CumhuriyetDönemi

Sabahattin Eyüboğlu, Cumhuriyet Dönemi'nde hem şiir hem de deneme türünde eserler vermiştir.

Cumhuriyet Dönemi'nde gezi yazısı türünde öne çıkan bazı temsilciler şunlardır: Falih Rıfkı Atay. Reşat Nuri Güntekin. Ahmet Haşim. Hasan Ali Yücel. Burhan Arpad. Melih Cevdet Anday.

Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında işlenen başlıca konular şunlardır: 1. Doğu - Batı Karşılaşması: Doğu ve Batı kültürlerinin etkileşimi ve bu durumun edebiyat üzerindeki yansımaları. 2. Anadolu ve Anadolu İnsanı: Anadolu'nun güzellikleri, halkın sorunları ve Anadolu insanının yaşamı. 3. Milli Kültür ve Tarih: Anadolu, milli edebiyat ve tarihi konular. 4. Toplum Sorunları: İşçi ve köylü sorunları, ideoloji ve sosyal adaletsizlik gibi toplumsal konular. 5. Bireyin İç Dünyası: Bireysel duygu ve düşünüş, psikolojik temalar ve insanın iç dünyası. 6. Atatürk İlkeleri ve İnkılapları: Cumhuriyet'in dayandığı ilkeler ve Atatürk'ün reformları.

Cumhuriyet Dönemi'nde en çok deneme yazan yazar olarak Nurullah Ataç kabul edilir.

1923-1950 ve 1950 sonrası Cumhuriyet dönemi tiyatrosunun farkları şu şekilde özetlenebilir: 1923-1950 yılları arasında: Tiyatro, Cumhuriyet değerlerinin halka aktarılmasında bir araç olarak kullanılmıştır. Batı tiyatrosu örnek alınarak trajedi, komedi, dram, müzikli ve danslı oyunlar yazılmıştır. Kurtuluş Savaşı, Türk tarihi, Batılılaşma, eski ve yeni yaşam biçimlerinin çatışması gibi temalar işlenmiştir. Muhsin Ertuğrul, modern Türk tiyatrosunun oluşmasında önemli katkı sağlamıştır. 1950 sonrasında: Tiyatroda teknik açıdan ilerleme kaydedilmiş, işlenen konular çeşitlenmiştir. Sosyal değişimlerin birey ve toplum yaşamındaki etkileri, siyasal, sosyal ve psikolojik yaklaşımlarla yansıtılmıştır. Köy sorunları, aile ve evlilikler, bireysel bunalımlar ve tedirginlikler gibi konular ele alınmıştır. Ankara, İstanbul, İzmir gibi büyük şehirlerde Devlet Tiyatroları kurulmuş ve özel tiyatroların sayısı artmıştır.

Cumhuriyet döneminde Türk edebiyatında çeşitli edebi akımlar ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: 1. Milli Edebiyat Akımı: Türk dilinin ve kültürünün önemini vurgulamış, halkın anlayabileceği bir dilde eserler üretilmesini savunmuştur. 2. Garip Akımı: 1940'lı yıllarda etkili olmuş ve modern şiirin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. 3. İkinci Yeni Akımı: 1950'li yıllarda ortaya çıkmış ve Türk edebiyatında önemli bir dönüşümü tetiklemiştir. 4. Toplumcu Gerçekçilik Akımı: 1960'lı yıllardan itibaren toplumsal sorunlara dikkat çekerek sosyal eleştiri yapmayı amaçlamıştır. 5. Feminist Edebiyat Akımı: Kadınların haklarına ve yaşamlarına odaklanan eserlerin üretilmesini savunur.

Cumhuriyet döneminin en önemli şairleri arasında birkaç isim öne çıkmaktadır: 1. Mehmet Âkif Ersoy: Milli edebiyat akımının önemli temsilcilerinden biridir. 2. Yahya Kemal Beyatlı: Şiirlerinde vatan sevgisi ve tarihi konuları işlemiştir. 3. Orhan Veli Kanık: Garip Akımı'nın kurucusu olarak, geleneksel şiir anlayışını yıkmıştır. 4. Beş Hececiler: Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy ve Orhan Seyfi Orhon, milli edebiyat akımının savunucularıdır. 5. Yedi Meşaleciler: Muammer Lütfi Bahşi, Vasvi Mahir Kocatürk, Ziya Osman Saba gibi şairler, gerçeklik dışında memleket edebiyatı anlayışını eleştirmişlerdir.

