CMK

CMK'nın 274. maddesi, eski hâliyle şu şekildeydi: "Eski hâle getirme süresi içinde istinaf süresinin işlemesi": > (1) Sanık, yokluğunda aleyhine verilen hükümlere karşı eski hâle getirme isteminde bulunabilir. Eski hâle getirme süresi içinde de istinaf süresi işler. > > Sanığın eski hâle getirme isteminde bulunduğu hâllerde, ayrıca istinaf isteminde bulunması gerekir. Bu hâlde istinaf istemi ile ilişkili işler, eski hâle getirme istemi hakkında karar verilinceye kadar ertelenir.

CMK'nın 218. maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alan "ceza mahkemelerinin ek yetkisi" ile ilgilidir. Bu maddeye göre: 1. Yüklenen suçun ispatı, ceza mahkemeleri dışında başka bir mahkemenin görev alanına giren bir sorunun çözümüne bağlı ise; ceza mahkemesi bu sorunla ilgili olarak da bu kanun hükümlerine göre karar verebilir. 2. Kovuşturma evresinde, mağdur veya sanığın yaşının ceza hükümleri bakımından tespitiyle ilgili bir sorunla karşılaşılması halinde; mahkeme, ilgili kanunda belirlenen usule göre bu sorunu çözerek hükmünü verir.

CMK madde 231 uyarınca, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verildiğinde, sanık 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur.

CMK Madde 224 ve 225 ile ilgili Yargıtay kararlarına aşağıdaki örnekler verilebilir: 1. CMK Madde 224: - Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 2012/621 Esas, 2012/769 Karar: CMK'nın 224. maddesine aykırı olarak karşı oy ve gerekçesinin duruşma tutanağında gösterilmemesi, hükmün bozulmasına neden olmuştur. - Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2014/9-766 Esas, 2015/372 Karar: CMK'nın 224. maddesine göre karar ve hükümlerin oybirliği veya oyçokluğuyla verilmesi gerektiği, aksi takdirde usulüne uygun bir karar verilmediği için hükmün bozulmasına karar verilmiştir. 2. CMK Madde 225: - Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 2009/27 Esas, 2009/13450 Karar: Mahkemenin ek iddianame talebinin, hakimin tarafsızlığıyla bağdaşmayacağı ve CMK'nın 225. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmuştur. - Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 2009/12030 Esas, 2009/13303 Karar: İddianamede sadece resmi belgede sahtecilik suçuna yer verilmesi, nitelikli dolandırıcılığa teşebbüs suçundan kamu davası açıldığı anlamına gelmez ve bu nedenle CMK'nın 225. maddesine aykırıdır.

CMK'nın 324 ve 325 maddeleri şunlardır: 1. CMK Madde 324: Yargılama Giderleri: - Tanım: Harçlar, avukatlık ücretleri, soruşturma ve kovuşturma evrelerinde Devlet Hazinesinden yapılan harcamalar ve taraflarca yapılan ödemeler yargılama giderleridir. - Belirleme ve Yükleme: Giderlerin miktarı ve kime yükletileceği mahkeme başkanı veya hâkim tarafından belirlenir ve hüküm, karar veya ceza kararnamesinde gösterilir. 2. CMK Madde 325: Sanığın Sorumluluğu: - Ceza veya Güvenlik Tedbiri: Sanığa bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunursa, bütün yargılama giderleri sanığa yüklenir. - İstisna: Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve cezanın ertelenmesi hallerinde de bu kural geçerlidir.

CMK madde 267 ve madde 273 arasındaki temel farklar şunlardır: 1. CMK madde 267: "İtiraz Olunabilecek Kararlar" başlığını taşır ve hakim kararları ile kanunun gösterdiği hallerde, mahkeme kararlarına karşı itiraz yolunu düzenler. 2. CMK madde 273: "İstinaf İstemi ve Süresi" başlığını taşır ve hükümlerin istinaf yoluna başvurma süresini belirler.

