İsmetİnönü

1923 Cumhuriyet'in ilk hükümeti, İsmet İnönü tarafından kurulmuştur. I. İnönü Hükümeti, 30 Ekim 1923'te kurulmuş ve 6 Mart 1924'e kadar görev yapmıştır.

İsmet İnönü'nün "Milli Şef" unvanı, 10-11 Mayıs 1946 tarihlerinde yapılan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Olağanüstü Kurultayı'nda kaldırılmıştır.

CHP, İsmet İnönü'nün ölüm yıldönümünde çeşitli anma etkinlikleri düzenler ve mesajlar yayımlar. 2023 yılında, CHP Genel Başkanı Özgür Özel, X hesabından bir mesaj paylaşarak İnönü'yü rahmetle andı. 2012 yılında, CHP Kayseri İl Başkanı Sadık Atila, İnönü'nün demokrasi inancını siyaset meydanında kanıtlayan ve Türkiye'de çok partili yaşamın yolunu açan bir siyasetçi olduğunu belirten bir mesaj yayımladı. 2018 yılında, CHP Kocaeli İl Başkanı Cengiz Sarıbay, İnönü'nün askeri dehası, örnek kişiliği ve Cumhuriyet'in inşasındaki önemli rolüne vurgu yapan bir anma mesajı yayınladı. Ayrıca, İnönü'nün heykelinin bulunduğu Muammer Aksoy Parkı'nda da anma törenleri düzenlenir.

İsmet İnönü, vefatının 51. yılında memleketi Malatya'da ve İzmir'de düzenlenen törenlerle anıldı. Malatya'daki anma etkinlikleri: 15 Temmuz Millet Meydanı'ndaki İnönü Anıtı'na çelenk sunulması, saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başladı. İzmir'deki anma: Konak Belediyesi tarafından İsmet İnönü Anı Evi'nde bir tören düzenlendi.

İsmet İnönü, İzmir doğumludur. Babası Hacı Reşit, Malatya'ya yerleşmiş eski bir Türk ailesi olan Kürümoğulları'ndandır.

İsmet İnönü'nün bir partisi vardır, bu da Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)dir. İnönü, 1938-1950 yılları arasında CHP'nin genel başkanı ve 1950-1960 yılları arasında ana muhalefet partisi genel başkanı olarak görev yapmıştır.

"İsmet Paşa'nın ekmeksiz ama babasız kalmadınız sözü kime aittir?" sorusuna yanıt bulunamadı. Ancak, "İsmet İnönü'nün ekmeksiz ama babasız kalmadınız sözü" ile ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: İkinci Dünya Savaşı sırasında, bir ekmek kuyruğunda İnönü'ye "Paşam, bizi ekmeksiz bıraktın!" diyen bir çocuğa İnönü'nün cevabı olduğu söylenir. "Evet, sizi ekmeksiz bıraktım ama babasız bırakmadım" şeklindedir. Bu sözün, 1969 yılında İnönü'nün seçim propagandası sırasında bir genç tarafından eleştirilmesi üzerine söylendiği de belirtilmiştir.

Mustafa Bilgehan'ın derlediği "Tanıkların Anılarıyla İsmet İnönü: Sözler ve Dersler" kitabı, İsmet İnönü'yü, onunla yol arkadaşlığı yapmış kişilerin anlatımlarıyla tanıtıyor. Kitapta yer alan bazı tanıkların isimleri: Necmettin Sahir Sılan; Haldun Derin; Ferit Melen; Sadi Irmak; Vehbi Koç; Sabiha Gökçen; Orhan Birgit.

İsmet İnönü'nün seçim mitinginin nerede çekildiğine dair iki farklı bilgi bulunmaktadır: 1. İstanbul, Taksim Meydanı. 2. Mersin, Cumhuriyet Alanı. Ancak bu mitingin çekimiyle ilgili spesifik bir bilgi verilmemiştir.

Fulbright Anlaşması, 27 Aralık 1949 tarihinde, dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün döneminde imzalanmıştır.

