CezaMuhakemesi

Hükmü birlikte tutuklama kararı, kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut delillerin bulunması ve bir tutuklama nedeninin mevcut olması durumunda soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hakimi tarafından verilir. Kovuşturma evresinde ise tutuklama kararı, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya re’sen mahkeme tarafından alınır.

CMK 10 maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Görülmekte Olan Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması" başlıklı maddesidir. Bu maddeye göre: 1. Kovuşturma evresinin her aşamasında, bağlantılı ceza davalarının birleştirilmesine veya ayrılmasına yüksek görevli mahkeme tarafından karar verilebilir. 2. Birleştirilen davalarda, bu davaları gören mahkemenin tabi olduğu yargılama usulü uygulanır. 3. İşin esasına girdikten sonra ayrılan davalara aynı mahkemede devam olunur.

CMK'da yetersiz inceleme, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 140. maddesi kapsamında, teknik araçlarla izleme tedbirinin uygulanması sırasında yapılan eksik incelemeleri ifade eder. Yetersiz inceleme, aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilir: - Tüm delillerin toplanmaması. - Ekspertiz raporlarının yetersiz olması. - Delillerin birlikte değerlendirilmemesi. Bu tür eksiklikler, verilen kararın hukuka aykırı olmasına ve bozulmasına yol açabilir.

Evet, tutuklulukta geçen süre, kişinin cezasından düşer. Bu durum, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 63. maddesi ile düzenlenmiştir ve hükmün kesinleşmesinden önce gerçekleşen ve şahsi hürriyeti sınırlama sonucunu doğuran tüm sürelerin, hükmolunan hapis cezasından indirilmesini öngörür.

KYOK kararına itirazda hukuki ihtilaf, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın yetersiz delil veya hukuki engeller nedeniyle verildiğini düşünen mağdur veya şikayetçinin, bu kararın yanlış olduğunu iddia etmesidir. İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller, soruşturmada elde edilen taraf ifadeleri ve tanık beyanları gibi hususlar gerekçelerle birlikte sunulur.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 13. ve 14. maddeleri şunlardır: Madde 13: 1. Suçun işlendiği yer belli değilse, şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, yakalanmamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. 2. Şüpheli veya sanığın Türkiye'de yerleşim yeri yoksa, Türkiye'de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. 3. Mahkemenin bu suretle de belirlenmesi olanağı yoksa, ilk usul işleminin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir. Madde 14: 1. Yabancı ülkede işlenen ve kanun hükümleri uyarınca Türkiye'de soruşturulması ve kovuşturulması gereken suçlarda yetki, 13. maddenin birinci ve ikinci fıkralarına göre belirlenir. 2. Bununla birlikte Cumhuriyet savcısının, şüphelinin veya sanığın istemi üzerine Yargıtay, suçun işlendiği yere daha yakın olan yer mahkemesine yetki verebilir. 3. Bu gibi suçlarda şüpheli veya sanık Türkiye'de yakalanmamış, yerleşmemiş veya adresi yoksa; yetkili mahkeme, Adalet Bakanının istemi ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının başvurusu üzerine Yargıtay tarafından belirlenir. 4. Yabancı ülkelerde bulunup da diplomatik bağışıklıktan yararlanan Türk kamu görevlilerinin işledikleri suçlardan dolayı yetkili mahkeme Ankara mahkemesidir.

CMK Madde 98, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun yakalama emri ve nedenlerini düzenleyen maddesidir. Bu maddeye göre: 1. Soruşturma evresinde, çağrı üzerine gelmeyen veya çağrılamayan şüpheli hakkında, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi tarafından yakalama emri düzenlenebilir. 2. Yakalanmış iken, kolluk görevlisinin elinden kaçan şüpheli veya sanık ya da tutukevi veya ceza infaz kurumundan kaçan tutuklu veya hükümlü hakkında Cumhuriyet savcıları ve kolluk kuvvetleri de yakalama emri düzenleyebilirler. 3. Kovuşturma evresinde, kaçak sanık hakkında yakalama emri, re'sen veya Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim veya mahkeme tarafından düzenlenir. 4. Yakalama emrinde, kişinin açık eşkâli, bilindiğinde kimliği ve yüklenen suç ile yakalandığında nereye gönderileceği gösterilir.

