CezaMuhakemesi

Ceza muhakemesinde doğrudanlık ilkesinin bazı istisnaları şunlardır: İstinabe: Mahkemenin, kendi yargı çevresi dışındaki işlemleri başka bir mahkeme aracılığıyla yaptırması. Naip hâkim: Duruşmalara katılamayan hâkimin yerine görev yapan naip hâkim aracılığıyla delil toplanması. Modern iletişim araçlarının kullanılması: Video konferans gibi yöntemlerle tanık, bilirkişi dinlenmesi veya isticvap yapılması. Hâkim değişikliği: Yargılama sürecinde hâkimin değişmesi durumunda, yeni hâkimin delilleri yeniden değerlendirmesi gerekliliği.

Doğrudanlık ve yüz yüzelik ilkeleri, adil yargılanma hakkının hem biçimsel hem de maddi anlamda gerçekleşmesini sağlamak için önemlidir. Bu ilkeler sayesinde: Gerçeğin açığa çıkarılması kolaylaşır. Yargıya güven artar. Yargı süreci basit, çabuk ve ucuz şekilde sonuçlanır. Bu ilkelerin ihlali, adil yargılanma hakkını zedeler ve hukuki süreçlerin etkinliğini azaltır.

CMK 252/6, basit yargılama usulünde itiraz üzerine hükmü veren mahkemenin, itirazın süresinde yapılmadığı veya kanun yoluna başvuru hakkı bulunmayan kişiler tarafından yapıldığı sonucuna varması durumunda, dosyayı CMK 268/2 uyarınca itiraz merciine göndermesini düzenler. Bu durumda, CMK 252 uyarınca yapılan itirazı incelemekle olağan itiraz mercii görevlidir.

CMK'nın 201. ve 210. maddeleri şu şekildedir: CMK Madde 20: Yetkili olmayan hâkim veya mahkemenin işlemleri. (1) Yetkili olmayan hâkim veya mahkemece yapılan işlemler, sadece yetkisizlik nedeniyle hükümsüz sayılmaz. CMK Madde 21: Gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde yapılan işlemler. (1) Bir hâkim veya mahkeme, yetkili olmasa bile, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, yargı çevresi içerisinde gerekli işlemleri yapar. CMK'nın 210. maddesi ise şu şekildedir: CMK Madde 210: Duruşmada okunmayacak belgeler. (1) Olayın delili, bir tanığın açıklamalarından ibaret ise, bu tanık duruşmada mutlaka dinlenir. (2) Tanıklıktan çekinebilecek olan kişi, duruşmada tanıklıktan çekindiğinde, önceki ifadesine ilişkin tutanak okunamaz.

CMK madde 310, CMK madde 309 ile birlikte uygulanır, ancak farklı durumlarda. Adalet Bakanlığı'nın başvurusu: CMK madde 309 uyarınca Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozma yoluna başvurulduğunda, bu yetki CMK madde 310'a göre Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından kullanılamaz. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusu: CMK madde 310'a göre, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, CMK madde 309/4'te belirtilen bozma nedenlerinden sadece (d) bendinde yer alan duruma dayanarak başvuru yapabilir. Bu nedenle, genel olarak CMK madde 310'un, CMK madde 309 ile birlikte uygulandığı, ancak bazı özel durumlarda bu yetkilerin birbirini sınırladığı söylenebilir.

CMK 272, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) istinaf yolunu düzenleyen maddesidir. CMK 272'nin bazı önemli hükümleri: İlk derece mahkemelerinden verilen hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulabilir. On beş yıl ve daha fazla hapis cezalarına ilişkin hükümler, bölge adliye mahkemesince re’sen incelenir. Hükümden önce verilip hükme esas teşkil eden veya başkaca kanun yolu öngörülmemiş olan mahkeme kararlarına karşı da hükümle birlikte istinaf yoluna başvurulabilir. Hapis cezasından çevrilen adli para cezaları hariç olmak üzere, sonuç olarak belirlenen üç bin Türk Lirası dahil adli para cezasına mahkumiyet hükümlerine, üst sınırı beş yüz günü geçmeyen adli para cezasını gerektiren suçlardan beraat hükümlerine ve kanunlarda kesin olduğu yazılı bulunan hükümlere karşı istinaf yoluna başvurulamaz.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 104'e göre, salıverilme istemi, soruşturma ve kovuşturma evrelerinin her aşamasında yapılabilir. Ayrıca, dosya bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay'a geldiğinde salıverilme istemi hakkındaki karar, bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay ilgili dairesi veya Yargıtay Ceza Genel Kurulunca dosya üzerinde yapılacak incelemeden sonra verilir; bu karar re’sen de verilebilir.

