ÇocukSağlığı

Hamilelikte sigara içen annelerin çocukları üzerinde çeşitli olumsuz etkiler görülebilir: Düşük doğum ağırlığı. Erken doğum. Gelişim sorunları. Solunum problemleri. Zekâ geriliği ve davranışsal bozukluklar. Ani bebek ölümü sendromu. Ayrıca, pasif içicilik yoluyla sigara dumanına maruz kalmak da benzer riskleri taşır. Sağlıklı bir hamilelik için sigara kullanımından tamamen kaçınılması önerilir.

Çocuk sahibi olamamanın nedenleri hem kadın hem de erkek için farklılık gösterebilir. Kadınlarda çocuk sahibi olamamanın bazı nedenleri: Yumurtlama bozuklukları (adet düzensizlikleri). Tüplerin tıkalı olması veya bozuk çalışması. Polikistik Over Sendromu. İleri yaş. Endometriozis (çikolata kisti). Hormonal bozukluklar. Rahim içi yapışıklık. Bazı ilaçların yan etkisi. Aşırı kilo veya zayıflık. Alkol ve sigara kullanımı. Erkeklerde çocuk sahibi olamamanın bazı nedenleri: Sperm sayısının azlığı veya spermlerdeki şekil bozukluğu. Sperm kanallarındaki tıkanıklık. Doğumsal anomaliler (kanal yokluğu, azospermi). Varikosel hastalığı. Hormonal bozukluklar. Genetik faktörler. Kilo sorunları. Çocukluk çağı hastalıkları. Alkol, sigara, uyuşturucu madde kullanımı. Çocuk sahibi olamama durumunda bir uzmana başvurulması önerilir.

Cips, noodle ve kola gibi ürünlerin yasaklanma nedenleri arasında aşırı tüketimleri tavsiye edilmeyen yüksek kalorili yiyecekler olmaları yer almaktadır. RTÜK'ün yasağı: Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), genel beslenme diyetlerinde aşırı tüketimi tavsiye edilmeyen yüksek kalorili yiyecek ve içeceklerin (cips, kola ve bazı çikolatalar) reklamlarını yasaklamıştır. Okul kantinleri yasağı: Milli Eğitim Bakanlığı'nın yayımladığı genelgeye göre, okul kantinlerinde enerji içecekleri, gazlı ve kolalı içecekler ile cips satışı yapılmamaktadır. Ayrıca, bu tür ürünlerin reklamları, özellikle 12 yaş altı çocukları hedefleyen yayınlarda kısıtlanmıştır.

12 yaşındaki bir çocuğun vücut kitle endeksi (VKİ) 24,8 ile 46,0 arasında olmalıdır. Dünya Sağlık Örgütü'nün belirlediği yaşa göre VKİ hesaplaması sonucu belirlenen VKİ değerleri şu şekildedir: 19-24 yaş aralığı için; 19-24; 25-34 yaş aralığı için; 20-25; 45-54 yaş aralığı için 22-27; 55-64 yaş aralığı için 23-28; 65 yaş ve üzeri için ideal değer 24-29 olmalıdır. Çocuklarda vücut kitle endeksi hesaplanırken cinsiyet, boy, kilo ve yaş bilgileri gereklidir. Vücut kitle endeksi, tek başına sağlığı göstermez. En doğru sonuçlar için bir uzmana danışılması önerilir.

Otizm şüphesi durumunda başvurulması gereken bölümler şunlardır: Çocuk psikiyatrisi. Çocuk nörolojisi. Gelişimsel pediatri. Tanı sürecinde psikolog, dil ve konuşma terapisti, özel eğitim uzmanı gibi profesyonellerin de desteğine ihtiyaç duyulabilir.

Çocuklarda EMG çekimi, yetişkinlerle benzer şekilde iki aşamadan oluşur: 1. Yüzey EMG’si: Cilde yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla sinirlerin kaslara ilettiği elektriksel uyarılar kaydedilir. 2. İğneli EMG: Kas içine yerleştirilen iğne elektrotları ile kasın elektriksel aktivitesi incelenir. İşlem öncesi hazırlık: Çocuğun karnı tok olmalıdır. İnceleme yapılacak bölge sıcak olmalı, krem veya losyon sürülmemelidir. Çocukla iletişim kurularak inceleme hakkında bilgi verilmeli ve güven hissi oluşturulmalıdır. İşlem sırasında: Çocuktan bacaklarını kaldırıp bükerek kasları kasması istenebilir. İğne elektrot uygulaması sırasında hafif bir rahatsızlık hissedilebilir, ancak bu genellikle kısa sürelidir. EMG, çocuklarda yetişkinlere göre daha zor olabilir çünkü çocuklar testi anlamakta güçlük çekebilir veya çok hareketli olabilirler.