CMK 150 maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Müdafiin Görevlendirilmesi" başlıklı maddesidir. Bu madde şu şekildedir: > (1) Şüpheli veya sanıktan kendisine bir müdafi seçmesi istenir. Şüpheli veya sanık, müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederse, istemi halinde bir müdafi görevlendirilir. > (2) Müdafii bulunmayan şüpheli veya sanık; çocuk, kendisini savunamayacak derecede malul veya sağır ve dilsiz ise, istemi aranmaksızın bir müdafi görevlendirilir. > (3) Alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı yapılan soruşturma ve kovuşturmada ikinci fıkra hükmü uygulanır. > (4) Zorunlu müdafilikle ilgili diğer hususlar, Türkiye Barolar Birliğinin görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

CMK 233 maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun dördüncü kitabının birinci kısmında yer alan "Suçun Mağduru ile Şikâyetçinin Hakları" başlıklı bölümdür. Maddesinin içeriği şu şekildedir: 1. Mağdur ile şikâyetçi, Cumhuriyet savcısı, mahkeme başkanı veya hâkim tarafından çağrı kâğıdı ile çağırılıp dinlenir. 2. Bu hususta yapılacak çağrı bakımından tanıklara ilişkin hükümler uygulanır.

CMK 206/2-a ve 217/2 maddeleri, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda delillerin değerlendirilmesi ve kullanılması ile ilgili önemli düzenlemelerdir. CMK 206/2-a maddesine göre, ortaya konulmak istenen delilin kanuna aykırı olarak elde edilmesi halinde reddolunacağı belirtilmiştir. CMK 217/2 maddesi ise, yüklenen suçun hukuka uygun bir şekilde elde edilmiş her türlü delille ispat edilebileceğini hüküm altına almıştır.

"Arama zamanı" ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Hesaplama Terimi: Arama zamanı, bir cihazın okumaya başlaması gereken ilk veri parçasını bulması için geçen süredir. 2. Hukuk Terimi: Arama zamanı, ceza muhakemesinde koruma tedbiri olarak aramanın, soruşturma başlangıcından hükmün verilmesine kadarki her aşamada, karar veya emirde belirtilen süre içerisinde yapılması gerektiğini ifade eder.

Somut delil, ceza muhakemesinde fiziksel varlığı olan ve doğrudan incelenebilen delilleri ifade eder. Bu tür delillere örnekler: - İzler ve işaretler: Parmak izleri, DNA örnekleri; - Fotoğraflar ve videolar: Olay yerinden veya suç mahallinden alınan görüntüler; - Belgeler: Sözleşmeler, banka dekontları, yazılı anlaşmalar; - Ses kayıtları: Telefon görüşmeleri, güvenlik kamerası kayıtları.

Sanığa yüklenen suç hakkında açıklamada bulunmamasının kanuni hakkı olduğu ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 147. maddesinde belirtilen diğer hakların bildirilmesi, şu anlamlara gelir: 1. Susma Hakkı: Sanığa, kendisine yapılan suçlama konusunda açıklamada bulunmama hakkı olduğu söylenir. 2. Savunma Hakkı: Sanığa, bir müdafi (avukat) seçme ve onun hukuki yardımından yararlanma hakkı olduğu bildirilir. 3. Diğer Haklar: Sanığa ayrıca, somut delillerin toplanmasını isteyebileceği ve kendisi aleyhine olan şüphe nedenlerini ortadan kaldırmak ve lehine olan hususları ileri sürmek olanağı tanındığı da hatırlatılır.

Veli Özer Özbek'in "Ceza Muhakemesi Hukuku" kitabının 17. baskısı Eylül 2024 tarihinde yayımlanmıştır.

CMK madde 273, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun İstinaf İstemi ve Süresi başlıklı maddesidir. Maddede yer alan bazı hükümler şunlardır: İstinaf istemi, hükmün açıklanmasından itibaren yedi gün içinde hükmü veren mahkemeye bir dilekçe verilmesi veya zabıt kâtibine bir beyanda bulunulması suretiyle yapılır. Tutuklu sanık hakkında 263 üncü madde hükmü saklıdır. Hüküm, istinaf yoluna başvurma hakkı olanların yokluğunda açıklanmışsa, süre tebliğ tarihinden başlar. Ağır ceza mahkemelerinde bulunan Cumhuriyet savcıları, kararın o yer Cumhuriyet başsavcılığına geliş tarihinden itibaren yedi gün içinde istinaf yoluna başvurabilirler. Sanık ve katılanlar, dilekçe veya beyanlarında başvuruya ilişkin nedenleri göstermemiş olsalar bile bu, inceleme yapılmasına engel olmaz. Cumhuriyet savcısı, istinaf yoluna başvurma nedenlerini gerekçeleriyle birlikte yazılı isteminde açıkça gösterir.

