Değerler

Özveri — bir amaç uğruna veya gerçekleştirilmesi istenen herhangi bir şey için kendi çıkarlarından vazgeçmeye denir.

“Ya olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol” atasözü, dürüst kişinin kendini olduğu gibi tanıtması gerektiğini ifade eder. Bu söz, aynı zamanda kendini olduğundan üstün biriymiş gibi tanıtmanın içtensizlik ve ikiyüzlülük anlamına geldiğini de vurgular.

"Acelede nedamet, düşünmekte selamet vardır" atasözünde vurgulanan kavram, aceleciliğin olumsuz sonuçları ile düşünerek hareket etmenin olumlu sonuçlarıdır. Aceleyle girişilen işlerde, iş için yeterli düşünme ve planlama süresi ayrılmadığından mutlaka eksiklikler ortaya çıkar ve yapılan iş istenildiği gibi sonuçlandırılamaz, bu da pişmanlıklara yol açar.

Örgüt kültüründe üç temel unsur şunlardır: 1. Değerler ve İnançlar: Organizasyonun temel anlayışını oluşturan, çalışanların paylaştığı ortak değerler ve inançlar. 2. Normlar ve Davranışlar: Çalışanların iş yerinde nasıl davranmaları gerektiğini belirleyen normlar ve beklentiler. 3. Semboller ve Simgeler: Organizasyonun değerlerini ve kültürel kimliğini temsil eden semboller ve simgeler.

Değerlerin oluşumuna etki eden faktörler şunlardır: 1. Aile: İlk sosyalizasyon ortamı olan aile, çocuklara ahlaki ve etik değerleri öğretir. 2. Eğitim: Okullar ve öğretmenler, resmi eğitim yoluyla öğrencilere değerler kazandırır. 3. Din ve inanç: Dini öğretiler ve ritüeller, ahlaki ve etik değerleri şekillendirir. 4. Kültür: Toplumsal normlar ve kültürel ürünler, bireylerin değer yargılarını etkiler. 5. Sosyal çevre: Arkadaşlar ve toplumsal etkileşimler, bireylerin değerlerini biçimlendirir. 6. Medya ve teknoloji: Televizyon, sinema ve sosyal medya, toplumsal değerlerin geniş kitlelere ulaşmasını sağlar. 7. Kişisel deneyimler: Yaşanmış olaylar ve kişisel başarılar, bireylerin değerlerini belirler. 8. Hukuk ve yönetim: Yasalar ve devlet politikaları, toplumsal değerleri korur ve şekillendirir. 9. Ekonomik faktörler: Ekonomik durum ve çalışma ortamı, bireylerin değerlerini etkiler. 10. Tarih ve gelenekler: Tarihsel deneyimler ve gelenekler, ortak değerlerin oluşumunda rol oynar.

"Akıl para ile satılmaz" atasözü, maddi zenginliğin bir insanı akıllı veya bilgili yapmadığını ifade eder. Bu atasözüne göre, akıl somut bir şey değildir ve sonradan elde edilemez; parayla alınıp satılamaz. Ayrıca, zengin bir insanın delice işler yapabileceği, yanlış kararlar alarak varlığını kaybedebileceği, buna karşılık fakir bir insanın akıllıca işler yaparak zengin olabileceği veya manevi olarak tatmin olabileceği anlamına da gelir.

Sabır, utanma ve kanaat kavramları, Hacı Bektaş-ı Veli'nin "Aklın üç koruması" olarak tanımladığı değerlerdir. 1. Sabır: Zorluklar ve engeller karşısında dayanıklılığı ifade eder. 2. Utanma: Kişinin kendi davranışlarının farkında olması ve toplumsal kurallar ile kişisel değerlerle örtüşmeyen davranışlar sergilediğinde hissettiği duygudur. 3. Kanaat: Elde olanla yetinmeyi ve daha fazla sahip olma arzusunun peşine düşmek yerine eldekilerin kıymetini bilmeyi temsil eder.

Büyüklerin himmeti, bir işin gerçekleşmesi veya gerçekleşmemesi için onların teveccühlerini yönlendirmeleri anlamına gelir. Himmetin farklı anlamları da vardır: - Gayret ve çaba: "Dede himmet, oğul gayret" atasözü, yardım isteğinin kabulünün gayrete bağlı olduğunu ifade eder. - Maddi ve manevi destek: Günümüzde himmet, genellikle hayır yollarında koşturup durma ve infakta bulunma anlamında kullanılır. Tasavvufta himmet, kendini veya başkasını kemale erdirmek için kalbin bütün ruhanî güçleriyle Allah’a yönelmesi olarak tanımlanır.

“Mızrak çuvala sığmaz” atasözü, herkesin gözü önünde duran, apaçık bilinen gerçeklerin gizli tutulmasının, örtbas edilerek yokmuş gibi gösterilmesinin imkânsız olduğunu ifade eder.

