Çek

"Çekin arkasına ciro edilmez" ifadesi, çekin ciro edilemeyeceği, yani devredilemeyeceği anlamına gelir.

Çek, önemli bir ödeme aracıdır çünkü: 1. Ödeme Güvencesi: Çek, alıcıya ödeme garantisi sağlar ve ticari ilişkilerde güvenin artmasına yardımcı olur. 2. Uzun Vadeli Satışlar: Büyük miktarda mal veya hizmet satışlarında, alıcıya bir ödeme süresi tanıyarak ticaretin devamını sağlar. 3. Kredi Kontrolü: İşletmeler, çekleri alıcılarının finansal durumunu kontrol etmek ve kredi riskini azaltmak için kullanabilirler. 4. Ödeme Planlaması: Nakit akışlarını yönetmek ve mali durumlarını iyileştirmek amacıyla çekleri kullanarak ödeme planlaması yapabilirler. 5. Yasal Düzenleme: Çekler, Türk Ticaret Kanunu ve Çek Kanunu gibi yasal düzenlemelere tabi olduğu için güvenli ödeme araçlarıdır.

Çek ciro etmek, bir çekin üzerindeki tahsil hakkının, çeki elinde bulunduran kişi tarafından üçüncü bir kişiye devredilmesi işlemidir. Bu işlem, çekin arka tarafına keşidecinin kaşesini basması ve firma yetkilisinin imzasını atmasıyla gerçekleştirilir.

Çek vade hesaplama işlemi, çekin ortalama vade süresi belirlenerek yapılır. Bu hesaplama için aşağıdaki adımlar takip edilir: 1. Çekin vade tarihine ve tutarına göre çarpım işlemi yapılır ve bu çarpımlar toplanır. 2. Toplanan tutar, çekin toplam tutarına bölünür ve ortalama vade süresi bulunur. 3. Ortalama vade süresi, bordro tarihine eklenerek çekin ortalama vade tarihi hesaplanır. Formül şu şekildedir: - Çek ortalama vade süresi = (1. vade günü x tutarı + 2. vade günü x tutarı + n.. vade günü x tutarı) / Çekin toplam tutarı. - Ortalama vade tarihi = Bordro tarihi + Çekin ortalama vade süresi. Bu hesaplamalar, çekin vadesinin daha doğru bir şekilde belirlenmesine ve çek ödemelerinin zamanında yapılmasına yardımcı olur.

Çek örneği aşağıdaki bilgileri içermelidir: 1. Düzenleyen Kişinin Bilgileri: Adı soyadı, imzası, bulunduğu şehir, vergi kimlik numarası. 2. Düzenleme Tarihi: Gün, ay ve yıl şeklinde belirtilmiş olmalıdır. 3. Lehtarın İsmi: Adına çek düzenlenen kişinin ismi yazılmalıdır. 4. Ödenecek Tutar: İlgili kısma yazı ile belirtilmelidir. 5. Banka Bilgileri: Çekin bağlı bulunduğu bankanın adı, keşidecinin banka hesap numarası ve banka hesabının bulunduğu şube adı yazılmalıdır. Çek üzerinde düzeltme sadece çeki düzenleyen kişi tarafından yapılabilir ve düzeltmelerin yanına keşidecinin imzası eklenmelidir.

Çek yazımı örneği şu adımları içerir: 1. Tarih: Sağ üst köşeye çekin düzenlendiği tarihi yazın. 2. Lehtar: "Ödemeye" veya "Emrine" satırına, çeki alacak kişinin adını yazın. Eğer kendinize düzenliyorsanız, kendi adınızı yazabilirsiniz. 3. Tutar (Yazı ile): Ortadaki boşluğa, ödenecek tutarı yazı ile yazın (örneğin, "Bin Türk Lirası"). 4. Tutar (Rakam ile): Sağ alt köşedeki kutucuğa, ödenecek tutarı rakamla yazın (örneğin, "1.000,00 TL"). 5. İmza: Sağ alt köşeye imzanızı atın. İmzanız, bankada kayıtlı olan imzanızla aynı olmalıdır. Örnek çek yazımı: ``` Tarih: 01.01.2024 Lehtar: Ahmet Yılmaz Tutar (Yazı ile): Bin Türk Lirası Tutar (Rakam ile): 1.000,00 TL İmza: Keşideci Adı Soyadı ```

Çekte üç büyük risk şunlardır: 1. Karşılıksız Çek Riski: Çekin yazıldığı kişinin banka hesabında yeterli bakiye olmaması durumunda çek karşılıksız çıkar ve bu durum çek veren kişi için yasal sorunlara yol açabilir. 2. Üçüncü Taraf Riski: Çekin tahsilatı sırasında çek sahibinin veya çeki veren bankanın beklenmedik şekilde performans gösterememesi, kurumu işlem riskine maruz bırakır. 3. Dolandırıcılık Riski: Çekin üzerinde yapılan oynamalar veya yetkisiz imzalar gibi dolandırıcılık girişimleri, çek alıcısının maddi kayıp yaşamasına neden olabilir.

Çekte ortalama vade hesaplaması şu şekilde yapılır: 1. Vade Günlerinin Belirlenmesi: İlk çekin vade tarihi referans alınarak diğer çeklerin vade günleri hesaplanır. 2. Ağırlıklı Toplamın Hesaplanması: Her çekin tutarı ile vade günü çarpılır ve bu çarpımlar toplanır. 3. Toplam Tutarın Hesaplanması: Tüm çeklerin tutarları toplanır. 4. Ortalama Vade Gününün Hesaplanması: Ağırlıklı toplam, toplam tutara bölünür. Formül: Ortalama Vade = (Tutar x Gün Sayısı) / Toplam Tutar.