Cumhuriyet döneminde tarih ders kitapları, Osmanlı İmparatorluğu'ndan kalan kitapların güncellenmesiyle başlamıştır. Öne çıkan özellikler: - Türk Tarih Tezi: 1930'lu yıllarda bu tez doğrultusunda ders kitapları hazırlanmış, Türklerin medeniyet kurucu bir ırk olarak yüceltilmesi amaçlanmıştır. - Yeni içerikler: Osmanlı Hanedanı ile ilgili kısımlar çıkarılmış, Türk Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu gibi konulara yer verilmiştir. - Dil değişikliği: 1928 yılında Harf Devrimi sonrası ders kitapları yeni Türk harfleri ile yazılmıştır. - Çok kitap uygulaması: 1950 yılında Demokrat Parti'nin iktidara gelmesiyle tek kitap uygulaması sona erdirilmiş, özel yayınevleri tarafından yeni kitaplar basılmıştır.

Beş Hececiler, şiire I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele dönemlerinde başlamış beş şairden oluşur. Bu şairler: Faruk Nafiz Çamlıbel; Halit Fahri Ozansoy; Yusuf Ziya Ortaç; Orhan Seyfi Orhon; Enis Behiç Koryürek. Cumhuriyet dönemi şairleri arasında ise Yedi Meşaleciler öne çıkar.

Burdur mahalle isimleri, çeşitli tarihi, kültürel, coğrafi ve yeni devlet ideolojisi gibi faktörlerden etkilenerek verilmiştir. Bazı mahalle isimlerinin kökenleri şunlardır: Kınalı Aşireti: Burdur şehrini kuran Türkmen boylarından biri olan Kınalı Aşireti, bölgenin güzelliğini görünce "Cennet burada, burada dur" demiş ve bu söz zamanla "Burdur" olarak yerleşmiştir. Dini ve etnik unsurlar: Mahalle isimleri, mabetler ve şahıs isimlerinden de türetilmiştir. Cumhuriyet dönemi: Cumhuriyet döneminde mahalle isimlerinde yeni devletin inşası ve ideolojisi etkili olmuş, birçok mahalle ismi değişmiştir.

Cumhuriyet Dönemi çıkmış sorular genellikle edebiyat ve tarih alanlarında yoğunlaşmaktadır. İşte bazı örnekler: 1. Edebiyat Çıkmış Sorular: - Quizlet platformunda, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nın ilk topluluğu olan Yedi Meşaleciler ile ilgili sorular bulunmaktadır. - Hüseyin Uysal'ın sitesinde, 2010-2024 yılları arasında yapılan YKS sınavlarında Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı ile ilgili çıkmış sorular yer almaktadır. 2. Tarih Çıkmış Sorular: - AOF.SORULAR.NET sitesinde, Türkiye Cumhuriyeti Siyasî Tarihi dersi için çıkmış sorular ve denemeler bulunmaktadır. - KPSS Cini sitesinde, cumhuriyetin ilanı ve inkılaplar dönemi ile ilgili çıkmış KPSS soruları yer almaktadır.

Tarık Buğra'nın "Yağmur Beklerken" kitabı, birkaç önemli nedenden dolayı önemlidir: 1. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı: Kitap, Cumhuriyet dönemi edebiyatında taşra ve köy romanları arasında özel bir yere sahiptir. 2. Sosyal ve Siyasi Temalar: Eser, 1930'larda bir Anadolu kasabasında Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kurulmasının halk üzerindeki sosyal ve siyasi etkilerini ele alır. 3. Toplumsal Değişimin Yansıması: Buğra, romanda kasaba insanının toplumsal olaylara nasıl tepki verdiğini ve değişimin toplum üzerindeki yansımalarını gerçekçi bir şekilde yansıtmıştır. 4. Aydın Tipi: Kitabın kahramanı Rahmi, iyi bir aydının nasıl olması gerektiğini sezdiren bir rol model olarak öne çıkar.