"Bal bal demekle ağız tatlanmaz" atasözü, sözde kalan dilek ve tasarıların iş bitirmede hiçbir etkisi olmayacağını ifade eder.

"Arpa eken buğday biçmez" atasözü, kötü davranışın karşılığının iyi olmayacağı anlamına gelir. Ayrıca, bu atasözü şu anlamlara da gelebilir: Yapılmaya çalışılan işin üzerinde yeterince durulmadığında iyi sonuç elde edilemez. Gerçeğe önem vermeden hayal kuranlar, bir gün hayal kırıklığına uğrarlar.

"Anne, diyor ki: 'Oğlum, seni ben doğurdum.'" ifadesi, "Oğlumu ben doğurdum, ama gönlünü ben doğurmadım" atasözünün bir parçası olabilir. Bu atasözü, insanın çocuğunun kendisinin bir parçası olduğunu ve birçok özelliğinin çocuğa benzediğini, ancak gönlü ve huyunun benzemeyebileceğini ifade eder.

İğne ile ilgili bazı atasözleri şunlardır: 1. "İğneyi kendine, çuvaldızı ele batır". 2. "Terziye göç demişler, iğnem başımda demiş". 3. "Eski kaçmış; iğne iplik geri getirmiş".

“Merhameti olan insanlara denk düşelim, çünkü şu bir gerçek; malı mülkü değil, kaşı gözü değil, merhametidir insanı insan yapan” sözü Şeyh Edebali'ye aittir.

Tatlı dille ilgili bazı atasözleri şunlardır: 1. "Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır". 2. "Acı söz insanı dininden, tatlı söz yılanı deliğinden çıkarır". 3. "Buğday ekmeğin yoksa, buğday dilin de mi yok?". 4. "Tatlı dil, güler yüz düşmanın kolunu büker". 5. "İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez, tatlı dilinden başka nesi var?".

Gaf yapan kişiye "patavatsız" veya "pot kıran" denir.

"Dünü toprak altına gömmek" ifadesi, bir ölüyü toprağa gömmek, defnetmek anlamına gelir.

"İyilerin zekası vicdan ve merhamettir" sözü, iyi insanların karakterini ve değerlerini ifade eder. Bu sözden anlaşılan, gerçek bir zeka anlayışının sadece entelektüel kapasiteyle değil, aynı zamanda başkalarına karşı duyulan merhamet ve vicdanla da bağlantılı olduğudur. Vicdan, insanın doğru ve yanlış arasındaki ayrımı yapabilme yeteneğidir; merhamet ise başkalarının acılarına duyarlılık gösterme ve onlara yardım etme isteğidir.

Cesaret ve korkaklık ile ilgili bazı atasözleri şunlardır: "Cesurun bakışı, korkağın kılıcından keskindir". Bu atasözü, cesur bir insanın kararlılığının ve tavrının, sadece söz veya eylemden daha güçlü bir etki yaratabileceğini anlatır. "Kaçanın anası ağlamamış". Bu atasözü, cesaret konusunda tedbirli davranmak gerektiğinde kaçmanın gerektiğini ifade eder. "Maşa varken elini ateşe sokma". Cesaretin her durumda gösterilmemesi gerektiğini anlatan bir atasözüdür. "Isıramadığın eli öp de başına koy". Senden daha cesur kişileri takdir et anlamında kullanılan bir atasözüdür. "Ne yavuz (azgın) ol asıl, ne yavaş (şaşkın, miskin) ol basıl". Dikkatli bir şekilde cesaret göstermek gerektiğini anlatan bir atasözüdür.

Kültür benzerlikleri, farklı coğrafyalarda ve tarihlerde şekillenmiş kültürler arasında görülen ortak noktalardır. İşte bazı örnekler: 1. Temel İnsan İhtiyaçları: Yiyecek, barınma, giyim gibi temel yaşamsal ihtiyaçlar, dünyanın her köşesinde insanlar arasında ortak bir payda oluşturur. 2. Aile ve Toplum Değerleri: Birçok kültürde aile, temel bir birim olarak kabul edilir ve aile bağları güçlü bir şekilde korunmaya çalışılır. 3. Din ve Spiritüel İnançlar: İnsanlar, varoluşlarını anlamlandırmak için din ve inanç sistemlerine sıklıkla başvururlar ve bu sistemler arasında benzer temel prensipler bulunabilir. 4. Sanat ve Müzik: Sanat ve müzik, kültürel ifadenin güçlü araçlarıdır ve dünya genelinde benzer temalara sahip eserler bulunabilir. 5. Eğitim ve Bilgiye Erişim: İnsanlar, kendilerini geliştirmek ve toplumlarına daha fazla katkıda bulunmak için bilgiye erişim ve eğitim isterler. 6. Teknolojik Gelişmeler ve İletişim: Dijital medya ve sosyal medya platformları, farklı kültürlerin anlamalarını ve birbirleriyle etkileşimde bulunmalarını sağlar.