CMK'da (Ceza Muhakemesi Kanunu) el koyma, 123-134. maddeler arasında düzenlenmiştir. CMK'ya göre el koyma kararının dayanakları: Hakim kararı. Cumhuriyet savcısının kararı. Elkoyma kararının uygulanabileceği eşyalar: Suçta kullanılan veya kullanılmak üzere hazırlanan araçlar; Suçun konusunu oluşturan eşyalar; Suçtan elde edilen gelirler; Sahte belgeler veya dijital veriler. Elkoyma kararının usulü: El koyma kararında el konulacak eşya açıkça belirtilmelidir. Gerekçesiz veya genel ifadelerle verilen kararlar hukuka aykırı sayılır. El koyma işlemi sırasında, eşya bir tutanakla kayıt altına alınır ve tutanağın bir örneği şüpheli veya sanığa verilir. Elkoyma kararına itiraz, CMK m.128'e göre 7 gün içinde yapılabilir.

Gizli tanık, kimliği saklı tutulan ve ceza muhakemesinde dinlenen tanıktır. Gizli tanık uygulamasının hukuki temeli, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 58. maddesiyle ortaya konmuştur. Gizli tanık, çoğunlukla sanık ya da kamuoyunun bilgisi dışında bırakılır. Gizli tanık, aşağıdaki suçlarda kabul edilebilir: silahlı örgüt üyeliği; terör faaliyetleri; uyuşturucu madde ticareti; kasten adam öldürme; cinsel saldırı ile çocuk istismarı. Gizli tanık beyanı, ceza muhakemesi sisteminde önemli bir delil türüdür; ancak tek başına kesin hüküm için yeterli sayılmaz.

CMK 298, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Temyiz İsteminin Reddi" başlıklı maddesidir. Bu maddeye göre, Yargıtay, süresi içinde temyiz başvurusunda bulunulmadığını, hükmün temyiz edilemez olduğunu, temyiz edenin buna hakkı olmadığını ya da temyiz dilekçesinin temyiz sebeplerini içermediğini saptarsa, temyiz istemini reddeder. Ayrıca, iki farklı durum için farklı prosedürler öngörülmüştür: 1. Temyiz dilekçesinin reddi kararına başvuru üzerine gelen dosyalar: - Ret kararı doğruysa, bu karara karşı yapılan başvuru reddedilir ve dosya mahkemesine geri gönderilir. - Ret kararı yanlışsa, bu karar kaldırılır ve hüküm esastan incelenir. 2. Temyiz isteminin doğrudan gelen dosyalar: - Temyiz isteminin yasal süreden sonra yapıldığı veya hükmün temyiz yeteneğinin bulunmadığı, temyiz edenin buna hakkı olmadığı veya temyiz dilekçe, beyan veya lâyihasının temyiz nedenlerini içermediği saptanırsa temyiz istemi reddedilir. - Temyiz isteminin reddi nedenleri yoksa temyiz incelemesi yapılır.

Evet, delillerin değerlendirilmesinde her iki taraf eşittir. Anayasa Mahkemesi'nin kararına göre, uyuşmazlığın her iki tarafına da savunmasının temel dayanağı olan delilleri sunma imkânı tanınmalıdır. Bu ilkeler, adil yargılanma hakkının bir gereği olarak, tarafların eşit haklara sahip olmasını ve tarafsız bir karar verilmesini sağlar.

Serdar Talas'ın ceza muhakemesi ders notları hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, ceza muhakemesi hukuku ders notları için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı'nın ders notları. academia.edu'da yer alan "Ceza Muhakemesi Hukuku Ders Notu". gokhanyagmur.com.tr'de bulunan "Ceza Muhakemesi Hukuku (CMK) Ders Notları".