CMK'da erteleme ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının şartları şunlardır: 1. Erteleme Şartları: - Mahkemece verilen ceza, 2 yıl veya daha az süreli hapis cezası ya da adli para cezası olmalıdır. - Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkumiyeti bulunmamalıdır. - Mahkeme, sanığın yeniden suç işlemeyeceğine dair kanaat getirmelidir. - Zararın tamamen giderilmesi gerekmektedir. 2. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Şartları: - Aynı koşullar geçerlidir (2 yıl veya daha az ceza, kasıtlı suç kaydı olmaması vb.). - Sanığın kabul beyanı aranmaktadır. - Denetim süresi içinde sanığın yeni bir kasıtlı suç işlememesi ve yükümlülüklere uyması gerekmektedir. Bu şartlar sağlanmadığında, mahkeme erteleme veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararlarını veremez.

Ek savunma hakkı, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 226. maddesinde düzenlenmiştir.

CMK'da avukat talebi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Duruşma günü ve saatinde mahkeme salonunda hazır bulunun. 2. Duruşma sırasında talebinizi belirtmek için söz isteyin. 3. Söz aldığınızda talebinizi mahkemeye açık ve net bir şekilde ifade edin. 4. Avukat talebinizi gerekçelendirerek neden bir avukata ihtiyacınız olduğunu açıklayın (örneğin, hukuki konularda bilgi ve deneyim sahibi olmadığınızı belirtebilirsiniz). 5. Mahkeme talebinizi değerlendirecek ve kararını verecektir. Ayrıca, soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısına, kovuşturma aşamasında ise mahkemeye başvurarak barodan avukat atanması da talep edilebilir.

CMK'ya göre tutukluluk süresi, belirli koşullara bağlı olarak en fazla şu şekilde uzatılabilir: - Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde: İlk 6 ayın ardından, tutukluluk süresi zorunlu hallerde gerekçeleri gösterilerek altı ay daha uzatılabilir. - Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde: İlk 2 yılın ardından, tutukluluk süresi zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek uzatılabilir ve bu uzatma süresi toplam üç yılı geçemez. Terör suçları ve toplu olarak işlenen suçlar için bu süreler sırasıyla 1 yıl 6 ay ve 2 yıl olup, bu süreler zorunlu hallerde 6 ay daha uzatılabilir.

CMK 308/a itirazları, aşağıdaki durumlarda reddedilebilir: 1. İtirazın süresinde yapılmaması: Sanık aleyhine yapılan itirazlar için otuz günlük süre belirlenmiştir ve bu süre kararın ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına verildiği tarihten itibaren başlar. 2. Esaslı hata bulunmaması: Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı, sanık aleyhine itiraz yetkisini ancak kararı etkileyecek nitelikte esaslı bir hatanın bulunması halinde kullanabilir. 3. Kesin hüküm: İtiraz edilen karar kesin nitelikte ise ve bu karara karşı olağanüstü itiraz yolu açık değilse, itiraz reddedilir. Ayrıca, itirazı inceleyen ceza dairesi, itirazı yerinde görmezse de itirazı reddedebilir ve bu karar kesindir.

CMK'da (Ceza Muhakemesi Kanunu) yer alan koruma tedbirleri şunlardır: 1. Tutuklama: Suç işlediği şüphesi bulunan kişinin özgürlüğünün kısıtlanması. 2. Adli Kontrol: Tutuklamaya alternatif olarak uygulanan, şüpheliye belirli yükümlülükler getirilmesi (örneğin, belirli bir yerde ikamet etme, yurt dışına çıkış yasağı). 3. Gözaltı: Suç işlediği şüphesi bulunan kişinin, delillerin toplanması ve ifadesinin alınması amacıyla kısa süreli olarak özgürlüğünün kısıtlanması. 4. Yakalama: Kolluk güçleri tarafından suç işlediği şüphesi bulunan kişinin kısa süreli olarak özgürlüğünün kısıtlanması. 5. Arama ve Elkoyma: Suçun delillerinin bulunması amacıyla şüphelinin evinde, işyerinde veya üzerinde arama yapılması ve suçla ilgili eşyaların el konulması. 6. Zorla Getirme: Mahkemeye veya savcılığa ifade vermesi gereken ancak çağrılara uymayan kişiler için uygulanan tedbir. Bu tedbirler, delillerin toplanması, suçun aydınlatılması ve kamu güvenliğinin sağlanması amacıyla uygulanır.

