin temel haklarına saygı gösterilmesi ve eşitlik ilkesinin korunması. 2. Hesap Verebilirlik: Dernek gönüllüleri ve eğitmenlerinin faaliyetlerinden sorumlu tutulması ve şeffaf bir şekilde hesap verebilir olması. 3. İnsan Hakları ve Demokrasi: İnsan haklarına ve demokratik değerlere saygı gösterilmesi. 4. Bilimsel ve Eleştirel Düşünce: Bilimsel yöntemlere ve eleştirel düşünceye dayalı bir yaklaşımın benimsenmesi. 5. Özne-Özne İlişkisi: İnsanlar arasındaki eşit ve saygılı ilişkilerin korunması. Ayrıca, derneklerin diğer genel ilkeleri arasında şeffaflık, sürdürülebilirlik, gönüllülük, işbirliği ve dayanışma gibi değerler de yer alır.

Belediye mevzuatında halkın katılımı konusu çeşitli düzenlemelerle ele alınmıştır: 1. Kent Konseyleri: 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 76. maddesine göre, kent konseyleri oluşturulmalıdır. 2. Gönüllü Katılım: Aynı kanun'un 77. maddesi, belediyelerin sağlık, eğitim, spor, çevre gibi alanlarda gönüllü katılımı teşvik etmesini öngörür. Gönüllüler, çeşitli hizmetler ve projelerde yer alabilirler. 3. Kamuoyu Yoklamaları ve Halk Toplantıları: Belediye Kanunu, belediyelerin kamuoyu yoklamaları yapabileceğini ve halk toplantıları düzenleyebileceğini belirtir. Bu yöntemler, halkın belediye hizmetleri hakkındaki görüşlerinin alınmasını sağlar. 4. Stratejik Planlama: Belediyelerin stratejik planları, üniversiteler ve sivil toplum örgütlerinin görüşleri alınarak hazırlanır. Bu, halkın karar alma süreçlerine doğrudan katılımını içerir.

Perakende kooperatifleri, üyelerin sahip olduğu ve yönettiği mağazalardır. İşte nasıl çalıştıklarına dair bazı temel özellikler: 1. Demokratik Kontrol: Kooperatifler, üye başına bir oy anlamına gelen demokratik üye kontrolü ile yönetilir. 2. Satın Alma Gücü: Kooperatif perakendeciler, satın alma güçlerini üreticilerden indirimler satın almak için kullanırlar ve genellikle pazarlama maliyetlerini paylaşırlar. 3. Yerel Kaynak Kullanımı: Yerel kaynaklı ürünlere erişim, kooperatif perakendeciliğinin önemli bir çekiciliği olup, yerel çiftçilerle ilişkiler kurularak raflar yerel ürünlerle stoklanır. 4. Şeffaflık ve Düzenli Toplantılar: Üyelerle şeffaf iletişim sağlanır ve mağazanın operasyonlarını tartışmak için düzenli toplantılar yapılır. 5. Gelir Paylaşımı: Kooperatiflerde elde edilen fazlalıklar, üyeler arasında orijinal girişlerine göre paylaşılır.

Kleisthenes, Atina demokrasisini getirmiştir. MÖ 508-507 yıllarında gerçekleştirdiği reformlarla, vatandaşların soy ve servetlerine değil, yerleşim bölgelerine göre politik temsil sağlanmasını amaçlamıştır. Bu reformlar sonucunda: Atina, on yerleşim bölgesine ayrılmıştır. Her bölge, yasama organı olan Ekklesia'ya temsilciler göndermiştir. İlk defa, kura ile seçilen 500 kişilik bir konsey oluşturulmuştur. Bu şekilde, Antik Yunan'da demokrasinin temelleri atılmış ve bireylerin siyasi katılımı ön plana çıkarılmıştır.

Belçika, anayasal monarşi altında federal parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Belçika demokrasisinin bazı özellikleri: - İki meclisli yasama organı: Senato ve Temsilciler Meclisi'nden oluşur. - Güç paylaşımı: Oydaşmacı model, farklı toplumların ülke yönetiminde güç paylaşımını öngörür. - Çok partili sistem: Nispi temsil sistemi ile azınlıkların ve çoğunlukların temsili sağlanır. - Yerel özerklik: Bölgeler ve topluluklar, belirli konularda özerk yetkilere sahiptir. - Yazılı anayasa: Anayasa, ülke çapında ve kanton düzeyinde çoğunluğun sağlandığı bir referandumla değiştirilebilir.

Güçler ayrılığının temel amacı, iktidar sorumluluklarının dağıtılması yoluyla ilgili liderler arasında karşılıklı kontrolü sağlamaktır. Bu sayede: - Diktatörlük gibi daha totaliter devlet modellerinin önüne geçilebilir. - Yasama, yürütme ve yargı organlarının birbirlerinden bağımsız olarak çalışması ve birbirlerinin kararlarını denetlemesi sağlanır. - Demokratik bir yönetim ve vatandaşların haklarının korunması mümkün olur.

7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının 174. sayfasında, MEB Yayınları'na göre "İşinin Ehli İnsan Yetiştirmek" etkinliği yer almaktadır. Ayrıca, Yıldırım Yayınları'na ait 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında, 174. sayfada bilim insanlarının isimlerinin yer aldığı bir etkinlik bulunmaktadır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: derskitabicevaplarim.com; forumderscevaplari.com.

Demokrasi, halkın egemenliğine dayanan bir yönetim şekli olarak Antik Yunan'da MÖ 500 yıllarında doğmuştur. Atinalılar, "demokrasi" (δημοκρατία - "halkın yönetimi") kelimesini ilk kez kullanmışlardır.