Evet, çocuklarda tıbbi aksesuar kullanımı özgüven problemlerine yol açabilir. Uzman Klinik Psikolog Kerime Begüm Özkaya'nın belirttiğine göre, çocuklar gözlük, diş teli veya kulaklarıyla ilgili cihazlar kullanırken, özellikle dönemin getirdiği kuşak etkisiyle, arkadaşlarının kendileriyle dalga geçeceğini düşünerek okula gitmek istemeyebilirler. Özgüven problemleriyle başa çıkmak için ailelere şu sorumluluklar düşmektedir: Çocuğun bu ekipmanların sağlık açısından gerekli olduğunu anlamasını sağlamak. Doktorun izniyle, çocuğa gözlük rengi veya diş teli lastikleri gibi bazı tercih hakları tanımak. Çocuğun evde kullanma alıştırmaları yapmasına yardımcı olmak. Çocuk dinlemiyorsa, bir hekim veya pedagogdan destek almak.

Dr. Gökhan Gümüş, Ceyhan Devlet Hastanesi'nde çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı olarak görev yapmaktadır. İletişim Bilgileri: Adres: Ulus Mah. Hastane Cad., Ceyhan, Adana. Telefon: (0322) 613 33 62.

Yarık dudağı olan bir çocuğun beslenmesi için bazı öneriler: Özel biberonlar: Dudak yarığı olan çocuklar, sıkıştırma yoluyla beslenmeye uygun özel biberonlar kullanmalıdır. Emzirme pozisyonları: "Football pozisyonu" (koltuk altı emzirme pozisyonu), annenin memeyi bebeğin ağzına doğru yönlendirmesini kolaylaştırabilir. Silikon destekler: Dudak bölgesine kullanılan silikon destekler (nazal stentler), emiş gücünü artırabilir. Sık beslenme: Bebekler daha zayıf kaslara sahip olduğu için beslenme daha uzun sürebilir, bu yüzden sık ve uzun süre sabırla beslenmelidir. Gaz çıkarma: Beslenme sonrası gazları çıkarılmalıdır, çünkü bu çocuklar daha fazla hava yutar. Beslenme sürecinde zorluk çekilen veya kilo almayan bebeklerin, beslenme uzmanına veya çocuk doktoruna başvurmaları önerilir.

DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) belirtileri genellikle 4 yaşından önce başlar ve tanı ana sınıfında veya okulun ilk yıllarında konur. Ancak, bazı durumlarda, özellikle dikkatsiz tipte olan hastalara, ergenlik sonrasına kadar teşhis konulmayabilir. DEHB tanısı konulabilmesi için çocuğun 6 yaş ve üzerinde olması, mevcut belirtilerin 6 aydan uzun süre görülmesi gerekir.

Çocuk ve ergen psikiyatrisi için bazı önerilen kitaplar: "Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Olgular ve Klinik Çözümleri". "Kaplan & Sadock’s Concise Textbook of Child and Adolescent Psychiatry". Ayrıca, "Çocuk ve Ergenler İçin Çağdaş Psikodinamik Psikoterapi: Öznelliklerarasılık İle Sinirbilimi Bütünleştirmek" kitabı da çocuk ve ergen ruh sağlığı alanında çalışan uzmanlar için teorik ve pratik bir kaynak olarak önerilmektedir.

Wellkid Calcium Liquid, 4-10 yaş arası çocuklar için uygundur. Bu takviye edici gıda, 11 yaş ve üzeri için tasarlanmamıştır. Herhangi bir takviye kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

TBM (Türkiye Bağımlılıkla Mücadele) teknoloji bağımlılığı ortaokul, Yeşilay tarafından geliştirilen ve başta çocuklar ve gençler olmak üzere toplumun tamamını bağımlılıklar hakkında bilgilendirmeyi ve farkındalıklarını artırmayı amaçlayan Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı (TBM) kapsamında yer alan bir eğitimdir. Ortaokul düzeyi için hazırlanan TBM teknoloji bağımlılığı eğitimi materyalleri, teknoloji bağımlılığının başlangıç süreci, bağımlılık aşamaları, teknoloji bağımlısında görülen davranışlar, bilgisayarla doğru ilişkinin kurulması ve teknoloji bağımlılığından kurtulmak gibi konularda bireylerin yeterli bilgi ve bilinç düzeyine ulaşması amacıyla hazırlanmıştır. TBM teknoloji bağımlılığı eğitimine aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: tbm.org.tr. youtube.com.

