Bağırsaklar

Oniki parmak bağırsağı (duodenum), yaklaşık 25-38 cm (10-15 inç) uzunluğundadır ve 4 ila 5 metre toplam uzunluğa sahip olan ince bağırsakların ilk bölümüdür.

İnce bağırsaktan sonra kalın bağırsak gelir. İnce bağırsak, sindirim sisteminin mide ile kalın bağırsak arasında yer alan ve karın boşluğunda kıvrımlar halinde bulunan uzun bir organıdır. Kalın bağırsak, üç kısmı vardır: Çekum (kör bağırsak). Colon (kolon). Rectum (rektum). Sindirimin bitmesi olayının en sonundan bir önce olan organ, kalın bağırsaktır.

Hazımsızlığa neden olan organ bozukluğu, hazımsızlığın türüne göre değişiklik gösterir: Organik dispepsi durumunda, hazımsızlık mide ve bağırsaklarda ülser, gastrit, mide kanseri, pankreas, safra kesesi hastalıkları gibi belirlenebilir bir organik hastalıkla ilişkilidir. Fonksiyonel dispepsi durumunda ise, hazımsızlık gözle görülür bir patoloji ile açıklanamaz; bağırsak sinir sistemi, bağırsak hareketleri veya psikolojik faktörlerle ilişkili olabilir. Hazımsızlığa yol açabilecek diğer sağlık sorunları arasında gastroözofageal reflü, çölyak hastalığı, bağırsak iskemisi, bağırsak tıkanıklığı ve diyabet gibi durumlar da bulunur. Hazımsızlık belirtileri yaşanıyorsa, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Evet, duodenum ve duode aynı anlama gelir. Duodenum, Türkçede oniki parmak bağırsağı olarak bilinen, ince bağırsağın ilk ve en kısa bölümüdür. "Duode" ise, Latince "duodenum digitorum" ifadesindeki "oniki parmak" anlamına gelir.

Kalın bağırsağın ilk bölümü olan çekumun önemi şu şekilde açıklanabilir: Sindirim süreci: İnce bağırsaktan gelen sindirilmiş besinlerden geriye kalan atık maddeler çekumda işlenir. Su ve besin emilimi: Kalın bağırsak, suyun geri emilimini sağlayarak vücudun su dengesini korur. Dışkı oluşumu: Sindirilemeyen besin ve sıvılara ek olarak, yaşlanmış hücreler birikerek dışkıyı oluşturur. Vitamin üretimi: Bağırsak florasındaki bakteriler, sindirilmemiş gıda parçalarını parçalayıp bazı vitaminlerin üretimine yardımcı olur. Bu nedenle, kalın bağırsak sağlıklı bir metabolizma için kritik görevler üstlenir.

Villus, ince bağırsakta bulunan, besin maddelerinin emilimini artıran tüysü, parmak şeklindeki çıkıntılardır. Kript terimi ise villuslarla ilgili olarak, "Lieberkühn Kriptleri" şeklinde, bağırsak epitelinin çoğalma merkezi olan kök hücreleri içeren yapıları ifade eder. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: tr.wikipedia.org; dergipark.org.tr; turkiyeotoforum.com.

Safra, karaciğer tarafından salgılanır. Açıldığı yerler: Safra kesesi: Yemekler arasında salgılanan safra, safra kesesinde saklanır. On iki parmak bağırsağı (duodenum): Yemek sırasında safra kesesinde depolanmış safra, yağların sindirimine yardımcı olmak için duodenuma bırakılır. Safra, karaciğerden başlayarak safra yolları, koledok kanalı ve Vater kabarcığı aracılığıyla duodenuma ulaşır.

Kolonun (kalın bağırsak) bazı görevleri: Sindirim ve atık yönetimi: Kolon, sindirilmemiş gıdalardan su ve elektrolitlerin emilimini sağlar. Dışkı oluşumu: Kolon, sindirimden arta kalan maddeleri dışkı haline getirir ve vücuttan atar. Bağırsak florasının düzenlenmesi: Kolonda yaşayan faydalı bakteriler, besinlerin sindirilmesine yardımcı olur. Toksinlerden arınma: Kolon, vücudun toksinlerden arındırılması ve sağlıklı bir metabolizmanın korunması için kritik bir öneme sahiptir.

Kör bağırsağın (çekum) bazı görevleri: Su ve besin emilimi: Su, sodyum, potasyum, klor gibi elektrolitleri emer. Vitamin sentezi: B5, B7, B12 ve K vitaminleri gibi vitaminleri emerek vücut için gerekli olan K vitamini sentezler. Dışkı depolaması: Dışkının depolanarak dışkılama öncesi boşaltım yapılmasını sağlar. Mikroplarla mücadele: Bağırsak bakterileri, sindirilemeyen selülozu parçalar ve bağırsak boşluğundan kana giren hastalık yapıcı mikropları ortadan kaldırarak kanı temizler. Dışkılama: Appendiksten gelen uyarılar, bağırsak duvarlarındaki hareketleri artırarak dışkı kütlesinin hareketini ve anüsten atılışını hızlandırır.