CMK görevlendirmesini reddeden avukat, 0,5 ret puanı alır. Ayrıca, görevi kabul etmediği halde sisteme mazeret sunmayan avukat da aynı puanı alır.

CMK'ya göre, daha önce suç kaydı olmayan ve tek bir suç işleyen kişi için 1 yıl veya 3 yıl hapis cezasının yatarı yoktur. Türkiye'deki ceza kanununa göre, 2 yıl veya daha kısa süreli hapis cezaları genellikle yatarı olmayan ceza olarak kabul edilir.

CMK'da mahsuplaşma, kesinleşmiş bir mahkumiyet kararı olmaksızın kişilerin hürriyetinin kısıtlanması durumunda, tutulu olarak geçirdikleri sürelerin cezadan indirilmesi işlemidir. Mahsuplaşmanın yapılabilmesi için gerekli şartlar: 1. Kişinin hürriyeti kısıtlanmış olmalıdır. 2. Kişi, hürriyeti kısıtlanmasına neden olan veya başka herhangi bir suçtan dolayı mahkum edilmelidir. 3. Mahkumiyet hükmü kesinleşmeden önce kişinin hürriyeti kısıtlanmış olmalıdır. 4. Tutulu kalınan sürelerin cezadan indirilmesine ilişkin bir mahsup kararı verilmelidir. Mahsuplaşma süreci: 1. Yetkili ve görevli mahkeme tarafından mahsup kararı verilir. 2. Mahsup kararı, mahkumiyet hükmünün kesinleşip infaz aşamasında olması durumunda uygulanabilir. 3. Hapis cezasında mahsup, gün hesabı yapılarak gerçekleştirilir. 4. Yabancı ülkelerde verilen tutukluluk, gözaltı gibi şahsi hürriyeti sınırlayan hallerde geçen süreler de aynı suç dolayısıyla Türkiye’de verilen cezadan mahsup edilir.

2024 yılı CMK Asgari Ücret Tarifesi 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

CMK 50/6 maddesine göre hapis cezasının paraya çevrilmesi şartları şunlardır: 1. Hapis cezasının bir yıl veya daha az süreli olması. 2. Hükümlünün daha önce hapis cezasına mahkum edilmemiş olması ya da mahkum edilen hapis cezasının otuz gün ve daha az süreli olması. 3. Kasten işlenen suçlarda bilinçli taksir halinin olmaması. 4. Taksirli suçlarda ise hapis cezasının uzun süreli de olsa diğer kanunda öngörülen koşulların varlığı. Bu şartlar sağlanmadığında, mahkeme kısa süreli hapis cezasını tamamen veya kısmen infazına karar verir.

CMK'da görev reddi iki şekilde yapılabilir: 1. Dilekçe ile mahkemeye başvuru: Hakim, reddi gerektiren sebepleri belirterek mensubu olduğu mahkemeye bir dilekçe ile başvurabilir. 2. Zabıt katibine başvuru: Mahkemenin zabıt katibine beyanda bulunarak tutanak düzenlenmesini talep edebilir. Ret talebinde bulunan kişi, reddi gerektiren nedenleri ve hakimin tarafsız kalamayacağını kanıtlamakla yükümlüdür.

CMK avukatı görevi kabul etmezse, görevi red eden avukatın puanına ceza puanı eklenir. Ayrıca, görevi mazeretsiz olarak kabul etmeyen avukat hakkında uyarma yaptırımı da uygulanabilir.

CMK 321. maddesi uyarınca bozulması, ceza muhakemesinde yargılamanın yenilenmesi isteminin kabul edilmesi ve duruşmanın açılması anlamına gelir.