İsmet İnönü'nün mezarı, 28 Aralık 1973 tarihinde devlet töreni ile Anıtkabir'deki İsmet İnönü Mezar Odası'na taşınmıştır. Bu karar, 26 Aralık 1973'te Başbakan Naim Talu önderliğindeki Bakanlar Kurulu'nun Pembe Köşk'te gerçekleştirdiği toplantıda alınmıştır.

İsmet İnönü, savaştan sonra çeşitli önemli görevler üstlenmiştir: Mudanya ve Lozan Antlaşmaları: 1922'de Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda ve 1923'te Lozan Antlaşması'nda Türk heyetine başkanlık yaparak imzalanmalarını sağlamıştır. Cumhuriyet'in İlanı: 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla sonuçlanan süreçte önemli rol oynamış, aynı gün Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı olmuştur. Başbakanlık: 1925-1937 yılları arasında 12 yıl, 1961-1965 yılları arasında ise 4 yıl olmak üzere toplam 15 yıldan fazla başbakanlık yapmıştır. II. Dünya Savaşı: Savaş sırasında Türkiye'yi savaştan uzak tutmaya çalışmış, bu dönemde Varlık Vergisi uygulamasını hayata geçirmiş ve Köy Enstitüleri'nin kurulmasını sağlamıştır. Cumhurbaşkanlığı: 11 Kasım 1938'de Atatürk'ün ölümünden sonra Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanı olarak seçilmiş ve 1950'ye kadar bu görevi sürdürmüştür.

İsmet İnönü'ye "Büyük Şef" denmesinin nedeni, 1938 yılında Atatürk'ün ölümünden sonra olağanüstü toplanan TBMM tarafından oy birliğiyle cumhurbaşkanı seçilmesi ve aynı kurultayda partinin "değişmez genel başkanı" olarak "Millî Şef" ünvanını almasıdır. Bu ünvan, 1946 yılında yapılan 2. Olağanüstü Kurultay'da kaldırılmıştır.

İsmet İnönü'nün Milli Piyango'dan ikramiye kazanması olayı 1968 yılında gerçekleşmiştir.

1940 yılında İngiltere'de basılan ve üzerinde İsmet İnönü'nün resmi bulunan 50 kuruşluk banknotlardan 25 milyon adet basılmıştır. Ancak, bu banknotların bir kısmı, paraları taşıyan geminin Yunanistan'ın Pire limanında batması sonucu denize dökülmüş ve tedavüle girememiştir.

İsmet İnönü, 101 yıl önce, 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanında önemli bir rol oynamıştır. İnönü, bu tarihte Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk hükûmetini kurmuş ve aynı zamanda Halk Fırkası (sonradan Cumhuriyet Halk Partisi veya CHP) genel başkan vekilliği görevini üstlenmiştir.

İsmet İnönü ve Winston Churchill arasında yapılan görüşme, 30-31 Ocak 1943 tarihlerinde Adana'da gerçekleşmiştir. Görüşmenin yapıldığı yer, Adana yakınlarındaki Yenice tren istasyonunda bir vagon olarak belirtilmektedir.

Mustafa Bilgehan'ın "Tanıkların Anılarıyla İsmet İnönü" kitabı 260 sayfadır.

İsmet İnönü'nün birden fazla belgeseli bulunmaktadır. Öne çıkan bazı belgeseller şunlardır: İkinci Dev Adam İsmet İnönü (5 bölüm). İsmet İnönü Belgeseli. Lozan Konferansı Animasyon Filmi. İzmir İnönü Anı Evi ve Kitaplığı Açılış Filmi. Bu belgesellerin yanı sıra, İnönü Vakfı'nda daha fazla İsmet İnönü belgeseli de bulunmaktadır.

İsmet İnönü'nün siyasi hayatı, 8 Ocak 1920 tarihinde Mustafa Kemal Paşa'nın çağrısı üzerine Ankara'ya gitmesiyle başlamıştır. İnönü, bu tarihte Ankara Hükûmeti’nde Erkan-ı Harbiye-i Umumiye vekili olarak görev almıştır. İnönü'nün başbakanlık görevi ise 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla başlamış ve 1965 yılında sona ermiştir. Cumhurbaşkanlığı görevi ise 11 Kasım 1938'de başlamış ve 22 Mayıs 1950'de sona ermiştir.