Arkeologiya

Lahitlerin üzerindeki semboller, kültürel ve inanç sistemlerine göre farklı anlamlar taşır. Bazı sembollerin anlamları: Çiçek motifleri: Yaşamın sürekliliği ve doğanın döngüsü. Kuş figürleri: Ruhun özgürlüğü ve gökyüzüne yükseliş. Haç sembolleri: İnanç ve ruhsal koruma. Üzüm: Bereket, zenginlik ve mücevher gibi değerli taşları simgeleme. Yılan: Hazineyi işaret etme veya tuzak uyarısı. Baklava dilimi: Genellikle kadın mezarlarını temsil etme. Sembollerin anlamları kesin değildir ve farklı yorumlanabilir.

Pembe Piramit, diğer adıyla Kuzey Piramidi, Mısır'da Firavun Sneferu için inşa edilmiştir. Piramidin yapımında, güneş ışınlarında pembe bir renk alan taş bloklar kullanılmıştır.

Ciudad Perdida (Kayıp Şehir), yaklaşık MS 800 yılında kurulmuştur. Bu tarih, şehrin Tairona halkı tarafından inşa edildiğini ve İspanyolların 16. yüzyılda Güney Amerika’ya gelmesinden önce terk edildiğini göstermektedir.

Meidum Piramidi'nin inşası, Firavun Sneferu'nun hükümdarlığı döneminde, yaklaşık M.Ö. 2613-2589 yılları arasında gerçekleşmiştir. Ancak, piramidin ilk inşasının, Sneferu'nun selefi olan 3. Hanedan'ın son kralı Huni tarafından başlatıldığı da düşünülmektedir. Meidum Piramidi, ilk başta basamaklı bir piramit olarak inşa edilmiş, ancak daha sonra düz kenarlı bir piramide dönüştürülmüştür.

Mezar steli, yüksekliği eninden uzun, dik bir biçimde zemine yerleştirilen yekpare taştan levhaya verilen addır. Mezar stelleri, mezar taşı olarak kullanıldıkları gibi, adak, anı veya sınır taşı olarak da dikilmişlerdir. Steller, Antik Yakın Doğu, Yunanistan, Mısır ve Çin gibi çeşitli medeniyetlerde bulunmuştur.

Adada Antik Kenti'nin önemi şu şekilde sıralanabilir: Tarihi ve kültürel miras: Adada, Pisidia Bölgesi'ndeki önemli antik kentlerden biridir ve Helenistik ile Roma dönemlerine ait birçok yapıyı korumuştur. Stratejik konum: Pisidia ile Pamphylia arasında önemli bir geçiş noktasında yer alır. Askeri ve kültürel faaliyetler: Kıbrıs ve Fenike'de bulunan Adadalı paralı askerlere ait mezar taşları, kentin askeri ve kültürel faaliyetlerine ışık tutar. Dini yapılar: Kentte dört imparator tapınağı, İmparatorlar ve Zeus Megistos-Serapis tapınağı gibi önemli dini yapılar bulunmaktadır. Piskoposluk merkezi: Geç Antik Çağ'da Adada bir piskoposluk merkeziydi. Turistik potansiyel: Aziz Paulos yolu yürüyüş rotası üzerinde yer alır ve bu yönüyle turistik bir potansiyele sahiptir.

Eskihisar, farklı uygarlıklara ait tarihi yapılar içeren bir bölgedir: Eskihisar Kalesi, Bizans İmparatorluğu dönemine aittir. Stratonikeia Antik Kenti, Eskihisar Köyü'nde yer alır ve Helenistik, Roma, Bizans ile Osmanlı uygarlıklarının izlerini taşır. Ayrıca, Eskihisar Köyü'nde Osmanlı döneminden önce kilise olarak kullanılmış bir cami ve tarihi taş evler de bulunmaktadır.

Büyük Gize Sfenksi'nin kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, bilimsel fikir birliği, Sfenks'in Eski Krallık döneminde (MÖ 2575-2150 dolaylarında), 4. Hanedan firavunu Khafre tarafından inşa edildiği yönündedir. Ancak, bazı araştırmacılar Sfenks'in daha eski bir tarihe sahip olabileceğini ve hatta Khufu zamanında restore edilmiş olabileceğini öne sürmektedir. Sfenks'in yüzünün, yaşının Khafre dönemine kadar uzanması nedeniyle Khafre'ye ait olabileceği düşünülürken, bazı görüşler yüzün Khafre'nin babası ve büyük piramidin inşaatının arkasındaki kişi olan Khufu'ya ait olduğunu savunmaktadır. Bu konuda kesin bir sonuca varmak için yeterli kanıt bulunmamaktadır.