Kalın bağırsağın içini görmek için kolonoskopi yapılabilir. Kalın bağırsak, çekum, kolon, rektum ve anal kanal olarak bölümlere ayrılır. Kalın bağırsağın iç yapısının nasıl göründüğüne dair görsellere şu sitelerden ulaşılabilir: tr.wikipedia.org; acibadem.com.tr.

Safra yolu, on iki parmak bağırsağına (duodenum) açılır. Safra, karaciğerde üretildikten sonra küçük kanallara salgılanır.

İnce bağırsakta bulunan epitel türleri: Villusları oluşturan epitel hücreleri. Basit tek katlı silindirik epitel. Tek katlı silindirik çizgili kenarlı (mikrovilluslu, fırçamsı kenarlı) epitel. Tek katlı silindirik titrek tüylü (kinosilyalı) epitel. Kalın bağırsakta bulunan epitel türleri: Absorbtif (emici) hücreler. Goblet hücreleri. Enteroendokrin hücreler. Kök hücreler. Ayrıca, ince ve kalın bağırsakta değişici epitel ve yalancı çok katlı (pseudostratifiye) silindirik epitel de bulunabilir.

Bulbus duodeni, on iki parmak bağırsağının (duodenum) üst bölgesi anlamına gelen pars superior duodeni'nin genişlemiş bir kısmıdır. Özellikleri: 5 cm uzunluğundadır. İlk yarısı intraperitoneal, ikinci yarısı ise retroperitonealdir. Ampulla duodeni olarak da bilinir. Konumu: Önde periton, safra kesesi ve karaciğer lobus quadratus’u ile komşudur. Yukarıda foramen bursa omentalis ve safra kesesi boynu ile ilişkilidir. Aşağıda caput ve collum pancreatis ile komşudur. Arkada a.gastroduodenalis, duc.choledochus, v.portae, v.cava inferior ile komşudur.

Kolesistokinin (CCK) hormonu, ince bağırsağın ilk kısmı olan on iki parmak bağırsağındaki (duodenum) hücreler tarafından üretilir. Ayrıca, beyin nöronları ve enterik sinir sistemi nöronları tarafından da salgılanır.

İnce bağırsak, karın boşluğunun ortasında birçok kıvrım halinde bulunur ve midenin altında yer alır. İnce bağırsağın bölümleri olan duodenum (onikiparmak bağırsağı) ve ileoçekal kapakçık, karnın sağ alt kısmında bulunur. Bu nedenle, ince bağırsak hem sağda hem de solda yer alabilir, ancak doğrudan bir "sağda" veya "solda" ifadesi kullanmak doğru olmaz.

Çekum, kalın bağırsağın başlangıç kısmında, ince bağırsaktan hemen sonra yer alır.

Radix mesenterii — ince bağırsakların periton ile ilişkisi bağlamında, mezenteryumun karın arka duvarına tutunan kısmıdır.

Sesli osurmanın nedeni, bağırsaklarda biriken gazın basıncıdır. Diğer sesli osuruk nedenleri: - Yutulan hava: Hızlı yemek yemek, sakız çiğnemek, sigara içmek ve gazlı içecekler tüketmek fazla hava yutmaya yol açar. - Sindirimi zor gıdalar: Fasulye, lahana, brokoli gibi yüksek lif veya belirli şeker türleri içeren yiyecekler daha fazla gaz oluşumuna neden olur. - Sindirim bozuklukları: Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı gibi sindirim sistemi hastalıkları aşırı gaz çıkarımına yol açabilir. - Stres: Stresli durumlarda bazı insanlar huzursuz bağırsak sendromu semptomları olarak sesli osuruk yaşayabilirler.

Mezenter, karın boşluğunda bağırsakları karın duvarına bağlayan bir doku kıvrımıdır ve çeşitli önemli işlevlere sahiptir: 1. Bağırsakları desteklemek: Mezenter, bağırsaklar için destek sağlar ve onları karın boşluğu içinde yerinde tutar. 2. Kan ve besin sağlamak: Bağırsaklara kan ve besin sağlayan kan damarları ve lenfatik damarlar içerir. 3. Yağ depolamak: Enerji kaynağı olarak görev yapan yağ hücreleri içerir. 4. Bağışıklık fonksiyonu: Enfeksiyona karşı korunmaya yardımcı olan bağışıklık hücreleri içerir.

Jejunum, ince bağırsağın on iki parmak bağırsağından sonra gelen bölümü anlamına gelir.