Serebral felçli (serebral palsi) bir çocuğun belirtileri, hastalığın formuna ve seyrine göre değişiklik gösterebilir. Bazı yaygın belirtiler: Motor becerilerde gecikme: Yuvarlanma, desteksiz ayağa kalkma veya emekleme gibi becerilerde gecikme. Kas tonusunda anormallik: Kasların çok sert veya çok gevşek olması. Konuşma gelişiminde gecikme: Konuşmada zorluk. İstemsiz hareketler: Titreme ve kontrolsüz hareketler. Denge ve koordinasyon bozukluğu: Ataksi olarak adlandırılan durum. Nörolojik problemler: Nöbet, bilişsel engel veya körlük. Bebeklerde dikkat edilebilecek bazı belirtiler: Nedensiz sık ağlama. Ellerin yumruk şeklinde tutulması ve açılmaması. Kol ve bacak hareketlerinde asimetri. Serebral palsi şüphesi durumunda, bir çocuk nöroloji bölümüne başvurulması önerilir.

Çocuk diş hekimliğinde kama, matris bantlarının koleye tam olarak adaptasyonunu sağlamak için kullanılır. Kama, genellikle tahta, plastik, fiber veya elastomerik polimerden üretilir. Ayrıca, kama: Restoratif materyalin servikal bölgede olası bir taşkınlığını önler; Proksimal yüzeyi de içine alan kavitelerde matris yerleştirildikten sonra gingival embraşürü oluşturur.

ÖGV (Özel Gereksinimi Vardır) orta düzey, Çocuklar için Özel Gereksinim Raporu'nda (ÇÖZGER) kullanılan bir ifadedir ve %50-59 engel oranını ifade eder. Bu rapor, çocukların sağlık, eğitim, rehabilitasyon ve sosyal hizmetlerden yararlanabilmesi için gereklidir.

17 aylık bir bebeğin uyumama nedenleri arasında şunlar olabilir: Diş çıkarma: Diş çıkarma döneminde bebekler asabi ve huzursuz olabilirler. Uyku düzeninin bozulması: Bebeklerin uyku düzeni henüz oturmamış olabilir. Atak haftaları: Gelişimsel atak haftaları uyku düzenini etkileyebilir. Çevresel faktörler: Işık ve ses gibi çevresel uyaranlar bebeğin stresini artırabilir. Açlık: Aç olan bebek uyumak istemeyebilir ve acıktığı için sık aralıklarla uyanabilir. Alt ıslığı: Kirli veya ıslak bez, bebeğin rahatsız olmasına ve uyumasının zorlaşmasına neden olabilir. Burun tıkanıklığı: Bebeklerin burun kanalları dar olduğu için burun tıkanıklığı uykuya dalmayı zorlaştırabilir. Sağlık sorunları: Kabızlık, reflü, ateş gibi rahatsızlıklar uyumayı engelleyebilir. Bebeğin uyku sorununu çözmek için bir çocuk doktoruna danışılması önerilir.

Bebeklerde kaşıntı için dermatolog veya alerji ve immünoloji uzmanına başvurulabilir. Dermatologlar, ciltteki kaşıntıyı değerlendirir, teşhis koyar ve tedavi önerir. Alerji ve immünoloji uzmanları, kaşıntıya neden olan alerjenleri belirlemek için testler yapar ve tedavi yöntemleri uygular. Kaşıntının nedeni ve şiddetine göre farklı uzmanlık alanlarına da başvurulabilir.

2025 yılı için 3. ay aşısı olarak BCG (Verem) aşısı ve rotavirüs aşısı önerilmektedir. BCG aşısı, tercihen bebeğin 3. ayında ya da ilk 6. ayında ppd testi yapıldıktan sonra uygulanır. Rotavirüs aşısı ise isteğe bağlı olarak 1. doz olarak 3. ayda yapılabilir. Aşıların uygulanma zamanı, bebeğin sağlık durumuna ve aşı takvimine göre değişiklik gösterebilir. En doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Çocuk taze tutma çantası, yiyeceklerin bozulmasını ve bayatlamasını engellemek için geliştirilmiş, ısı yalıtımı sağlayan bir beslenme çantasıdır. Bu çantaların bazı özellikleri şunlardır: Isı yalıtımlı iç bölmeler. Su itici ve kolay temizlenebilir malzemeler. Hafif ve taşıması kolay tasarımlar. Çoklu bölmeler. Çocuk taze tutma çantaları, ilkokul, anaokulu veya spor aktiviteleri için kullanılabilir.