Elkoyma kararının geç alındığı haller şunlardır: Hâkim onayı olmaksızın yapılan elkoyma. Gözaltı kararının geç alındığı haller ise şu şekildedir: Gözaltı süresinin uzatılması. Gözaltı süresinin dolması.

CMK m. 309 ve 310'a göre yapılan başvurularda dikkate alınan sebepler, hakim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde bulunan hukuka aykırılıklardır. CMK m. 309/4'te belirtilen kanun yararına bozma nedenleri: 223. maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise, kararı veren hakim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir. Mahkumiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise, kararı veren hakim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir. CMK m. 310'a göre, cezanın kaldırılmasını veya azaltılmasını gerektiren durumlarda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı resen bozma yetkisini kullanabilir. Delillerin takdir edilmesi gibi hakimin vicdani kanaatine ilişkin hususlar ise hukuka aykırılık teşkil etmediği için kanun yararına bozmaya konu edilemez.

İddianamede eksiklik tespit edildiğinde, savcı eksiklikleri gidererek yeni bir iddianame hazırlar. Bu süreçte savcı: Mahkemenin iade kararına itiraz edebilir. Eksiklerin giderilmesi için belirli bir süre alır. Yeni soruşturma işlemleri yaparak iddianameyi son deliller ışığında düzenler. Savcı, iddianamenin iadesi kararına karşı kanun yararına bozma yoluna da başvurabilir. Sanık veya müştekinin avukatı da iddianamenin mahkemeye verilmesinden sonra bir dilekçeyle iddianamenin iadesini talep edebilir.

CMK 236, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Mağdur ile Şikâyetçinin Dinlenmesi" başlıklı maddesidir. CMK 236'nın bazı maddeleri: Mağdurun tanık olarak dinlenmesi. Psikolojisi bozulmuş mağdurların dinlenmesi. Uzman eşliğinde dinleme. Özel ortamda ifade alma. Kayıt altına alma.

CMK 146, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Zorla Getirme" başlıklı maddesidir. CMK 146'ya göre zorla getirme kararı verilebilecek durumlar: Hakkında tutuklama kararı verilmesi veya yakalama emri düzenlenmesi için yeterli nedenler bulunan şüpheli veya sanık. 145. maddeye göre çağrıldığı halde gelmeyen şüpheli veya sanık. Zorla getirme kararının içeriği: Şüpheli veya sanığın açık kimliği. İlgili suç. Gerekirse eşkâl. Zorla getirme nedenleri. Süreye ilişkin esaslar: Zorla getirme kararı ile çağrılan kişi derhal, olanak yoksa yol süresi hariç en geç 24 saat içinde hakim, mahkeme veya Cumhuriyet savcısının önüne götürülür ve sorguya çekilir veya ifadesi alınır.

5235 ve 5320 sayılı kanunların 8. maddesi şu şekildedir: 5235 sayılı kanun: Bölge adliye mahkemelerinin, 26.9.2004 tarihli ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilecek göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 322. maddesinin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkraları hariç olmak üzere, 305 ila 326. maddeleri uygulanır. 5320 sayılı kanun: Bölge adliye mahkemelerinin, 26.9.2004 tarihli ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca Resmî Gazete’de ilan edilecek göreve başlama tarihinden önce aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş olan kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 322. maddesinin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkraları hariç olmak üzere, 305 ilâ 326. maddeleri uygulanır. Bu maddelere göre, bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında belirli Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu maddeleri uygulanır ve bu kararlara ilişkin dosyalar bölge adliye mahkemelerine gönderilemez.

Tanık, soruşturma veya kovuşturma aşamasında ihtiyaç duyulması halinde mahkeme veya savcılık tarafından istediği kadar dinlenebilir. Tanığın kaç defa dinlenebileceği konusunda net bir cevap vermek mümkün değildir.

Polis, kelepçeli arama yapamaz. Arama yapılabilmesi için hakim kararı veya Cumhuriyet savcısı tarafından yazılı arama emri gereklidir. Kelepçe kullanımı ise, kişinin kaçabileceği veya kendine ya da çevresindekilere zarar verebileceği durumlarda mümkündür.