“Ekmek Kavgası” öyküsü, Cumhuriyet Edebiyatı-Toplumcu Gerçekçiler dönemine aittir. Öykü, 1949 yılında yayımlanmıştır.

Cumhuriyet dönemi ilk dönem şiiri, Milli Edebiyat çizgisinde devam eden ve genellikle hece ölçüsü ile yazılan şiirlerden oluşur. Bu dönemde öne çıkan şiir toplulukları ve şairler şunlardır: 1. Beş Hececiler: Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon. 2. Yedi Meşaleciler: Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Cevdet Kudret Solok, Kenan Hulusi Koray, Muammer Lütfü Bahşi. 3. Öz Şiirciler: Yahya Kemal Beyatlı, Cahit Sıtkı Tarancı, Necip Fazıl Kısakürek. Ayrıca, toplumsal gerçekçi ve garipçiler gibi diğer şiir toplulukları da bu dönemde ortaya çıkmıştır.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında roman, genellikle toplumsal konulara yönelmiş ve gözlemci-gerçekçi bir bakış açısıyla yazılmıştır. Öne çıkan özellikler: - Teknik gelişim: Servetifünun döneminden itibaren Batılı romanlarla boy ölçüşebilecek romanlar yazılmaya başlanmıştır. - Temalar: Kurtuluş Savaşı, Atatürk inkılapları, Anadolu ve Anadolu halkının yaşamı, yoksulluk ve ahlaki bozukluklar gibi konular işlenmiştir. - Yazarlar: Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ve Reşat Nuri Güntekin gibi sanatçılar bu dönemde önemli eserler vermiştir. - Psikolojik romanlar: 1930'lardan sonra psikolojik roman türünde eserler de yazılmaya başlanmıştır; Peyami Safa ve Ahmet Hamdi Tanpınar bu türde eserler üretmiştir.

Derince, Cumhuriyet döneminde ortaya çıkan yeni bir yerleşim yeri olduğundan, eskiden herhangi bir yere bağlı değildi.

AYT Edebiyat sınavında Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı konusundan 3 soru çıkmaktadır.

Cumhuriyet dönemi şairleri arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Ahmet Haşim. 2. Celal Sahir Erozan. 3. Mehmet Âkif Ersoy. 4. Neyzen Tevfik. 5. Orhan Veli Kanık. 6. Sabahattin Ali. 7. Yahya Kemal Beyatlı. 8. Ziya Gökalp. Ayrıca, halk şiiri geleneğini sürdüren ve bu dönemde önemli eserler veren şairler arasında Âşık Veysel ve Âşık Mahsuni Şerif de bulunmaktadır.

Ömer Lütfü Barkan, Cumhuriyet dönemi tarihçisi olarak kabul edilir.

İnce Memed romanı, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Anadolu'da geçen bir isyan öyküsünü anlatır. Konunun ana hatları şunlardır: - Toroslar'dan Akdeniz'e uzanan Dikenliözü'ndeki beş köyden biri olan Değirmenoluk'ta, Abdi Ağa'nın koyduğu kanunlar ve töreler uygulanır. - Köyün delikanlılarından Memed, Abdi Ağa'nın tarlasını sürerken dayanamayıp her şeyi bırakıp Kesme Köyü'ne kaçar ve orada Süleyman'a sığınır. - Memed, sevgilisi Hatçe'yi kaçırır ve beraber kaçarlar. - Memed, Deli Durdu adlı bir eşkıyanın çetesine katılır ve bu çetenin yaptığı haksızlıkları görünce onlardan nefret eder. - Bir gece köye geldiğinde anasının öldüğünü ve Hatçe'nin başına gelenleri öğrenir. Romanda, zulüm, acımasızlık, sömürü, baskı, adaletsizlik, bencillik, toprak hırsı, sahipsizlik gibi temalar işlenir.