CMK'ya göre, hükmün gerekçesi, tümüyle tutanağa geçirilmemişse açıklanmasından itibaren en geç onbeş gün içinde dava dosyasına konulmalıdır.

Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)'nda uygulanan kanunlar şunlardır: 1. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu: Suçların tanımlanması ve cezaların belirlenmesi için temel kanundur. 2. 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun: Silah kaçakçılığı suçlarını düzenler. 3. 4389 sayılı Bankalar Kanunu: Bankalarda zimmet suçlarını tanımlar. 4. 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu: Kaçakçılıkla ilgili suçları kapsar. 5. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu: Kültür ve tabiat varlıklarına ilişkin suçları düzenler. 6. 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu: Toplantı ve gösteri yürüyüşleriyle ilgili suçları tanımlar. Ayrıca, CMK'da uluslararası adli işbirliğine ilişkin hükümler de yer almaktadır.

Gözaltında tutulan kişiye tanınan temel haklar şunlardır: 1. Sebebin Bildirilmesi Hakkı: Gözaltına alınan kişiye neden gözaltına alındığı açık, anlaşılır ve derhal bildirilmelidir. 2. Yakınlarına Haber Verme Hakkı: Gözaltına alınan kişi, bir yakınına veya ailesine durumunun bildirildiğinden emin olunmalıdır. 3. Avukata Erişim Hakkı: Gözaltına alınan kişi, bir avukattan yardım alma hakkına sahiptir ve avukatıyla baş başa ve gizli şekilde görüşme yapabilir. 4. İfade Vermeme ve Susma Hakkı: Kişi, kendisine yöneltilen suçlamalara karşı ifade vermeme hakkına sahiptir ve susma hakkı, suçlu olunduğunun göstergesi olarak değerlendirilemez. 5. Sağlık Kontrolünden Geçme Hakkı: Gözaltına alınan kişi, hem gözaltına alınırken hem de serbest bırakılırken sağlık kontrolünden geçirilmelidir. 6. İnsanlık Onuruna Uygun Muamele Görme Hakkı: Hiçbir kişi, işkenceye, kötü muameleye veya onur kırıcı davranışlara maruz bırakılamaz. 7. Maksimum Gözaltı Süresine Uyulması: Gözaltı süresi, Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre 24 saati geçemez, toplu olaylarda ise savcının kararıyla 4 güne kadar uzatılabilir.

Soruşturmada hızlandırma kararı, savcının talebi ve sulh ceza hakiminin uygun görmesi ile alınır. Bu süreçte aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Savcıdan sık sık bilgi almak: Dosyanın gelişimi hakkında savcıdan düzenli olarak bilgi talep etmek, işlerin hızlanmasına yardımcı olabilir. 2. Eksik evrakların tamamlanması: Savcının, ifadesi alınacak kişilerden henüz ifade almamış olması gibi eksiklikler varsa, ilgili zabıta birimini arayıp uyarmak ve bu eksikliklerin giderilmesini sağlamak. 3. Yeni delillerin sunulması: Daha önce toplanmamış yeni delillerin savcılığa sunulması, soruşturmanın daha hızlı ilerlemesini sağlayabilir.

Duruşma, davacı ile davalının yargıç karşısında hazır bulundukları yargılama evresi olarak tanımlanır. Ayrıca, ceza muhakemesi uygulamasında duruşma iki anlamda daha kullanılır: 1. Oturum veya celseyi ifade etme: Şikayetçi, sanık, tanık, bilirkişi gibi suje ve ispat araçlarının dinlendiği, delillerin toplandığı ve tartışıldığı yer. 2. Yargılamanın tamamını ifade etme: İddianamenin mahkeme tarafından kabulüyle başlayıp hüküm verilmesine kadar geçen safha.