Atasözleri

"Rahatınız bozulmasın diye hangi doğrudan vazgeçtiyseniz, o fiyata satıldınız demektir", Türk siyasetçi Muhsin Yazıcıoğlu'na ait bir sözdür.

"Zaman diriyken kıymetli, ölünün vakti bol olur" sözü, Gassal dizisinde yer alan Baki (Ahmet Kural) karakterine aittir. Bu söz, aynı zamanda dizinin sloganı olarak da kullanılmaktadır.

"Kıyısı görünmeyen bir suda, yüzücünün gururu işe yaramaz" sözü, Şirazlı Şeyh Sadi'ye (Sadi Şirazi) aittir.

"Çok para haramsız, çok laf yalansız olmaz" sözü, Yunus Emre'ye aittir. Ayrıca, bu söz Komünist İmam adlı kitapta da yer almaktadır.

Evet, "derman arayan derdine derman bulur" ifadesi, çeşitli kaynaklarda farklı bağlamlarda ele alınmıştır: Muhammed Rıdvan Sadıkoğlu'na göre, kişi önce kendi derdine odaklanmalı, dertlendikçe dermanın peşine düşmelidir. Selim Gündüzalp ise, başkasının dertlerine koşanların kendi dertlerini de unuttuğunu, bu nedenle asıl derdin kendini ön plana çıkarmak olduğunu belirtir. Burhan'ın "Derman Arardım Derdime" ilahisi, derdin aslında dermanın kendisi olabileceğini, çünkü dertlerin insanlara çözüm arama fırsatı verdiğini ifade eder.

"Ateş olmayan yerden duman çıkmaz".

"Gelip geçicidir" ifadesi, kısa süreli ve önemsiz anlamına gelir. Bu anlam, "Bu dünya gelip geçicidir" gibi atasözlerinde kullanılabilir. Ayrıca, "gelen gidene rahmet okutur" atasözü de bu bağlamda değerlendirilebilir; bir kişinin yerine daha kötü biri geldiğinde, öncekinin aranması durumunu ifade eder.

"Geminin tek kaptanı olur, gerisi mürettebattır. Kalbinde tek sahibi olur, gerisi teferruattır." sözü Necip Fazıl Kısakürek'e aittir.

"Mal canın yongasıdır" atasözü, malın da can kadar önemli ve değerli olduğunu ifade eder. Bu atasözünde "yonga" kelimesi, yontulan veya rendelenen bir şeyden çıkan parça anlamına gelir.

"Güneş tepeden vurduysa gölge ayağımızın altıdır" deyimi, kişinin gücünün doruk noktasında olduğu ve bu nedenle kendisini rahat hissettiği zamanları ifade eder. Bu deyimin diğer anlamları şu şekilde incelenebilir: Kibir. Atasözü. Bu deyim, genellikle atasözü veya deyimlerle birlikte kullanılır ve kişilerin durumlara ilişkin bakış açısını ifade etmek için kullanılır. Örnekler: Şirketin CEO'su olarak, "madem güneş tepeden doğdu gölge ayağımızın altıdır" diyerek çalışanlarına güven vermek. Sporcu, rakibini yendikten sonra "madem güneş tepeden doğdu gölge ayağımızın altıdır" diyerek zaferini kutlamak. Öğrenci, sınava hazırlandığı için "madem güneş tepeden doğdu gölge ayağımızın altıdır" diye kendine motive etmek.

"İran'da güneş doğsa şemsiyenin altına saklanın" ifadesi, tarihçi yazar Kadir Mısıroğlu'nun İran'a yönelik bir uyarısını ifade eder. Mısıroğlu, bu sözüyle İran'ın İslamiyet'i kullanarak ırkçılık yaptığını ima etmiştir. Bu sözün, İran'ın 2024 yılında İsrail'e düzenlediği kamikaze drone saldırısı sonrasında yeniden gündeme geldiği belirtilmiştir.

"İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır" sözü, Hacı Bektaş-i Veli'ye aittir.