Çekte bulunması gereken bilgiler şunlardır: 1. "Çek" kelimesi: Çekin üzerinde "çek" kelimesinin bulunması zorunludur. 2. Belirli bir bedelin ödenmesi taahhüdü: Bu bedel, rakam ve yazı ile açıkça ifade edilmelidir. 3. Muhatabın adı: Çek bedelini ödeyecek olan banka şubesi belirtilmelidir. 4. Düzenleme tarihi: Çekin hangi tarihte düzenlendiğini gösteren gün, ay ve yıl olarak yazılmış tarih. 5. Düzenleyenin imzası: Keşidecinin imzası, çekin arka veya ön yüzünde yer almalıdır. Ek olarak, yeni çeklerde bulunması gereken diğer bilgiler şunlardır: 6. Çek numarası: Çekin takip edilebilirliğini sağlamak için eklenen numara. 7. Banka hesap bilgileri: Keşidecinin banka hesap bilgileri de çekte yer alabilir. 8. Karekod: Tüm çeklerde karekod bulunması zorunludur.

Çek üzerinde kaşe yerine imza kullanılması çeki geçersiz kılar.

Çek ortalama vade tarihi bulmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Vade Tutarlarının Çarpılması: Çekin vade tarihine ve vade tutarına göre çarpım işlemi yapılır. 2. Çarpımların Toplanması: Elde edilen çarpımlar toplanır. 3. Toplamın Bölülmesi: Toplanan tutar, çekin toplam tutarına bölünür. 4. Ortalama Vade Süresinin Eklenmesi: Bordro tarihine ortalama vade süresi kadar gün eklenir. Bu hesaplamalar, çekin daha doğru bir şekilde vadesinin belirlenmesini sağlar ve çek ödemelerinin zamanında yapılmasına yardımcı olur.

Çek seri numarası genellikle 7 haneli olur.

Çek numarası, çekin sol alt kısmında yer alır.

Çek üzerinde logo, bankanın adı ile birlikte en üst kısma yazılır.

Çek yasağı, karşılıksız çek düzenleme suçundan dolayı ceza alan kişi için üç yıl sonra ve her halde yasağın konulduğu tarihten itibaren on yıl sonra kalkar.

Karşılıksız çek durumunda iki müdür bulunması halinde, her iki müdür de cezai sorumluluk altına girebilir. Çünkü 5941 sayılı Çek Kanunu'na göre, tüzel kişinin mali işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organının üyeleri, karşılıksız çekten sorumlu tutulur. Eğer şirkette yönetim kurulu üyeleri arasında iş bölümü yapılmışsa ve mali işlerden sorumlu olan belirli bir müdür varsa, sadece o kişi hakkında yaptırım uygulanır.

Hatır çeki ispatı için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Çekin Mevcut Olması: Hatır çekinin varlığına dair bir belge veya yazılı bir delil olmalıdır. 2. Çek Üzerindeki Bilgiler: Çekte, çeki veren kişinin adı, tarih, miktar ve çekin kime verildiği gibi bilgilerin yer alması önemlidir. 3. Tanıklar: Çekin verildiği durumla ilgili tanıklar varsa, bu kişilerin ifadeleri de önemli bir delil olabilir. 4. İletişim Kayıtları: Hatır çekinin verilişiyle ilgili önceden yapılan yazışmalar veya mesajlar delil olarak kullanılabilir. 5. Ödeme Talebi: Çek sahibi, hatır çekinin ödenmesi için çeki veren kişiye bir ödeme talebinde bulunmuşsa, bu talebe ilişkin belgeler de ispat niteliği taşıyabilir. 6. Yazılı Sözleşme: Hatır çeki verirken, çekle ilgili bütün bilgileri yazarak "hatırlı" müşteriyle bir sözleşme yapmak, çekin hatır çeki olduğunu ispatlamak için en sağlam yöntemdir.

Çekte ödenmeyen gün, çekin ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmemesi durumunda hesaplanır. Türk Ticaret Kanunu'na göre çek ibraz süreleri şu şekildedir: 1. Aynı yerde ödenecek çekler: Düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün içinde ibraz edilmelidir. 2. Farklı yerde ödenecek çekler: Düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse 1 ay içinde ibraz edilmelidir. 3. Farklı kıtalarda ödenecek çekler: Ödeme yeri ile düzenlenme yeri farklı kıtalarda ise aynı kıtada olan ülkeler için 1 ay, farklı kıtalarda yer alan ülkeler için ise 3 ay içinde ibraz edilmelidir. İbraz süresi, çekin düzenlenme tarihinin ertesi günü başlar ve tatil günleri de bu hesaplamaya dahil edilir.

Çekin karşılıksız çıkması durumunda, ibraz tarihinden itibaren 3 iş günü içinde bankadan "karşılıksızdır" kaşesi alındıktan sonra, hamil icra takibi başlatabilir.

Çekte cirantalar, çeki devreden kişilerdir. Ciranta, çekin arkasını imzalayarak sadece çek üzerinde yazılı hakları, ciro edilen hamiline devreder.