Göbeklitepe'de ilk evlerin nerede olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Göbeklitepe ile ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Göbeklitepe, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Şanlıurfa ilinin 18 km kuzeydoğusunda, Haliliye ilçesine bağlı Örencik köyü yakınlarında yer alan Neolitik bir arkeolojik sit alanıdır. M.Ö. 9600–9500 civarına tarihlenen Göbeklitepe, dünyanın şu ana kadar bilinen en eski tarihî yapısıdır. Göbeklitepe'de 20 tane tapınak olduğu düşünülmekte, ancak bunlardan sadece 4’ü ortaya çıkarılmıştır. Göbeklitepe, 2005 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilmiştir. 2018 yılında Bahreyn’de toplanan komitenin kararıyla Göbeklitepe, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmeye hak kazanmıştır.

Lyrboton Kome Antik Kenti, önemli bir tarihi ve arkeolojik merkezdir çünkü: Zeytinyağı üretim merkezi: Helenistik Çağ'dan Ortaçağ'a kadar zeytinyağı üretimi yapılan büyük bir köydür. Stratejik konum: Via Sebaste (İmparator Yolu) üzerinde yer alması, Perge ve diğer büyük kentlerin imarında önemli bir ekonomik kaynak sağlamıştır. Koruma ve depolama yapıları: Arete tarafından yaptırılan zeytinyağı koruma ve depolama kulesi gibi yapılar, antik zeytinyağı üretiminin organizasyonunu ve kadının (Arete) bu süreçteki rolünü gösterir. Çeşitli kalıntılar: Sarnıçlar, mezarlar, hamamlar, kiliseler ve işlevi belirsiz yapılar gibi çeşitli arkeolojik kalıntılar, kentin sosyal ve dini hayatını yansıtır. Tarihsel süreklilik: M.S. 2. yüzyıldan itibaren Perge'ye bağlı bir köy statüsünde olması ve Bizans Dönemi boyunca iskân edilmesi, uzun süreli bir yerleşimi gösterir.

Aslan Adam (Löwenmensch) heykelciği, Üst Paleolitik döneme ait bir eserdir ve Aurignacian kültürüne aittir. Bu heykelcik, 1939 yılında Almanya'daki Hohlenstein-Stadel Mağarası'nda keşfedilmiştir.

Zıpkın, tarih öncesi çağlardan beri kullanılmaktadır. Bazı önemli tarihsel zıpkın kullanımları: Antik Çağ: Yunan tarihçi Polybius, MÖ 203-120 yıllarında, çıkarılabilir başlı bir zıpkın kullanılarak kılıç balığı avcılığını anlatmıştır. 19. yüzyıl: Lewis Temple, döner başlıklı zıpkını icat etmiştir. 1860'lar: Svend Foyn, patlayıcı zıpkını pazarlamıştır. 2023: Assos Antik Kenti'nde, 1700-1800 yıllık demirden yapılmış üç dişli bir zıpkın bulunmuştur.

Akdamar Adası, doğal olarak oluşmuş bir adadır. Van Gölü içerisinde yer alır ve yüzölçümü yaklaşık 163.753 metrekaredir. Tarihî olarak, adanın oluşumu ve gelişimi şu şekilde özetlenebilir: 908 yılı: Vaspuragan Kralı I. Gagik, Gevaş'ı (Vostan) başkent ilan eder ve adayı merkez alarak saraylar, liman, kasaba ve çarşılar inşa ettirir. 915-921 yılları: Kral I. Gagik'in talimatıyla, Mimar Manuel tarafından Surp Haç Kilisesi inşa edilir. 1021 yılı: Vaspuragan Krallığı'nın yıkılmasının ardından ada, manastıra dönüştürülür. 16. yüzyıl: Sivil yerleşim sona erer ve adada sadece Kutsal Haç'a adanmış bir Ermeni manastırı kalır. Akdamar Adası'nın adının kökeni hakkında çeşitli efsaneler bulunmakla birlikte, en yaygın olanı, adada yaşayan Ermeni baş keşişin kızı Tamara ile çoban arasındaki aşk hikayesine dayanır.