Ö harfi ile başlayan bazı atasözleri ve anlamları: Öfke baldan tatlıdır. Öfkeyle kalkan zararla (ziyanla) oturur. Öksüz hırsızlığa çıkarsa ay ilk akşamdan doğar. Öksüz oğlan (çocuk) göbeğini kendi keser. Ölenle ölünmez. Ölüm hak, miras helal. Ölümle öç alınmaz. Ölümü gören hastalığa razı olur. Öpülecek el ısırılmaz. Daha fazla Ö harfi ile başlayan atasözü için dilbilgisi.net, cicicee.com ve tr.wikiquote.org siteleri ziyaret edilebilir.

"O kurnadan bu kurnaya çirkef sıçramış" ifadesi, "Tosun Paşa" filmindeki bir repliktir. Bu repliğin anlamı şu şekildedir: > "O kurnadan bu kurnaya çirkef sıçramış! Kırk beş yaşında Adile de hanım pek de kartlaşmış Kırk beş yaşında da Adile de hanım pek de kartlaşmış Sizden ala çirkef olmaz bey kızı size kalmaz Sizden ala çirkef olmaz bey kızı size kalmaz Hadi ordan Rukiye de hanım ağzını yırtarım (hop hop hop) Haydi oradan Rukiye de hanım ağzını yırtarım".

Psikolojide kullanılan bazı atasözleri şunlardır: "İyilik eden iyilik bulur". "Ne ekersen onu biçersin". "Herkes ne ederse kendine eder". "Kişi ektiğini biçer". "Bir acı kahvenin kırk yıl hatırı vardır". "El eli yıkar, iki el yüzü yıkar". "Garibe bir selam bin altın değer". "Dost (iyi dost) kara günde belli olur". "Şükür, sağlık varlıktan yeğdir". "Başın sağlığı, dünyanın varlığı". Bu atasözleri, pozitif psikoloji kavramları ile ilişkilidir ve psikoterapi süreçlerinde kullanılabilir. Ayrıca, "kızını dövmeyen dizini döver", "evladın var mı, derdin var", "inanma dostuna, saman doldurur postuna", "yuvayı dişi kuş yapar" ve "erkek evin direğidir" gibi atasözleri de psikolojik etkileri açısından değerlendirilebilir, ancak bu atasözleri genellikle zararlı kalıplar olarak görülür.

"Ak koyun ak bacağından, kara koyun kara bacağından asılır" atasözü, doğru yoldan ayrılmayanın ödüllendirileceğini, kötülük yapanın ise hak ettiği cezayı çekeceğini ifade eder. Ayrıca, "ak koyun kara koyundan ayrılır" ifadesi, bilinmeyen bir olayın sonucunun anlaşılmasına az kaldığında da kullanılır.

"Nerede birlik, orada dirlik" atasözü, kişiler arasında anlaşma, duygu ve düşünce birliği olursa orada huzur, güven ve düzen olacağını ifade eder. Böyle bir toplumda tam bir dayanışma ve kaynaşma olduğu için insanlar kederde, tasada, kıvançta ve sevinçte bir olur ve dünya cennet gibi olur.

Kelebeklerin ömrü ile ilgili bazı atasözleri: "Kelebek gibi ömrü kısa olur". "Kelebek misali uçup gider". Ayrıca, "kelebek ömrü kadar" deyimi, kısa süreli veya geçici mutluluk ya da yaşamı ifade eder.

Sağlık ile ilgili bazı atasözleri: Sağlık gibi dost, hastalık gibi düşman olmaz. Güneş girmeyen eve doktor girer. Her işin başı sağlıktır. Hasta olmayan sağlığın değerini bilemez. Sağlık varlıktan yeğdir. Can boğazdan gelir. Ağacı kurt, insanı dert yer. Mide hastalığın evi, perhiz tedavinin başıdır. Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunur. Başın sağlığı, dünyanın varlığı.

Ekmek banmak, ekmeği, bisküviyi veya başka unlu mamul ürünlerini bir sıvıya batırarak tüketmek anlamına gelir. Ayrıca, "yemeğe ekmek banmak" deyimi, yemeğin tadını çıkarmak için yapılan bir eylem olarak da kullanılır. "Ekmeği tuza banmak" deyimi ise, çok az bir katıkla yetinmek veya çok büyük sıkıntılara katlanmak anlamlarına gelir.