Anadolu'daki tapınak mezarları, çeşitli uygarlıklara aittir. İşte bazı örnekler: Hititler: Hititlerde hem kremasyon (yakarak) hem de inhumasyon (ceset halinde) gömü biçimi uygulanmıştır. Urartular: Urartular, kayalığa oyulmuş çok odalı ve tek odalı kaya mezarları yapmışlardır. Frigler: Frigler, kaya mezarları ve tümülüsler inşa etmişlerdir. Lidyalılar: Lidyalılar, tümülüs mezarlara örnek olarak Kral Midas'ın mezarını bırakmıştır. Ayrıca, Anadolu'da basit toprak mezar, sandık mezar, kurgan (tümülüs) türü mezar gibi çeşitli mezar tipleri de farklı uygarlıklar tarafından kullanılmıştır.

Hayır, Göbeklitepe ve Şanlıurfa Müzesi aynı değildir. Şanlıurfa Müzesi, Göbeklitepe'de bulunan eserlerin de sergilendiği, Türkiye'nin en büyük müzesidir. Göbeklitepe ise, Şanlıurfa'nın 18 km kuzeydoğusunda, Örencik köyü yakınlarında yer alan, dünyanın bilinen en eski tarihî yapısıdır. İki yer, birbirine yakın olsa da, farklı konumlar ve yapılardadır.

Adada Antik Kenti, Pisidia bölgesine ait bir antik kenttir. Kentin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, MÖ II. yüzyılda Termessos ile Adada arasında yapılan bir anlaşma metninde adı geçmektedir.

Dağılbaz Höyük'te yaşamış bazı topluluklar: Erken Tunç Çağı ve Pers dönemleri: Höyük, bu dönemlerde önemli bir yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Hittit dönemi: Höyükte bir Hitit tapınağı veya kutsal alan bulunduğu, üzerinde Hitit figürinleri bulunmasıyla anlaşılmaktadır. Geç Tunç Çağı: Bu dönemde höyükte önemli bir kale bulunduğu, büyük taş duvar kalıntıları ve Geç Tunç Çağı seramik buluntularıyla belirlenmiştir. Dağılbaz Höyük'te yaşayan toplulukların tam olarak kim olduğu hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Dağılbaz Höyük, Hatay'ın Arsuz ilçesinde yer almakta olup, bölgedeki arkeolojik zenginliğe katkı sağlayan önemli bir tarihi yerleşim alanıdır.

Öküzini Mağarası'nda yaşamış olan topluluklar şunlardır: Mezolitik Çağ insanları. Epipaleolitik dönem insanları. Öküzini Mağarası'nda yaşayanlar, çeşitli mikrolit aletler yapmış, yabani bitkileri boya üretmek için kullanmış ve hayvanlarla beslenmişlerdir. Mağara, aynı zamanda Geç Neolitik/Erken Kalkolitik Çağ'a ait mezarların bulunduğu bir yer olarak da önemlidir.

Kütahya Arkeoloji Müzesi'nde Amazonlar Lahdi'nin bulunma sebebi, lahdin 1990 yılında Çavdarhisar-Aizanoi'deki kurtarma kazılarında bulunmuş olmasıdır. Üzerinde Grek askerleri ile Amazon kadın savaşçıların mücadelesini anlatan yüksek kabartma figürlerin yer aldığı lahdin, MS 155-165 yıllarına tarihlendiği ve Cladius Severinus ile eşi Berenice'ye ait olduğu düşünülmektedir. Amazonlar Lahdi, dünyadaki en sağlam ve iyi korunmuş Amazon lahitlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Çatalhöyük'te insan kafalarının bulunmamasının birkaç nedeni olabilir: Cenaze törenleri: Duvar resimlerinde görülen akbabalar tarafından parçalanan başsız insan figürleri, bir cenaze töreni ile ilgili olabilir. Miras veya önemli eşya: Bazı kafalar, miras veya önemli bir eşya olarak saklanmış olabilir. Ritüeller ve din: Kafaları çıkarılmış başsız iskeletler, ritüeller ve dinle ilgili olabilir. Ayrıca, bazı mezarlarda bulunan iskeletler başsız olarak da bulunmuştur.